#intelektualac | Explore Tumblr Posts and Blogs

manitat · 2 years

Text

Selma Asotić: Lekcije o ratu

Nikad se ne završava.

Poslije kandila, rafala i generala dolazi

intelektualac. Ne nužno tim redoslijedom.

U hotelskim sobama godinama kasnije sanjaš

lice iza vrata, pritisak puške na potiljku, sudbinu

možda odgođenu, ali neumoljivu

kao oči Marine Cvetajeve. Svaki put je prvi put.

Jer tijelo pamti, ali ne nauči ništa.

Nikad se ne završava. Neka tuđa imena sad krvare

na sienenu, umjesto tvoje zapaljene kuće u kadru jedan čovjek

predaje dijete vojniku. Njegove oči

oči su tvog oca ili oca tvog oca, nije ni bitno. Ti si negdje,

na nekom trgu sad piješ kapućino, gospođa pored tebe kaže:

Kakav užas. Tvoj prezir pupa prelijep i svet.

Nikad se ne završava. Rat se vucara za tobom kroz kontinente

u dronjavim karavanima. Svaki rat je tvoj. Kad te na granici

američki policajac pita odakle si, ti prstom pokažeš

na sva mjesta koja nestaju. U supermarketu, među patlidžanima,

borovnicama iz Perua u decembru, tvoje zečje srce bježi

pred saznanjem da ćemo svi umrijeti.

Na kasi čuješ pedesetpetdolaraišezdeset i sjetiš se

čokoladica u šakama unproforca, plavušana na sličicama

za koje kaže da se zovu Backstreet Boys.

Tada je počeo, tvoj prelijepi,

tvoj sveti prezir prema svakome ko ima nešto za dati.

Nikad se ne završava. Ovo bježanje.

Rat ide za tobom i jeca od kostobolje. Čita tekst

zabrinutog intelektualca: Moramo spasiti Ameriku od balkanizacije.

Smijete se ti i tvoj rat. Iz vaših usta sipa ruda

sumnjivog porijekla. U prolazu

govoriš ispeglanim košuljama: Znate li

za kruženje kostiju u prirodi? Čovjek je najprije

koža i kost, onda samo kost usred bijela dana,

kost u zemlji, ispliva za majskih kiša u tvom vrtu,

ti tom kosti miješaš čaj, jer tvoj rat razvio je gadan kašalj.

Za praznik puknu

vatrometi, ti šmugneš pod stol.

Tijelo pamti, ali ne nauči ništa.

Teško je uvjeriti vlastito tijelo da je preživjelo.

Nikad se ne završava. Poslije kandila, rafala i generala

dolazi investitor. Tvoj prezir pupa

prelijep i svet. Na Tviteru čitaš

kolumnistu Njujorkera: Suosjećajnost nije prva stvar

koja padne na pamet kad neko kaže Balkan.

Smijete se ti i tvoj rat. Smijete se, temeljito balkanizirani.

Onda se tvoj rat zakašlje i ti ga moraš

odvesti u vece. Držiš mu glavu dok povraća, tješiš ga:

Uredu je, stari, ja te se još sjećam.

Gadiš se sama sebi dok sjedite, rame uz rame,

na hladnim pločicama. Jer ovdje se nema

šta drugo raditi, i niko drugi nije tu,

samo ti i tvoj rat.

#selma asotic #poezija #poetry

3 notes · View notes

radiogornjigrad · 22 days

Text

Preminuo Nenad Miščević, doajen hrvatske filozofije i veliki riječki intelektualac

U 74. godini života preminuo je prof. dr. sc. Nenad Miščević, jedan od idejnih začetnika i pokretača Odsjeka za filozofiju Sveučilišta u Rijeci, doajen hrvatske filozofije i jedan od glavnih predstavnika analitičke filozofije u našim krajevima, objavilo je Sveučilište u Rijeci. Nenad Mišćević rođen je 1950. u Zagrebu. Studij filozofije i sociologije završio je u Zagrebu i Chicagu, a pohađao…

