#Mokelembembe | Explore Tumblr Posts and Blogs

feaw-blog · 4 years

Text

ปลาบิเชีย หรือ ปลาไบเคอร์

Bichir ปลาไบเคอร์ หรือ บิเชีย เป็นชื่อที่นิยมเรียกกันในประเทศไทย เป็นปลาน้ำจืดที่กระจายพันธุ์อยู่ในแหล่งน้ำจืดของทวีปแอฟริกา ซึ่ง 9 ใน 10 ชนิดของปลาบิเชียจะพบแค่ในแหล่งเก็บน้ำ Zaire บางชนิดมีความยาวได้เต็มที่ประมาณ 1.2 เมตร แต่ส่วนใหญ่แล้วจะมีขนาดประมาณ 30 ซม.

ปลาบิเชียเป็นปลาที่มีเอกลักษณ์ชัดเจน คือ การพัฒนาในส่วนต่างๆของมันมีลักษณะที่แปลกตาค่อนข้างโบราณ ทำให้เป็นที่น่าสนใจในการศึกษาทางโครงสร้างและวิวัฒนาการ

ปลาบิเชียเป็นปลากระดูกแข็งจัดอยู่ในอันดับ Polypteriformes ซึ่งปลาในกลุ่มนี้มีอยู่เพียงตระกูลเดียว คือ Polypteridae มีอยู่ 17 ชนิด แบ่งออกได้เป็น 2 สกุล ได้แก่

สกุล Erpetoichthys (Smith, 1865)

• Erpetoichthys calabaricus (Smith, 1865)

ชื่อสามัญ Reed fish

โตเต็มที่มีความยาวประมาณ 90 ซม.

สภาพแวดล้อม : demersal; freshwater; brackish; pH range: 6.0 - 8.0; dH range: 5.0 - 19.0 ; depth range - 0 m; Climate: tropical; 22 - 28 C

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: ปากแม่น้ำ Ogun ใน Nigeria จนถึงแม่น้ำ Chiloango ใน Congo Brazzaville

สกุล Polypterus (Lacepède, 1803)

• Polypterus ansorgii (Boulenger, 1910)

ชื่อสามัญ Guinean bichir

โตเต็มที่มีความยาวประมาณ 28 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; freshwater; Climate: tropical

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: แม่น้ำ Corbal (Corubal) ใน Guinea Bissau และมีรายงานว่าพบใน ลุ่มน้ำ Niger ใกล้ Kouroussa ใน Guinea และในทะเลสาป Kainji และ แม่น้ำ Ogun ใน Nigeria

• Polypterus bichir (แบ่งออกได้เป็น 2 ชนิดย่อย)

o Polypterus bichir bichir (Lacépède, 1803)

ชื่อสามัญ Nile bichir

โตเต็มที่มีความยาวประมาณ 72 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; potamodromous (Ref. 51243); freshwater pH range: -; dH range: -climate : tropical

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: แม่น้ำ Nile , ทะเลสาป Turkana และแม่น้ำ Omo ; ทะเลสาป Chad, แม่น้ำ Chari และ แม่น้ำ Logone

o Polypterus bichir lapradei (Steindachner, 1869)

ชื่อสามัญ Bichir

โตเต็มที่มีความยาวประมาณ 74 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; freshwater pH range: -; dH range:-climate : tropical แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: พบในแม่น้ำ Senegal, แม่น้ำ Gambia , แม่น้ำ Geba , แม่น้ำ Volta ,แม่น้ำ Niger, แม่น้ำ Benoue และ แม่น้ำ Ou้m้. ทะเลสาป Chad และ Logone และแม่น้ำ Chari

• Polypterus delhezi (Boulenger, 1899)

ชื่อสามัญ Barred bichir, Armoured bichir

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 40 เซนติเมตร

พบกระจายพันธุ์ในแม่น้ำคองโกตอนกลางและตอนบน ในแถบทวีปแอฟริกาตอนกลาง

• Polypterus enlicheri (แบ่งออกได้เป็น 2 ชนิดย่อย)

o Polypterus endlicheri congicus (Boulenger, 1898)

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 97 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; freshwater ;pH range: -; dH range: - ;depth range 0 - 10 m; climate : -°C แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: ลุ่มน้ำ Congo และทะเลสาป Tanganyika.

