#Ηλίας | Explore Tumblr Posts and Blogs

baby-magazino · 7 months

Link

Δεν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο να ξεφεύγει το ματάκι ενός νεογέννητου. Κατά τη γέννηση, οι μύες του ματιού δεν είναι ακόμα συντονισμένοι, αλλά μέσα σε λίγες εβδομάδες το νεογνό μαθαίνει να κινεί και τα δύο μάτια ταυτόχρονα και το μάτι δεν ξεφεύγει πια.

Εάν όμως η κατάσταση συνεχιστεί για διάστημα που ξεπερνά τη πρώιμη νεογνική ηλικία, τότε η άμεση προσφυγή στην παρέμβαση του ιατρού, προκειμένου να διορθωθεί ο στραβισμός, είναι περισσότερο από απαραίτητη.

Τί είναι ο στραβισμός & πότε εμφανίζεται

Ο στραβισμός είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάθε κατάσταση, κατά την οποία τα δύο μάτια δεν μπορούν να κοιτάξουν ταυτοχρόνως το ίδιο σημείο.

Ο στραβισμός μπορεί να έχει διακυμάνσεις να είναι παρών συνεχώς, ή μπορεί να εμφανίζεται όταν το παιδί είναι κουρασμένο, άρρωστο ή όταν εστιάζει σε κοντινά αντικείμενα.

Στην παιδική ηλικία ο στραβισμός συνήθως εμφανίζεται λόγω αδυναμίας συγχρονισμού των κινήσεων και της θέσεως των οφθαλμοκινητικών μυών.

Αντιμετώπιση στραβισμού

Ο πιο σημαντικός στόχος για τον οφθαλμίατρο και την οικογένεια του παιδιού στην ηλικία και τη φάση αυτή της θεραπείας είναι η βελτίωση της οράσεως του οφθαλμού πού στραβίζει.

Τα γυαλιά αποτελούν το συνήθη τρόπο διαθλαστικής διόρθωσης

Αντιστροφή της αμβλυωπίας: Η κάλυψη του οφθαλμού που βλέπει καλύτερα εξαναγκάζει τον αμβλυωπικό οφθαλμό να αναλάβει την προσήλωση και την όραση. Εάν η αμβλυωπία είναι μεγάλου βαθμού, η κάλυψη μπορεί να μην γίνεται ανεκτή: η μη συμμόρφωση είναι ένα σημαντικό πρόβλημα. Η κάλυψη είναι συνήθως μερικού χρόνου.

Ορθοπτική αντιμετώπιση

Οι ορθοπτιστές έχουν σημαντικό ρόλο στην εκτίμηση, διάγνωση και παρακολούθηση του στραβισμού και της ανάπτυξης της όρασης. Η ορθοπτική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στο να ελεγχθούν διαλείπουσες και λανθάνουσες παρεκκλίσεις.

Χειρουργική αντιμετώπιση στραβισμού

Η επέμβαση στραβισμού χρησιμοποιείται συχνά σε συνδυασμό με τα γυαλιά και την κάλυψη του υγιούς ματιού, για να διορθώσει τον συντονισμό των μυών του ματιού.

Στόχος χειρουργείου αντιμετώπισης στραβισμού

Η επίτευξη ικανοποιητικής αισθητικής εμφάνισης αποτελεί συχνά τον μόνο στόχο.

Η ανακούφιση από μία ανώμαλη θέση της κεφαλής είναι ο επόμενος πιο συχνός στόχος.

Μπορεί να απαιτηθούν περισσότερες από μία χειρουργικές επεμβάσεις, όποια και αν είναι η ένδειξη.

Διόρθωση στραβισμού: Η χειρουργική επέμβαση

Η επέμβαση σταβισμού μία εξειδικευμένη οφθαλμολογική επέμβαση, ασφαλής και σχετικά απλή για τον μικρό μας ασθενή. Ρυθμίζοντας την τάση των εξωτερικών μυών στο ένα ή και στα δύο μάτια, τα μάτια μπορούν να ισιώσουν. Εάν η επέμβαση γίνει σε μεγαλύτερο παιδί τα μάτια μπορεί να ισιώσουν, αλλά η πλήρης σύζευξη των δύο ειδώλων δεν μπορεί να επιτευχθεί σε όλες τις περιπτώσεις.