View On WordPress

#filozofija #nenad miščević #sveučilište u rijeci

0 notes

my-hecatomb-for-strength · 1 month

Text

Ne znam da je ikada iko zabilježio da je neki muslimanski intelektualac u historiji bio prepoznatljiv po tome što je učio rukju, te da ga je upravo pomenuto u očima učenog svijeta visoko na intelektualnoj ljestvici pozicioniralo?! Nažalost, mi živimo u dobu ekstravagancije kada je svjetina pomenutim ljudima jednom neosvještenom 'podrškom' dala lažnu vrstu legitimiteta ali i osjećaja da sve mogu najnormalnije komentarisati, te da na to uživaju puno pravo, budući da su dovoljno hrabri da vrlo 'krupna' pitanja rješavaju. Nigdje više površnosti, jada i čemera, zloupotrebe, jednodimenzionalnosti, neodgojenosti, iznošenja u javnost onoga što bi morala biti intima, kao kada su posrijedi oni koji bi navodno liječili. Uostalom, ako i pomognu, porobljavaju umove vlastitom uskošću. Srećom, ima i onih drugih, obzirnih, neopterećenih novcem i patološkim eksponiranjem, te kojima je suštinski stalo do drugoga i svakovrsnog napretka i izliječenja, budući da su prethodno sa vlastitim jastvom raščistili.

0 notes

preporodbn · 2 months

Text

Mahala kao zastava

Piše: Jusuf Trbić Velika se buka digla u Sarajevu oko javnog prozivanja ljudi koji kritički misle. Na udaru je ovoga puta bio urednik portala Prometej.ba Franjo Šarčević, izvanredni mladi intelektualac, profesor sarajevskog univerziteta, zbog riječi kritike upućenih gradonačelnici Benjamini Karić. Ona se za Dan nezavisnosti BiH slikala s dječakom koji na glavi nosi zelenu beretku s grbom Armije…

View On WordPress

#Jusud Trbić

0 notes

dane-zaboravim · 10 months

Text

Ipak mi je to doba, koje je prošlo, bilo sto puta bliže nego vrijeme koje, izgleda, dolazi, vrijeme podsmijeha, skepse, ironije, doba pakosti na čijoj sceni glavnu ulogu igra ironični intelektualac dok se u pozadini u gomilama okuplja omladina, gruba, cinična, zla, bez oduševljenja i bez ideala, spremna samo na parenje i ubijanje.

Šala, Milan Kundera

#citati #tekstovi #knjizevnost #milan kundera

0 notes

cgvijesti · 2 years

Text

Preminuo poznati književnik Veselin M. Rakčević

Foto: RTCG U Podgorici je danas preminuo poznati intelektualac, književnik, prevodilac, dokumentarista i esejista Veselin M. Rakčević, piše portal RTCG. Biografija: Veselin M. Rakčević rođen je 19. jula 1946. godine u Titogradu (Podgorica). Studirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Književnim radom bavio se od gimnazijskih dana. Radio je kao gimnazijski profesor, novinar “Pobjede“ i…

View On WordPress

#titograd #Veselin Rakčević biografija #Veselin Rakčević književnik

0 notes

lookerweekly · 2 years

Photo

Umetnik filma i filozof, angažovani intelektualac i erudita, Emir Kusturica se oprobao kao izvrstan književni pripovedač. O njegovoj novoj knjizi biće održan razgovor u sredu, 15. juna u 19h u Velikoj sali SKC-a.

| LookerWeekly

https://lookerweekly.com/najavljujem0/emir-kusturica-vidis-li-da-te-ne-vidim/

#Knjige #Najavljujemo...

0 notes

gtaradi · 7 months

Link

#IvanMance #Kosinjskatiskara

0 notes

skcbeograd · 2 years

Photo

EMIR KUSTURICA: VIDIŠ LI DA NE VIDIM

SREDA, 15. JUN U 19.00 VELIKA SALA

razgovor povodom knjige učestvuju: Milo Lompar, Vesna Kapor i autor Umetnik filma i filozof, angažovani intelektualac i erudita, Emir Kusturica, oprobao se kao izvrstan književni pripovedač. Svi ti darovi nalaze se u njegovoj novoj knjizi, romanu i eseju - o piscu Handkeu i reditelju Kusturici.

https://www.skc.org.rs/emir-kusturica-vidi%C5%A1-li-da-ne-vidim.html

0 notes

mentalnahigijena · 3 years

Photo

SVJEDOČANSTVO I OPOMENA: Posmrtni ostaci braće Garčevića koje su četnici ubili i bacili u jamu Dolovi 1943. kod Berana sahranjeni su na današnji dan prije 80 godina Jeziva noć donijela decenije muke i tuge -Misterija je riješena 57 godine, sedam mjeseci i sedam dana poslije ubistva, a kosti osam stradalih Garčevića izvađene su iz jame, dok je deveti, Sado, uhvaćen na Grocu, ubijen i bačen u Budimsku rijeku i njegovi posmrtni ostaci nikad nijesu pronađeni.