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: พบในแม่น้ำ Senegal, แม่น้ำ Gambia , แม่น้ำ Geba , แม่น้ำ Volta ,แม่น้ำ Niger, แม่น้ำ Benoue และ แม่น้ำ Ou้m้. ทะเลสาป Chad และ Logone และแม่น้ำ Chari

o Polypterus endlicheri endlicheri (Heckel, 1847)

ชื่อสามัญ Saddled bichir

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 63 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; potamodromous ; freshwater ;pH range: -; dH range: - ; climate : tropical

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: แม่น้ำ Nile , ลุ่มน้ำ Chad , แม่น้ำ Niger , แม่น้ำ Volta , แม่น้ำ Bandama , แม่น้ำComo&eacuteตอนบน และ แม่น้ำOuém&eacute

• Polypterus faraou (Otero et al., 2006)

สูญพันธุ์ไปตั้งแต่ยุคไมโอซีน

• Polypterus mokelembembe (Schliewen & Schafer, 2006)

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ : ส่วนกลางของลุ่มแม่น้ำคองโก ทวีปแอฟริกา

• Polypterus ornatipinnis (Boulenger, 1902)

ชื่อสามัญ Ornate bichir

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 60 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; freshwater ;pH range: -; dH range: - ; climate : tropical ; 26 - 28°C

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ : ทวีปแอฟริกา ลุ่มแม่น้ำ Congo (ประเทศ Congo, Angola, Cameroon) ; ทะเลสาป Rukwa ทะเลสาป Tanganyika

• Polypterus palmas (แบ่งออกได้เป็น 3 ชนิดย่อย)

o Polypterus palmas buettikoferi (Steindachner, 1891)

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 35.3 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; freshwater; pH range: 7.0; dH range: 10.0 climate : tropical; 26 - 28 C

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: ทางตอนบนลองแม่น้ำ Casamance ใน Senegal จนถึง แม่น้ำ Saint Paul River ใน Liberia ตะวันตก

o Polypterus palmas palmas (Ayres, 1850)

ชื่อสามัญ Shortfin bichir

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 30 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; freshwater ;pH range: 7; dH range: 10 ; climate : tropical ; 26 - 28°C; 7°N - 10°S

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: ลุ่มแม่น้ำใน Côte d'Ivoire ลุ่มแม่น้ำของ Liberia ตะวันออก ขึ้นไปถึง แม่น้ำ St. John

o Polypterus palmas polli (Gosse, 1988)

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 32.1 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; freshwater; climate : tropical;

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: ทางตอนล่าง และส่วนกลาง ของแหล่งน้ำ คองโก

• Polypterus retropinnis (Vaillant, 1899)

ชื่อสามัญ West African bichir

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 32.5 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; freshwater ;pH range:-; dH range: - ; climate : tropical ; - °C;

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: ช่วงกลางลุ่มแม่น้ำ Congo และ แม่น้ำ Ogoou&eacute

• Polypterus senegalus (แบ่งออกได้เป็น 2 ชนิดย่อย)

o Polypterus senegalus meridionalis (Poll, 1941)

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 70 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; freshwater ;pH range:-; dH range: - ; climate : tropical แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: ลุ่มแม่น้ำ Congo ลงไปถึง Yangambi, รวมถึงแม่น้ำ Lualaba และ Katanga

o Polypterus senegalus senegalus (Cuvier, 1829)

ชื่อสามัญ Gray bichir

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 50.5 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; potamodromous ; freshwater; pH range: 6.0 - 8.0; dH range: 5.0 - 19.0 ; climate : tropical; 25 - 28 C

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: ลุ่มน้ำ Nile และ แอฟริกาตะวันตก รวมไปถึง Senegal, Gambia, Niger, Volta ทะเลสาป Chad

• Polypterus teugelsi (Britz, 2004)

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 41.5 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; freshwater; pH range: 7.4 - 7.5; dH range: 1.0; climate : tropical; 25 - 27°C

แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ ทวีปแอฟริกา: มีการพบในท้องถิ่น ในแม่น้ำ Cross

• Polypterus weeksii (Boulenger, 1898)

ชื่อสามัญ Mottled bichir

ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 54 ซม.

สภาพแวดล้อม demersal; freshwater; pH range: -; dH range: -climate : tropical; แหล่งแพร่กระจายพันธุ์ : ส่วนกลางของลุ่มแม่น้ำคองโก ทวีปแอฟริกา

ปลาบิเชียจัดเป็นปลาน้ำจืดที่มีโครงร่างแตกต่างไปจากปลากระดูกแข็งและปลากระดูกอ่อนทั่วไป โดยเป็นปลาที่มีพัฒนาการมาจากยุคก่อนประวัติศาสตร์ คือ

ส่วนหัวมีขนาดเล็กแต่กว้าง ช่วงลำตัวรวมกับส่วนอก ลำตัวมีลักษณะเรียวยาวคล้ายกับงูมากกว่าจะเหมือนปลาทั่วไป

ส่วนอกนั้น มีครีบที่ค่อนข้างแข็งแรง มีลักษณะเป็นฐานพูเนื้อคลุมด้วยเกล็ด คอยช่วยยึดเส้นครีบทั้งหลายที่แผ่ออกมาเป็นแฉก ๆ เหมือนจานพังผืด ซึ่งช่วยในการเคลื่อนไหวในพื้นน้ำเหมือนกับการเดินคล้ายกับปลาซีลาแคนท์