Το παιδί θα χειρουργηθεί σε κάποιο ειδικό Νοσοκομείο που έχει Παιδιατρικό Χειρουργικό Τομέα.

Δεν απαιτείται παραμονή του παιδιού στο νοσοκομείο για όλη την ημέρα.

Θα γίνουν οι εξετάσεις ρουτίνας και θα συναντήσετε τον οφθαλμίατρό σας.

Ο αναισθησιολόγος μπορεί να απαντήσει σε κάθε ερώτηση που θα έχετε σχετικά με τη γενική αναισθησία που θα χρησιμοποιηθεί.

Κατά την επέμβαση, θα δοθεί στο παιδί ένα καταπραϋντικό που θα φέρει υπνηλία πριν από την είσοδό του στο χειρουργείο. Ο αναισθησιολόγος θα βεβαιωθεί ότι το παιδί κοιμάται σε όλη τη διάρκεια της επέμβασης.

Μετά την επέμβαση διόρθωσης στραβισμού

Μετά από την επέμβαση, ειδικά εκπαιδευμένες νοσοκόμες θα επιβλέπουν προσεκτικά το παιδί σας. Αφού ξυπνήσει, το παιδί θα μεταφερθεί στο αναρρωτήριο.

Μπορεί να υπάρξει μικρός ή και καθόλου πόνος από την επέμβαση.

Το αναισθητικό μπορεί να φέρει ελαφριά ναυτία.

Για ένα σύντομο διάστημα, το ένα ή και τα δύο μάτια μπορεί να σκεπασθούν με χειρουργική κάλυψη.

Πότε θα μπορέσει να επιστρέψει το παιδί μου στο σπίτι;

Το παιδί θα μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι πολύ σύντομα – πιθανώς και την ημέρα της επέμβασης, ή την επόμενη.

Ο ιατρός ίσως σας δώσει κάποια αλοιφή ή σταγόνες για να βάζετε στο μάτι του παιδιού για λίγες ημέρες.

Τα μάτια θα είναι κόκκινα στα σημεία όπου έγινε η ρύθμιση των μυών, αλλά αυτό θα υποχωρήσει σε δύο εβδομάδες περίπου.

Το παιδί θα μπορέσει να επιστρέψει σε μία φυσιολογική ρουτίνα μέσα σε μία με δύο μέρες.

Βεβαιωθείτε ότι ακολουθείτε τις συγκεκριμένες οδηγίες του ιατρού σας.

Συχνές Ερωτήσεις για τη διόρθωση στραβισμού

Πώς μπορούν τα γυαλιά να σταματήσουν τον στραβισμό του παιδιού μου;

Σε ένα υπερμετρωπικό παιδί με στραβισμό, τα γυαλιά χορηγούνται για τη βελτίωση της οράσεως, κυρίως όμως χορηγούνται για να απαλλάξουν τα μάτια από την ανάγκη για επιπλέον προσαρμογή. Σε αυτή την προσαρμογή οφείλεται ο στραβισμός των οφθαλμών. Η εστίαση γίνεται τώρα με βοήθεια από τα γυαλιά και όχι μόνο από τους μυς του ματιού. Έτσι τα μάτια λειτουργούν σε μια κατάσταση λειτουργικής ισορροπίας, σε «παράλληλη» θέση.

Διορθωτικά γυαλιά

Τα διορθωτικά γυαλιά επομένως παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη μείωση ή και εξάλειψη ακόμη του στραβισμού και την «ευθυγράμμιση» των δύο οφθαλμών. Πολλές φορές η χρήση των διορθωτικών γυαλιών είναι αρκετή καθώς μόνο με τη χρήση αυτών μπορεί να διορθώνεται πλήρως ο στραβισμός. Άλλοτε πάλι η ευθυγράμμιση των οφθαλμών για να είναι πλήρης χρειάζεται χειρουργική επέμβαση.