-Te kobne februarske noći, uz vrisak pospane i prestravljene djece, zapomaganje žena, zveket tuđinskog oružja i udarce kundaka, poveli su ih vezane u obližnje hrastove šume, zvjerski poubijali i poklali, a zatim njihove leševe bacili u ozloglašenu bezdanicu (kako se tada mislilo) Dolovi, iznad sela Tmušića. Iste večeri, upravo u sumrak, jedna grupa poličkih četnika presrela je i devetog Garčevića, uglednog Sada

Noć u koju su 23. februara 1943. krenula devetorica Garčevića sa Police trajala je 23 godine, sedam mjeseci i sedam dana. Sve do 4. oktobra prije pedeset pet godina. Prvo svjetlo koje su njihove kosti ,,ugledale“ na dnu 70 metara duboke jame Dolovi bile su baterijske lampe Halila Delića, Husnije Žarića i Nasa Ramusovića, alpinista ivangradske Gorske službe spasavanja.

Tim riječima nas je Adem – Ado Softić, hroničar Berana i predsjednik Udruženja građana ,,Beranda“, uveo u priču o četničkom zločinu koji je dugo bio misteriozan, a njegov otac Safet, tadašnji predsjednik Planinarsko-smučarskog društva „Vojo Maslovarić“ i upravnik ivangradskog Doma kulture bio je organizator i rukovodilac akcije vađenja kostiju iz jame članova porodice Garčević. Adem nam je za ovu priliku ustupio dio bogate očeve arhive o tom poduhvatu – fotografije, bilješke i zapisnike sa sjednice Skupštine društva, spiskove ljudi i opreme, račune, novinske tekstove i primjerak „Slobode“ adresiran na njegovo ime. I – uredno zavedenu i ovjerenu molbu za pomoć milicionera Asima Garčevića, pisanu u ime porodice, u Ivangradu, 27. septembra 1966. da se organizuje grupa planinara i ispita do tada neosvojivu i užasno nepristupačnu pećinu

Misteriozni zločin Istorija ove misterioznosti veoma je potresna, napisao je Radenko Smolović, urednik ,,Slobode“ 16. oktobra 1966. u tekstu pod naslovom ,,Planinari rasvijetlili veliku tajnu – pronađene žrtve misterioznog zločina“.

- Bilo je to, kako su hroničari zabilježili, 23. februara 1943. godine. Četnici su oko pola noći upali u kuću Garčevića na Goraždu. Po unaprijed pripremljenom planu trebalo je da pohvataju sve odrasle muškarce iz ovog bratstva i da ih kao muslimane i simpatizere Narodnooslobodilačkog pokreta likvidiraju. Među tih sedam porodica, i to na prevaru, gazeći stara kumstva i prijateljstva, našli su ih osam: Halita (1906), Deša (1900), Nura (1908), Hajra (1914), Osmana (1915), Galjana (1920) i Jusa (1985) sa sinom Rustemom (1922).

- Te kobne februarske noći, uz vrisak pospane i prestravljene djece, zapomaganje žena, zveket tuđinskog oružja i udarce kundaka, poveli su ih vezane u obližnje hrastove šume, zvjerski poubijali i poklali, a zatim njihove leševe bacili u ozloglašenu bezdanicu (kako se tada mislilo) Dolovi iznad sela Tmušića. Iste večeri, upravo u sumrak, jedna grupa poličkih četnika presrela je i devetog Garčevića, uglednog Sada (1906), uhvatili ga u Grocu, na povratku iz grada, ubila i bacila u Budimsku rijeku ili Lim – napisao je Smolović.

Sado Garčević

O ubistvu braće Garčević, iz sela Polica kod Berana, prvi je pisao poznati sandžački intelektualac, profesor Zumber Muratović u knjizi „Sandžački gazija Osman Rastoder“, izdatoj u Sarajevu 2002. godine. Taj slučaj zainteresovao je i dr Haruna Crnovršanina pa je, raspitujući se o živim potomcima braće Garčević, u Novom Pazaru pronašao Šeća Garčevića, sina ubijenog Halita.

U tekstu ,,Zločin crnogorskih četnika iz Berana – Ubistvo 9 braće Garčevića“, objavljenom 22. septembra 2020. na portalu sanapress.info, dr Crnovršanin navodi da se za pojedinosti njihove likvidacije, kao i za tačno mjesto gdje su ubijeni, nije znalo 23 godine. Jedan od sinova ubijenih Garčevića bio je uporan da sazna gdje su mu ubijeni otac i najbliži rođaci. Bio je to Vejso, sin ubijenog pa u jamu bačenog Nura. On se 1966. godine, sa grupom prijatelja planinara, uputio u pravoslavno selo Zagrađe iznad Police. Tamo su sreli staru čobanicu kojoj su se predstavili kao planinari iz Beograda i poslije dužeg razgovora ona im je otkrila tajnu gdje je ubijeno i bačeno devet Garčevića sa Police.