ในส่วนของกระดูกแข็งนั้นพบว่ามีกระดูกอ่อนเป็นจำนวนมาก มี spiracles (ช่องน้ำออก) 1 คู่ และภายในลำไส้มี spiral valve ลักษณะขดเป็นเกลียว ซึ่งจะเป็นลักษณะเฉพาะของปลาในกลุ่มฉลามและกระเบน ทั้งยังมีเหงือกแบบพิเศษอยู่หลังตาแต่ละข้าง เกล็ดเป็นแบบกานอยด์ (ganoid scale) ซึ่งเป็นเกล็ดที่พบในปลามีกระดูกสันหลังในยุคแรก มีรูปทรงเป็นสี่เหลี่ยมรูปว่าวและมีส่วนยื่นรับกับข้อต่อ ระหว่างเกล็ดแต่ละชิ้น ซึ่งปัจจุบันจะพบปลาที่มีลักษณะเช่นนี้ ได้แก่ ปลาในอันดับปลาเข็ม, ปลาฉลามปากเป็ดและปลาสเตอร์เจียน เป็นต้น

ส่วนหลังจะมีชุดครีบ ประกอบไปด้วย 5-18 ครีบ ซึ่งรวมกันเป็นครีบหลัง แต่ละครีบนั้นจะมีแกนครีบเดี่ยว 1 แกน รองรับด้วยพังผืดเล็ก ๆ ในแต่ละครีบ ครีบหางมีลักษณะกลมใหญ่��ลายแหลม

ส่วนท้องจะมีถุงลม 2 ถุง ช่วยในการหายใจทำหน้าที่คล้ายกับปอด ถุงลมด้านซ้ายมีการพัฒนาน้อยกว่าด้านขวาเช่นเดียวกับปลาปอ�� ตั้งอยู่บริเวณช่องท้องโดยยึดติดกับหลอดอาหาร โดยที่ทำงานร่วมกับเหงือก ทำให้สามารถอยู่โดยปราศจากน้ำได้เป็นเวลาหลายชั่วโมงมีท่อจมูก สำหรับดมกลิ่น 2 ท่อ เนื่องจากเป็นปลาที่สายตาไม่ดีจึงต้องใช้การดมกลิ่นในการหาอาหาร ปลาบิเชียยังมีความพิเศษอีกอย่างคือสามารถปรับตัวให้มีชีวิตรอดในสภาพแวดล้อมที่แห้งล้อมได้อีกด้วย นับได้ว่าปลาบิเชียนั้นเป็นรอยต่อที่สำคัญระหว่างปลาโบราณกับปลายุคปัจจุบันที่แสดงให้เห็นถึงวิวัฒนาการจากปลาขึ้นมาจากน้ำมาใช้ชีวิตอยู่บกอีกจำพวกหนึ่ง ซึ่งในช่วงฤดูแล้งหรือฤดูร้อน ที่แหล่งน้ำที่อยู่อาศัยเหือดแห้ง ปลาบิเชียสามารถที่จะขุดรูเข้าไปจำศีลในใต้พื้นดินเพื่อรอให้ถึงฤดูฝนเช่นเดียวกับปลาปอด

การแยกเพศของปลาบิเชียสามารถแยกได้โดยดูลักษณะครีบก้น (anal fin) เพศผู้จะมี ครีบก้นที่มีขนาดใหญ่กว่าเพศเมีย

การเพาะพันธุ์ทำได้ค่อนข้างยากในที่เพาะเลี้ยง ตัวเมียจะออกไข่ครั้งละ 300 ฟอง และตัวอ่อนจะออกจากไข่ภายในระยะเวลา 4 วันนับจากแม่ปลาวางไข่

ปลาบิเชียที่ยังเล็กนั้นจะมีลักษณะพิเศษที่แตกต่างจากตัวเต็มวัยก็คือเหงือกจะโผล่ออกมาเป็นกิ่งก้านสาขาคล้ายต้นไม้ให้เห็นออกมาภายนอกบริเวณแผ่นปิดเหงือกด้านข้างลำตัว และจะค่อยๆหายไปเมื่อพวกมันโตขึ้น

การเลี้ยงปลาบิเชีย ในพื้นที่เลี้ยงควรจะมีที่หลบซ่อนและมีระดับน้ำควรลึกอย่างน้อย 1 ฟุต และควรมีฝาปิดตู้ เพราะปลาบิเชียสามารถโดดได้เช่นเดียวกับปลาอื่นๆ ปลาบิเชียสามารถกินอาหารได้ทั้งอาหารเม็ดและปลาเหยื่อหรือสัตว์อะไรก็ตามที่เล็กกว่าของปากมัน โดยปกติแล้วปลาบิเชียเหมาะที่จะเป็นแทงค์เมทของปลาอื่นๆได้เป็นอย่างดี เพราะมันเป็นปลาที่ไม่มีนิสัยก้าวร้าวแต่อย่างใด (แต่ถ้าปลาที่เลี้ยงด้วยกันเล็กกว่าปากของบิ��ชียร์ ก็อาจจะกลายเป็นเหยื่อของปลาบิเชียได้นะครับ) และด้วยเกล็ดที่มีความหนาและเหนียวทำให้มันสามารถทนการงับของปลาใหญ่เช่น อะโรวาน่าได้

1 note · View note