Στραβισμός & Μυωπία

Από την άλλη πλευρά, σε ένα παιδί με μυωπία ή αστιγματισμό, τα γυαλιά μπορούν να βελτιώσουν την όραση του. Έτσι μειώνεται η αμβλυωπία και μπορεί να επιτευχθεί η σωστή σύζευξη των δύο εικόνων από τους δύο οφθαλμούς. Τότε μόνο δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες ώστε να αναπτυχθεί η στερεοσκοπική όραση στην οποία οφείλεται η τρισδιάστατη όρασή μας.

Εάν το παιδί μου φορά γυαλιά, θα χρειαστεί κάλυψη του ματιού ή χειρουργείο;

Στη περίπτωση της αμβλυωπίας, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί οπωσδήποτε κάλυψη του ματιού και πιθανότατα και διορθωτικά γυαλιά. Τα γυαλιά και μόνο αρκετές φορές μπορεί να είναι ικανά να ισιώσουν τα μάτια με πλήρη επιτυχία. Ωστόσο συχνά, τα γυαλιά θα ισιώσουν τα μάτια μόνο εν μέρει και η επέμβαση θα είναι ακόμα απαραίτητη για να συμπληρώσει και ολοκληρώσει τη θεραπεία.

Πότε μπορεί το παιδί μου να πάψει να φορά γυαλιά;

Καθώς το παιδί μεγαλώνει, το μάτι μεγαλώνει κι αυτό και αναπτύσσεται αλλάζοντας σχήμα (πιο μακρύ και λιγότερο υπερμετρωπικό). Το παιδί με υπερμετρωπία που χρειαζόταν γυαλιά για να ισιώσει τα μάτια, θα ��ρειάζεται όλο και ασθενέστερους φακούς όσο περνούν τα χρόνια. Συχνά, τα γυαλιά δεν χρειάζονται πια όταν το παιδί μπεί στην εφηβεία. Ωστόσο, εάν τα γυαλιά χορηγηθούν για τη διόρθωση μυωπίας ή αστιγματισμού, μπορεί να εξακολουθήσουν να χρειάζονται για να βοηθούν το παιδί να εστιάσει.

Θα χρειαστούν παραπάνω από μία επεμβάσεις;

Όταν ένα παιδί υποβληθεί σε επέμβαση στραβισμού, μία επέμβαση συνήθως αρκεί. Ωστόσο, το ποσοστό της διόρθωσης που είναι σωστό για ένα παιδί, μπορεί να αποδειχθεί πολύ μεγάλο ή πολύ μικρό για ένα άλλο. Είναι δυνατό κάποιες φορές να χρειαστούν παραπάνω από μία επεμβάσεις.

Γιατί δε γίνεται το παιδί μου να κάνει μόνο την επέμβαση και να μη χρειάζεται να φορά τα γυαλιά;

Η επέμβαση έχει στόχο να θεραπεύσει μόνο εκείνο το ποσοστό του στραβισμού που δεν μπορεί να διορθωθεί από τα γυαλιά. Να θυμάστε ότι τα μάτια του παιδιού σας θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται και ότι τα γυαλιά για υπερμετρωπία πιθανώς θα χρειάζονται για αρκετά ακόμα χρόνια.

Θα χρειαστεί το παιδί μου γυαλιά ή κάλυψη του ματιού μετά από την επέμβαση στραβισμού;

Εάν τα γυαλιά ήταν απαραίτητα πριν την επέμβαση, το πιο πιθανό είναι ότι θα χρειάζονται και μετά την επέμβαση. Η επέμβαση θα βοηθήσει να ισιώσουν τα μάτια του παιδιού, αλλά είναι μόνο ένα θεραπευτικό εργαλείο, όχι ολοκληρωμένη θεραπεία. Το παιδί σας θα χρειαστεί να φορά γυαλιά έως ότου η θεραπεία ολοκληρωθεί. Σπάνια, η κάλυψη του ματιού για την υπολειπόμενη αμβλυωπία θα είναι επίσης απαραίτητη και μετά από την επέμβαση.