Planinar Gorske službe, Jama Dolovi (4. 10. 1966.)

- Pokazala im je skrivenu, i u šiblje zaraslu jamu Dolovi, duboku 73 metra. Vejso je odmah otišao u policijsku stanicu u Berane i ispričao što je saznao od starice iz sela Zagrađe – zapisao je dr Crnovršanin.

Planinari u akciji Masakr nad Garčevićima bio je dodatno teži zbog vela misterije koji ga je pratio, a posebno što se nije znalo đe su im posmrtni ostaci. Zbog toga je, u ime porodice, Asim 27. septembra 1966. uputio pismenu molbu Planinarsko-smučarskom društvu ,,Vojo Maslovarić“.

- Nakon pregleda pećine od mog burazera prije nekoliko dana, kojom prilikom je utvrdio da se u pećinu može spustiti pomoću sredstava za ispitivanje vertikalnih pećina, odlučili smo da istu pregledamo i po mogućnosti povadimo kosti. Pošto nemamo nikakvih sprava, niti bilo kakvih sredstava, to se obraćamo naslovu sa molbom da nam izađe u susret i organizuje jednu grupu planinara obučenih za ovakve poslove i odredi dan kada bismo pošli i ispitali pećinu – navedeno je u dopisu Asima Garčevića.

Dopis planinarskom društvu, 27. septembar 1966.

Onda je predsjednik Društva Safet Softić prenio molbu na sjednici Skupštine te organizacije i jednoglasno je odlučeno da se pošalje ekipa najsposobnijih alpinista, da se porodici Garčević izađe u susret. Od više prijavljenih, odabrano je devet dobrovoljaca i 4. oktobra u 7.30 izašli su na teren. Do ulaza u jamu Dolovi, zaklonjenog hrastovim granama i zaraslog u mahovinu, trebalo im je puna tri sata.

- Iako opremljeni alpinističkim rekvizitima, među kojima i malim radio-stanicama, planinari su se u utorak, 4. oktobra, sa dosta sumnji uputili u pravcu jame o kojoj su znali samo najstrašnije. Čak su se prenosile priče da je toliko halapljiva da se u njen bezdan mora sunovratiti sve što joj se približi, prosto guta! Prvi se osmjelio i počeo spuštati Halil Delić. Kada je došao na 30 metara dubine njemu se, po rasporedu, pridružio Husnija Žarić, nakon čega su nastavili zajednički još 30 metara. Kratak predah na izvjesnom i jedinom osloncu, a onda još 10 metara, odnosno ukupno 70. Na određeni poziv spremio se i Nasuf Ramusović. On je ponio torbake, cepine i ostalu opremu. Dio kostura našli su na dnu jame, čiji je prečnik oko sedam metara. Bilo je kostiju i sa strane, po stijenama, što govori da su se leševi zadržavali prilikom bacanja, a jedan dio njih je i iskopan. Sa sakupljenim kostima trojica planinara dosta teško su se izvukli, jer je jama veoma nepristupačna, potpuno se vertikalno pruža – svjedoči ,,Sloboda“ iz oktobra 1966. godine.

Naslovnica Slobode, 16. oktobar 1966.

Spuštanje, sakupljanje ostataka i izvlačenje trajalo je punih pet časova. Radenko Smolović je zapisao da je posao bio veoma naporan, naročito u fazi izvlačenja, a ometala ga je i kiša pa nijesu mogli koristiti radio-stanice.

Zajednička grobnica - Dok su pomenuta trojica (alpinista, prim.aut) obavljala ove poslove, na njihovom obezbjeđenju, koje nije bilo nimalo lako, nalazili su se: Milutin Nedić, Safet Delić, Velimir Vujović, Safet Softić, Asim i Vejso Garčević – naveo je Smolović u tekstu u ,,Slobodi“, navodeći da se jama nalazi u hrastovoj šumi, pri vrhu brda... Među onima koji su bili u ekipi koja se spustila u jamu bilo je još ljudi čija imena nijesu navedena u tom tekstu, a neki od spasilaca su živi.

Spisak planinara-spasilaca

Izvještaj u ,,Slobodi“ ilustrovan je fotografijama koje je svojim ,,altiksom“ napravio Safet Softić. A, pet i po decenija kasnije, Safetov sin Adem napisao je tekst ,,Gledajući dolje niz Dolove“ , čiji naslov asocira na čuveni Lalićev roman, ali i na jezivu sliku pogleda dok se izmučena tijela stropošavaju niz mračnu jamu Dolovi na Polici.

Posmrtni ostaci osam Garčevića sahranjeni su, u prisustvu nekoliko hiljada Ivangrađana, stanovnika Police, Petnjice i ostalih okolnih mjesta na današnji dan prije 55 godina. U istom sanduku i istoj grobnici, na samom ulazu u Jasikovačko groblje, njihova je prva vječna kuća do kapije sa desne, istočne strane.

Obavještenje o sahrani na Jasikovcu

A, odmah preko puta nje, sa lijeve, zapadne strane, prva do kapije je grobnica Alja Ramusovića, jednog od planinara koji su vadili njihove kosti iz jame. Biva, tako, da oni zajedno, sa dvije strane kapije groblja, dočekuju žive i mrtve, pa još svjedoče i opominju na vremena kad je čovjek čovjeku, komšija komšiji, pa i kum kumu bio vuk...

Sahrana devet Garčevića (9. 10. 1966.)

2 notes · View notes

mozgoderina · 4 years

Text

Nesalomiva Milena Jesenska

Književni svet trajno je fasciniran kratkovečnom ljubavnom vezom između Milene Jesenske (1896-1944) i Franca Kafke (1883-1924). Romansa je ovekovečena u čuvenim Kafkinim pismima Mileni.

✓ čisTA REč →

Kafka je pisao i svojim verenicama, ali su ta pisma, poput dnevnika, samo teren za sondiranje sopstvenih mračnih metafizičkih poniranja i posrtanja u svakodnevnom paklu, i vešt alat za kidanje veza sa nesuđenim suprugama. Na stranu ta napeta prepiska – ništa u sačuvanom opusu avangardnog književnika ni iz daleka ne dostiže poetske visine dirljivog obraćanja Mileni. Njihova je veza većma intelektualna, nije zamračena pretećom senkom budućeg (neuspešnog) braka. Možda je to razlog nesputane razmene naklonosti? Milena je udata. Kafka je venčan za književnost. Emotivno vezivanje prvenstveno shvata kao opasnost po pisanje. Milenu ne doživljava tako. Zašto?

Milena je krajnje neobična pojava za svoje vreme, čak, za bilo koje vreme. Za razliku od Kafke, koji se pribojavao senki, naizgled krhka Milena krčila je put kroz život neverovatnom snagom. Imajući u vidu količinu nedaća, žestinu sukoba i veličinu nesporazuma sa najbližima, pa i nenaklonjenost sudbine – njen životni podvig pred očima savremenih čitalaca prerasta u svojevrsnu epopeju. Nije teško posmatrati ceo Milenin put kao veliki niz nevolja, koje bi slomile i mnogo okretnije i snažnije muškarce tokom turbulentnih dešavanja u Čehoslovačkoj s početka XX veka. Niko nije uspeo da pokori Milenin nezavisan, prkosan, i konstantno konstruktivan duh.

Kao kćer uglednog profesora na medicinskom fakultetu u Pragu, Milena u mladosti usvaja izvrsno obrazovanje u čuvenoj devojačkoj gimnaziji Minerva. Škola je nadaleko poznata po inovativnom pedagoškom pristupu i pružanju modernih mogućnosti mladim polaznicama, pa Milena rado prihvata napredne stavove i uzbudljive ideje nemirnih vremena, baš poput svojih muških vršnjaka. Već tu njena urođena nezavisnost sa sigurnošću širi krila. Osim o zdravom duhu, pažljivo brine o telu: član je Sokolskog pokreta, uspešna je sportistkinja, a usled svoje vedrine i bodrosti, brzo je i rado prihvaćena u društvu.

Rani uspesi u okruženju podstrek su da se udalji od porodične sredine – što je u to doba nečuveno. Ostavši u pubertetskom uzrastu bez majke, Milena svedoči kako otac preuzima ulogu apsolutnog autoriteta. Poštujući očev savet, Milena otpočinje izučavanje medicine, ali u atlasima anatomije ne pronalazi ono za čime njeno nemirno srce žudi. Za razliku od Kafke koji decenijama istrajno pati u tamnoj očevoj senci, Milena se ne ustručava da napusti započete studije. Prebacuje se na književnost, što uzrokuje očevo negodovanje.