Τι είναι οι ασκήσεις του οφθαλμού;

Οι ασκήσεις του οφθαλμού (ασκήσεις ορθοπτικής) μπορούν να φανούν χρήσιμες σε συγκεκριμένες περιπτώσεις στραβισμού. Έχουν σκοπό να βοηθήσουν τα μάτια να κινούνται μαζί και υποβοηθούν την σύζευξη των δύο εικόνων από τους δύο οφθαλμούς. Η ορθοπτική μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να αξιολογηθεί η δυνατότητα του παιδιού για σύντηξη των εικόνων πριν από την επέμβαση, και για να «προετοιμάσει» τα μάτια για τη σύντηξη μετά από την επέμβαση. Οι ασκήσεις ορθοπτικής γίνονται συνήθως κάτω από την παρακολούθηση του Δρ. Παντελίδη και ενός ειδικευμένου στην ορθοπτική ορθοπτιστή.

Διόρθωση στραβισμού: Ο ρόλος της συνεργασίας των γονιών

Μετά από την επέμβαση, τα μάτια του παιδιού σας μπορεί να φαίνονται ίσια, αλλά ακόμα μαθαίνουν να βλέπουν σωστά. Είναι πολύ σημαντικό για το παιδί σας να συνεχίσει να επισκέπτεται τον οφθαλμίατρο έως ότου η θεραπεία ολοκληρωθεί. Το πόσο πολύ θα διαρκέσει η θεραπεία και το πόσο καλά θα αποδώσει ποικίλει από παιδί σε παιδί. Εξαρτάται από τη φύση του προβλήματος, από το πότε άρχισε η θεραπεία και από όσα έπρεπε να γίνουν τότε. Για παράδειγμα ένα μικρό παιδί στο οποίο ανιχνεύεται νωρίς το τεμπέλικο μάτι, μπορεί να χρειαστεί μόνο κάλυψη του υγιούς ματιού για λίγες εβδομάδες πριν από την επέμβαση, ενώ ένα παιδί με υπερμετρωπία μπορεί να φορά τα γυαλιά για πολλά χρόνια.

Δώστε τέλος στο στραβισμό του παιδιού σας

Αρχίζοντας θεραπεία όσο το δυνατό νωρίτερα, και με τη σωστή παρακολούθηση των οδηγιών του ιατρού σας, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να μπει στο «σωστό δρόμο» για να επιτύχει και να διατηρήσει καλή όραση στο υπόλοιπο της ζωής του. Η σωστή αντιμετώπιση για το σωστό χρόνο με τη συνεργασία και την υπομονή από εσάς και το παιδί, ανταμείβουν με ένα καλό οπτικό αποτέλεσμα το οποίο θα είναι εφόδιο για όλη τη ζωή του παιδιού.

Στραβισμός σε ενήλικες

Ο στραβισμός των ενηλίκων οφείλεται συνήθως σε βλάβη στο απαγωγικό σκέλος του συστήματος ελέγχου της οφθαλμικής ευθυγράμμισης.

Καθώς η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική το ιστορικό, η φυσική εξέταση και η διερεύνηση θα πρέπει να κατευθύνονται ανάλογα και ο κάθε ασθενής θα πρέπει να εξετάζεται ενδελεχώς, ώστε να του προταθεί ο κατάλληλος για την περίπτωσή του τρόπος αντιμετώπισης από Έμπειρο – Εξειδικευμένο Οφθαλμίατρο.

Δρ. Ηλίας Παντελίδης ΜSC., MRCOphth., FEBO, MArts, cert BA

Εξειδικευμένος Χειρουργός Οφθαλμίατρος στην Οφθαλμολογία & τη Διαθλαστική Χειρουργική. Ειδικεύτηκε στην Οφθαλμολογία και τη Διαθλαστική Χειρουργική MRCOpth και FRCOpth στην Πανεπιστημιακή κλινική του Bristol, «Bristol Eye Hospital» (3 έτη), στην Liverpool St. Paul’s Eye Unit» (2 έτη) και στο «Oxford Eye Ηospital» (1 έτος). Εξειδικεύτηκε στην νευρο-οφθαλμολογία, στον στραβισμό και σε ειδικά περιστατικά καταρράκτη στα «Oxford Eye Hospital», «Glasgow University Hospital» και «Bristol Eye Hospital», UK. Διετέλεσε επιστημονικός συνεργάτης του «Royal College of Ophthalmologists». Κατέχει Δίπλωμα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Οφθαλμολογίας, καθώς και Πιστοποιητικό Σπουδών Εξειδίκευσης στη Διοίκηση Μονάδων Υγείας του Πανεπιστημίου Keele, στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι Consultant Ophthalmic Surgeon, UK και συνεργάτης του «Ιατρικού Αθηνών».

ΜΑΘΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

#στραβισμός #διόρθωση #Μάτια #Παιδί #Ειδικοί #Οφθαλμολογία #Ηλίας Παντελίδης #Ask the Experts #Ιατρική

0 notes

justforbooks · 2 months

Text

Ήταν Δεκέμβριος του 2010 όταν οι εκδόσεις Νεφέλη ξεκίνησαν την επανέκδοση των Απάντων του Ηλία Πετρόπουλου. Η αρχή έγινε με το «Εγχειρίδιο του καλού κλέφτη» για να ακολουθήσουν το «Μπουρδέλο», το «Άγιο Χασισάκι», τα «Καλιαρντά» και αρκετά άλλα ακόμα. Τα περισσότερα βιβλία, μυθικά για την εποχή τους, παρέμεναν εκτός εμπορίου για καιρό. Τον Σεπτέμβριο του 2003 ο Ηλίας Πετρόπουλος πεθαίνει στο Παρίσι και η οριστική έκδοση των Απάντων του είναι μια ευκαιρία για να τον γνωρίσουν και οι νεότεροι.

Με ένα τεράστιο και πολυσχιδές έργο –80 βιβλία και πάνω από χίλια άρθρα– έγινε γνωστός ως λαογράφος του περιθωρίου, ανατρεπτικός λεξικογράφος, βιωματικός ρεμπετολόγος αλλά και τεχνοκρίτης, αρθρογράφος, ποιητής. Κατέγραψε εκφάνσεις του υποκόσμου που μέχρι τότε αγνοούσε ή περιφρονούσε η επίσημη έρευνα και με τρόπο που προκαλούσε τον πουριτανισμό του ακαδημαϊκού κατεστημένου, πράγμα φυσικά που του κόστισε σε διώξεις και φυλακίσεις, αναγκάζοντας τον έτσι να τραπεί σε φυγή στο Παρίσι το 1975.

Συλλέγω επίθετα που τον έχουν χαρακτηρίσει κατά κόρον όλα αυτά τα χρόνια: Αιρετικός, αποσυνάγωγος, αντικομφορμιστής, ασυμβίβαστος, ανένταχτος, ρηξικέλευθος, προκλητικός, ενοχλητικός, σαρκαστικός, άθεος, άπατρις, αναρχικός, πορνογράφος, υβριστικός, βωμολόχος, σκωπτικός, αθυρόστομος, καυστικός. Αλλά ασφαλώς και δε μου φτάνουν για να δω το όλον. Γιατί και άλλοι συγγραφείς μπορεί να είναι κάτι από όλα αυτά αλλά ο Πετρόπουλος μια ξεχωριστή μονάδα.

Αναρχικός κοντά στη ρίζα του όρου, πέρα από ιδεολογικά τερτίπια, ίσως ο μόνος από τους συγγραφείς μας που θα μπορούσε να διεκδικήσει επάξια αυτόν τον τίτλο, με μόνιμη αναφυλαξία έναντι σε κάθε τι καθεστωτικό, σταθερός σε αυτή τη γραμμή μέχρι τέλους. Ακόμα και η πορνογραφία ή ο ερωτισμός, που για αυτόν είναι ένα αξεδιάλυτο σύνολο –κόντρα στους ύποπτους διαχωρισμούς από φιλολογίζοντες του σιναφιού του– ενέχουν θέση δήλωσης επαναστατικότητας και αναρχισμού.