Ne mareći mnogo za konfrontaciju sa glavom porodice, Milena uživa u boemskom životu koji prestonica pruža. Upoznaje intelektualnu elitu svoga doba. Osobito je naklonjena umetnicima, pogotovu piscima. Uglavnom u muškom društvu, ravnopravno učestvuje u uzbudljivim raspravama o ulozi umetnika u procesu transformacije postojećeg sveta u pravedniji i bolji. Svetla budućnost, kako se čini, nadohvat je ruke. U prevratničkoj atmosferi već se oseća samrtni dah prevaziđenog poretka, a Milena je buntovnik, idejni predvodnik, i revolucionarni agitator.

U krugovima naprednih mislilaca upoznaje Ernesta Polaka, zaljubljuje se u deset godina starijeg i za glavu nižeg književnog kritičara jevrejskog porekla. Polak oduševljava Milenu poznavanjem književnosti, ali i muzike, naročito opere. Ne uspeva, ipak, da zadivi njenog oca. Sumnjičavi stari profesor ne ustručava se od mučnih verbalnih okršaja sa zaljubljenim parom koji ne pristaje na ucene. U krajnjoj nemoći, urušenog autoriteta, otac pokreće poslednje ostatke nezgrapne ali nemilosrdne birokratske mašinerije – uspeva u podlom naumu da ćerku na godinu dana smesti u nervni sanatorijum Veleslavin. Lišena dragocene slobode ali nepokolebivog duha, Milena u izolaciji hrabro dočekuje punoletstvo, stekavši tako i formalnu nezavisnost od staratelja. Onu stvarnu, duhovnu emancipaciju, već je odavno ostvarila. Ubrzo po venčanju, Polak od banke za koju radi dobija novo nameštenje u Beču.

Par prelazi u drugu i drugačiju prestonicu, ali zadržava iste navike. Polak se nesmanjenom žestinom posvećuje noćnom životu, uglavnom u društvu uspešnih pisaca. Uglađen izgled privlači mondenske ljubavnice. Na neobavezan život književni kritičar nemilice satire vreme i novac. Teret održavanja domaćinstva spada na mladu suprugu, ali se Milena ne miri sa trivijalnim zaduženjima tipične domaćice. Samostalno nastavlja obrazovanje i ustrajno utire put ka književnoj karijeri i statusu intelektualca. Preuzima inicijativu, sarađuje sa brojnim časopisima za koje honorarno piše. Istovremeno se bavi prevođenjem na češki jezik, prvo sa nemačkog, a potom podjednako uspešno sa francuskog i engleskog jezika. Održava privatne časove jezika, a kada okolnosti nalažu čak povremeno radi na železničkoj stanici kao nosač. Sve je to fizički umara, dok čeliči volju. Sa ocem ne održava kontakt, ali je intelektualno neprestano vezana za Prag – češkim redakcijama redovno šalje pisane priloge.

Prag je nakon Prvog svetskog rata avangardna književna prestonica Evrope. Kafe Arko jedan je od najčuvenijih literarnih salona na starom kontinentu. Tokom kratke posete Pragu, upravo se u Arkou 1919. godine odigrava sudbonosno upoznavanje sa Kafkom. Njegovo ime slabo je poznato van praških spisateljskih kružoka. Uz prijatelja Maksa Broda, sa grupom pisaca u uzletu, Kafka pokušava da otkrije komunikacioni kanal između Čeha i Nemaca. Piše na nemačkom, što uzrokuje još jedno od brojnih i bolnih otuđenja od okoline. Pronicljiva i zaintrigirana Milena, kao već renomirani intelektualac, uočava nesvakidašnju vrednost tog pisanja. Po povratku u Beč, šalje pismo mladom pripovedaču s predlogom da prevede njegove izabrane priče na češki jezik. Kafka začudo prihvata i odgovara pismom – tako započinje višegodišnja prepiska.

Brak sa Polakom u rasulu je. Milena brani privid stabilnog suživota od nasrtljivog sveta. Taj svet u startu obuhvata i Kafku. Spočetka je pisac poslovično suzdržan. Našavši u nesvakidašnjoj ženskoj figuri ne samo saradnika, sapatnika i partnera za dijalog, već i izdašnu pokroviteljsku ruku koja ume da prašta – naposletku se u potpunosti predaje diktatu emocija. Pisma Mileni su valjda nešto najtoplije, najiskrenije, najhumanije, a svakako najnadahnutije što je Kafka zabeležio na papiru. Oslobođen svojih uobičajenih barijera, skrupula i nedoumica, neumorno šalje duga pisma. Obraćanja su ispunjena ličnim refleksijama bez uobičajenog straha od putene ljubavi, straha od kastracije, straha od kazne... "Blistavilo vaših očiju rasteruje patnju sveta." [1] – tako jednostavno Kafka piše Mileni.