Παρ' όλο το κυνηγητό από την εξουσία, την αυτοεξορία στο Παρίσι, την περιφρόνηση των ομοτέχνων του, τα βιβλία του Πετρόπουλου ευτύχησαν μεγάλης αναγνώρισης απ' το κοινό. Ωστόσο ένα έργο με τέτοιο εύρος και εξαιτίας της sui generis προσωπικότητας του δημιουργού του είναι αδύνατον να προσδιοριστεί επακριβώς –παρά μόνο ψήγματα να συλλεχθούν. Ανάλογα με το εργαλείο που θα επιλέξεις για να το «διαβάσεις», ξεκλειδώνεις κάθε φορά και κάτι άλλο.

Όλα όσα έχουν γραφτεί μοιάζουν λειψά. Ίσως ακόμα να μην έχουμε συνειδητοποιήσει σε όλο τους το βάθος τι μπορεί να σήμαιναν η ασκητική επιμονή με την οποία συνέλεγε την αργκό των ομοφυλοφίλων, τα μάγκικα της λαχαναγοράς ή τα πειράγματα του δρόμου, κατέτασσε τα ονόματα οδών και πλατειών σε στρατηγούς και αγίους, αντέγραφε τις ζωγραφιές από τους τοίχους των φυλακών, φωτογράφιζε νεκροταφεία σε ακριτοχώρια της Ελλάδας.

Αν τα βιβλία του σήμερα δε θα κινδύνευαν από κατηγορίες για περιύβριση αρχής και παραβίασης του νόμου περί ασέμνων, ωστόσο δεν κινδυνεύουν λιγότερο από παρερμηνείες, αποσιωπήσεις, επιλεκτικές φωτοσκιάσεις και από την προσπάθεια διάφορων ομάδων να ενστερνιστούν την αχλή του αντισυστημικού που τον περιέβαλε. Ο Πετρόπουλος ευτυχώς διέθετε πολύ πιο ανεπτυγμένη την αίσθηση της ελευθερίας από όλους αυτούς.

Αλλά, όπως πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις, «Όμηρον εξ Ομήρου σαφηνίζειν». Τα ίδια του τα κείμενα με διαφωτίζουν. Όπως ο πρόλογος του «Κουραδοκόφτη» που, με τα σχόλια που κάνει για κάθε άρθρο, λειτουργεί σαν μπούσουλας για όλο του το έργο:

«Στην Ελλάδα κυριαρχεί η υποκρισία και η μυθολογία».

«Πιστεύω πως η πρόκληση και ο αναπόφευκτος σκανδαλισμός εξαναγκάζουν τους αναγνώστες να χρησιμοποιήσουν τη σκέψη τους».

«Πρέπει να διασώζουμε κάθε λογής γλωσσάρια, επειδή αντικατοπτρίζουν κάποιες πλευρές του κοινωνικού βίου».

Ανακαλύπτω με τη χαρά του αρχαιοδίφη ένα από τα δυσεύρετα εξαντλημένα του, που έχει πολλά να μου πει. Με εκπλήσσει με τη φρεσκάδα του και μου φαντάζει όλο σαν ένα λανθάνον επίκαιρο σχόλιο για την τρέχουσα κατάσταση. Πρόκειται για το κείμενο «Η Εθνική Φασουλάδα» που πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Σχολιαστής» τον Απρίλιο του 1990.

Έγραφε ο Δημοσθένης Κούρτοβικ το '90 με αφορμή την επανέκδοση των «Ρεμπέτικων»: «Πολύ λίγοι ξέρουν να εκθέτουν το θέμα τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να παρασύρουν τον αναγνώστη τους σ' ένα γοητευτικό ταξίδι, όπου οι πιο γνώριμες μορφές, τα πιο καθημερινά αντικείμενα αποδείχνονται κρύπτες άγνωστων και εξαίσιων θησαυρών». Αυτό ακριβώς κάνει ο Πετρόπουλος κι εδώ με μια φασολάδα σε μόλις 50 σελίδες. Παίρνει τα ευτελή του υλικά και τα κάνει να χορεύουν μπροστά σου.

«Το ελάχιστο είναι, ήδη, μια ελπίδα. Γραπατσώνομαι από το ελάχιστο», λέει. Κι αυτό το «γραπατσώνομαι» κρύβει μέσα του τόση λαχτάρα. «Η φασουλάδα μοιάζει κάποιο γελοίο θέμα προς μελέτην. Αλλά μέσα από το ασήμαντο βγάζεις το σημαντικό, και, μέσα στο γελοίο βρίσκεις το σοβαρό». Είναι από αυτά τα αμελητέα ελάχιστα που χρειάζεται μια ματιά σαν και αυτή του Πετρόπουλου για να τα εκτιμήσεις.

Έτσι κι εγώ βυθίζομαι σε μια ανακουφιστική σαφήνεια, εν μέσω γενικής ασάφειας. Και στην υποδόρια ειρωνεία του που με διατρέχει πατόκορφα.

Εκ πρώτης όψεως κάνει μια πλούσια αναδρομή σε ό, τι συνιστά το θέμα του. Ετυμολογικές αναζητήσεις, λεξικογραφικά παραδείγματα, ιστορικά στοιχεία, γνωμικά, παροιμιώδεις εκφράσεις, ανεκδοτολογικά περιστατικά, λέξεις της αργκό, συμβουλές για το μαγείρεμα, χρηστικές πληροφορίες, βιβλιογραφία, συνταγές. Αλλά αυτό που κάνει στην πραγματικότητα, όπως και σε όλα του τα βιβλία, είναι να καταρρίπτει μύθους. Μέσα στη φασολάδα του καθρεφτίζονται –άλλοτε ξεκάθαρα, άλλοτε αμυδρά– παθογένειες, ήθη, τάσεις, ελλείμματα, λες και γνωρίζει τη νεοελληνική ψυχή καλύτερα απ' τον καθένα.

Το φαγητό που ανέθρεψε γενιές επί γενιές με τη γοητεία του κλασικού εδέσματος της φτωχολογιάς, επιβίωσε του σνομπισμού μας στα χρόνια της μεταπολιτευτικής ευμάρειας, για να φτάσει να μας σαρκάζει σήμερα μέσα από το κείμενο του Πετρόπουλου ή έτσι μου φαίνεται. Ίσως γιατί συνοψίζει τα στρώματα του αρχοντοχωριατισμού μας.

«Οι έλληνες λαογράφοι απεχθάνονται την φασουλάδα. Οι έλληνες λεξικογράφοι περιφρονούν την φασουλάδα». Αντίθετα, ο Πετρόπουλος της αποδίδει τις τιμές που της πρέπουν.

Ακόμα και η ταπεινή φασολάδα σ' αυτή τη χώρα δεν υπολείπεται σε εθνικούς μύθους. Έτσι κι αλλιώς σέρνει πίσω της βαρύ φορτίο –μέχρι και τον τίτλο του εθνικού μας εδέσματος –σαν να λέμε ο Σολωμός στο πιάτο μας. Τον οποίο βέβαια ο Πετρόπουλος ευθαρσώς και δεν αναγνώριζε ως εθνικό ποιητή με αποτέλεσμα φυσικά να εγείρει μόνο οργή. Έτσι εδώ καταρρίπτει το μύθο περί φαγητού της φτωχολογιάς, καθώς τα φασόλια είχαν μια πλατιά κοινωνική διαστρωμάτωση. Μπαρμπούνια με αγριογούρουνο για τους λεφτάδες, κοινά φασόλια για το λαό, γυφτοφάσουλα για τους φτωχούς και εβρέικη φασουλάδα για την κατώτατη πλέμπα. Και με ένα τέτοιο σχόλιο βάζει στη θέση τους όλους τους «ανόητους (μαρξίζοντας) έλληνες κοινωνιολόγους».