Jedino Milena uspeva da razbije strahovit zid između pisca i sveta, bez nametljivosti, istrajnošću i razumevanjem. "To pismo ima svoju iglu koja mi se sve vreme zabada u telo, ali ti je vodiš, a šta je teško podneti od tebe?" Kafka se romansi prepušta bezbrižno, možda jedini put u svom životu, ali – na predlog susreta u Beču, hvata ga uobičajena panika. Smišlja izgovore i brani se. Uzalud. „Upoznala sam njegov strah pre nego što sam upoznala njega... tokom četiri dana dok je bio blizu mene, Frank ga je izgubio. Čak smo se smejali tome.“ [2] Neverovatno. To je isti onaj oprezni Kafka (Milena ga je zvala Frank) koji ne veruje ni svetu ni čoveku: "čitam pisma kao što vrabac nabada mrvice, drhteći, naprežući sluh, vrebajući, nakostrešenog perja".

Tek Kafkina smrt stavlja tačku na upečatljivu vezu koja je sa prekidima trajala četiri godine. Izgleda da taj prelomni događaj daje dovoljno snage Mileni da konačno napusti nevernog muža. Vraća se u voljeni Prag. Nakratko uživa u nekoj vrsti slave, koju joj pruža tadašnji češki književni kolektiv. Svet je na ivici novog globalnog krvoprolića. Milena zaranja u život svom snagom, ne lišava se ničega. Održava ljubavne veze i sa drugim ženama. Eksperimentiše sa opijatima i pisanjem. Neumorna i neumerena, prednjači u svemu. U krugovima češke avangarde upoznaje svog drugog muža, arhitektu Jaromira Krejcara. Opet obuzeta ljubavlju, Milena 1928. godine rađa prvu i jedinu ćerku, Janu, kojoj ostaje bezgranično odana do kraja. Isto se ne može reći za odnos prema mužu od kojeg se naknadno razvodi.

Već 1936. godine, istinoljubiva i hrabra, postaje član Komunističke partije i aktivno sarađuje sa komunističkim listovima. U tekstovima kritikuje uspon Hitlerove politike. Avaj, ni novopronađena socijalistička opsesija neće potrajati – Milena više ceni slobodu od ideologije.

Buntovnički nastrojena, Milena ne podnosi ograničenja, krši ih na svakom koraku. Uzburkani svet maršira drugačijim putem. Ratni obruč ubrzano steže slobodnu Čehoslovačku – nastupa brutalno otrežnjenje za snove o boljoj budućnosti. Nakon nacističke aneksije čeških Sudeta, nesalomiva Milena otpočinje aktivnu saradnju sa ilegalnim časopisima. Kao da već to nije dovoljno opasno, tajno pomaže jevrejskim beguncima. Vodi sopstveni rat za čovečanstvo, uprkos sveopštoj nečovečnosti, na svim frontovima.

Gestapo je hapsi već u novembru 1939. godine, pod optužbom za veleizdaju. Suđenje nije upriličeno, ali je Milena utamničena, kako se ispostavlja – doživotno. Jedanaestogodišnju Janu poslednji put drži u rukama na dan hapšenja. Od tada voljenu ćerku neprestano priziva u mislima, i priviđa u snovima.

Milenu deportuju u koncentracioni logor Ravensbrik. Ni tamo se ne odriče slobodne volje i humane misije. Kafka, razočaran uzaludnošću književnosti, u testamentu od Broda traži da spali njegove spise. Opet, za razliku od njega, Milena se pobrinula da Kafkina prikupljena pisma neposredno pre hapšenja poveri dugogodišnjem prijatelju Viliju Hasu. Iz logorske bolnice krijumčari papire na kojima vodi svojevrsan dnevnik dešavanja; piše i pisma prijateljima tvrdeći odlučno da je zatvor neće slomiti. Radeći u logorskoj ambulanti, deli svoju neiscrpnu snagu i optimizam sa mnogima čija volja slabi. Istrajava bodreći sebe i druge punih pet godina, usred logorskih grozota.

Neoborivog duha, ali narušenog zdravlja i sama dospeva na bolesničku postelju – nacistički lekari koriste priliku da telo podvrgnu podmuklom osvetničkom činu. Tačno godinu dana pre oslobođenja logora, Milena odlazi sa ovog sveta od posledica nakaradno izvedene operacije bubrega, 17. maja 1944. godine, u 47. godini života. Sistem nije umeo drugačije da je ukloni. Nepokornog uma, umire ubeđena da će ponovo videti ćerku, da će doživeti sveopšte oslobođenje u svakom smislu.

Milena je danas priznati i poznati pisac. Njena se dela prevode na brojne svetske jezike. Kod nas je Prosveta objavila zbirku pripovedaka i priča 2014. godine, pod nazivom „Put do jednostavnosti“. Zvanični memorijalni centar za jevrejske žrtve holokausta u Izraelu, Jad Vašem, osnovan 1953. godine, dodelio je posthumno, 1995. godine, Mileni Jesenskoj medalju Pravednika među narodima.

Ličnim borbama Milena je oslobodila duh u miru, pa je posvećenost pravdi održala i sred zavade naroda u ratu.

[1] Franc Kafka ~ „Pisma Mileni“, Službeni glasnik, 2011.

[2] Dejvid Zejn Majrovic i Robert Kramb ~ „Kafka za početnike“, Hinaki, 2000.

Pripovedio i grafički opremio: JovAN JoNA pAvLović → Ilustracije: Robert Kramb. Knjiga: Dejvid Zejn Majrovic i Robert Kramb ~ „Kafka za početnike“, Hinaki, 2000. Moderator: MozGoDER vELičANsTvENi →

✓ svAkE NEDELJE TAčNo u 09H - oD 1. JANuARA 2017! →

✓ EkoNoMski EpiLoG: DoNiRAJTE BLoG @ pAyPAL.ME →

✓ A DNEvNicu čuvAJTE za pRoDAvNicu @ REDBuBBLE →

✓ pHoTocRowD FoToGRAF → ✓ FAcEBook sTRANicA → ✓ piNTEREsT TABLA →

s MoJE TAčkE, NAGLAvAčkE → ✓ Karmen Erera: kako nadživeti besmrtnost? → ✓ The Iwano Project: Glas tihih žena → ✓ Amadou & Mariam: World muzika traži svoj svet →

#članci #s moje tačke naglavačke #književnost #esej #kultura #inspiracija #milena jesenska #franc kafka #robert kramb #zvezdani kolodvor #časopis kult

9 notes · View notes

radiogornjigrad · 4 months

Text

Nikola Devčić Mišo: BIJEDA STRASTVENE NEPOKRETNOSTI

Fotografija Mio Vesović, slikovnost Tom Gotovac BIJEDA STRASTVENE NEPOKRETNOSTI 1. Intelektualac je vječno dijete koje se miješa u stvari koje ga se ne tiču… a mi, mi smo spekulativni nered, sve ono što je anti-intelektualni slučaj, raspadamo se na činjenice ‘biti u – imati’ i, ‘imati u – izgledati’. 2. Od viška vrijednosti, preko viška užitka, do viška stvarnosti u višku okrutnosti…

View On WordPress

#Nikola Devčić Mišo

0 notes

nedosoljen · 4 years

Text

Nesalomiva Milena Jesenska

Književni svet trajno je fasciniran kratkovečnom ljubavnom vezom između Milene Jesenske (1896-1944) i Franca Kafke (1883-1924). Romansa je ovekovečena u čuvenim Kafkinim pismima Mileni.

Jedino Milena uspeva da razbije strahovit zid između pisca i sveta, bez nametljivosti, istrajnošću i razumevanjem. "To pismo ima svoju iglu koja mi se sve vreme zabada u telo, ali ti je vodiš, a šta je teško podneti od tebe?" Kafka se romansi prepušta bezbrižno, možda jedini put u svom životu, ali – na predlog susreta u Beču, hvata ga uobičajena panika. Smišlja izgovore i brani se. Uzalud. „Upoznala sam njegov strah pre nego što sam upoznala njega... tokom četiri dana dok je bio blizu mene, Frank ga je izgubio. Čak smo se smejali tome.“2 Neverovatno. To je isti onaj oprezni Kafka (Milena ga je zvala Frank) koji ne veruje ni svetu ni čoveku: "čitam pisma kao što vrabac nabada mrvice, drhteći, naprežući sluh, vrebajući, nakostrešenog perja".

Ličnim borbama Milena je oslobodila duh u miru, pa je posvećenost pravdi održala i sred zavade naroda u ratu.

[1] Franc Kafka ~ „Pisma Mileni“, Službeni glasnik, 2011.

[2] Dejvid Zejn Majrovic i Robert Kramb ~ „Kafka za početnike“, Hinaki, 2000.

—

===============================

oD REči → Do REči: Jovan Jona Pavlović

#esej #književnost

6 notes · View notes