Και βάζει μια ακόμα διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην Παλιά Ελλάδα και τους νεοαφιχθέντες: «Έχω μιλήσει, κατ' επανάληψιν, για τα βλαχαδερά του Μοριά που εκπολιτίστηκαν από τους πρόσφυγες». Τα μπαρμπούνια δεν τα ήξεραν στη μητροπολιτική Ελλάδα. Τα γνώρισαν από τους βορειοελλαδίτες. Αλλά κι ένα σωρό άλλα φαγητά που τους ήταν άγνωστα.

Η ιστορία της «απαισίας μνήμης» εβρέικης φασουλάδας, την οποία παραθέτει, αποδεικνύει πως οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης ήταν κατά κύριο λόγο πάμφτωχοι πληθυσμοί, ξεθολώνοντας την κυρίαρχη εικόνα περί πλούσιων εβραίων εμπόρων. Στα σφαγεία ζωντανεύει μπροστά σου συγκλονιστικές σκηνές από ένα παρελθόν που σοκάρει με τη φτώχεια του.

Και ωσάν μαζί με αμπελοφάσουλα να σου σερβίρει από κοντά στο πιάτο και λίγο ψαχνό, σου πετάει και τα απογειωτικό του σχόλιο για τη νεοελληνική πραγματικότητα. Εκεί που μαθαίνω πως στη χωριάτικη φασολάδα δεν πρέπει να τσιγαρίσεις τα κρεμμύδια, γιατί το φαγητό θα γίνει βαρύ και ότι μια καυτερή κόκκινη πιπεριά είναι των εκ των ων ουκ άνευ, εκεί κάνει κι ένα κοινωνιολογικό σχόλιο όπως: «Οι δυστυχείς Νεοέλληνες άλλαξαν (όχι μόνο τα είδη διατροφής) αλλά και τον τρόπο όπου έτρωγαν. Μέσα σε εκατό χρόνια οι συμπατριώτες μου εξελίχθησαν από ολοζώντανα πλάσματα εις πιθήκους…».

Αποθησαυρίζει από τη «Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια» του 1930 ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο: «Η εγχωρία παραγωγή φασιόλων δεν καλύπτει τας ανάγκας της καταναλώσεως, δι' ό εισάγονται εκ του εξωτερικού περί τους 15-20.000 τόννοι ετησίως.» Ούτε και ο εγχώριος βασιλιάς των οσπρίων ξέφυγε από την ελλειμματική μας παραγωγή. 80 χρόνια μετά εξακολουθούμε να εισάγουμε πολύ περισσότερα απ' όσα παράγουμε.

Η κρίση κατά τον Πετρόπουλο το 1990: «Η χώρα μας μαστίζεται από μια πολιτιστική κρίση. Η χώρα μπαίνει τώρα στην χειρότερη φάση αυτής της κρίσης. Ο λαός (που δεν είναι διόλου αγνός και αθώος) ευθύνεται εν μέρει για την κρίση. Το μεγαλύτερο ποσοστό της ευθύνης το έχει και το κατέχει το Κράτος, όπως εκφράζεται από τους σάπιους πολιτικάντηδες. Εδώ και σαράντα χρόνια η Ελλάδα κατευθύνεται από βάρβαρους πρωθυπουργούς…».

Για να τα ξεχάσει όλα αυτά τι μένει; Η φασολάδα.

«Για να ξεχάσω τα καθάρματα που διοικούν την Ελλάδα, επιστρέφω με χαρά στην φασουλάδα».

Και σε πάει μια βόλτα σε ό, τι θεωρεί αυθεντικά ελληνικό. Από τον «ελληνικό τρόπο» του Νίκου Καρούζου, ο οποίος «άρχιζε τη μυσταγωγία της νύχτας με μια καυτή φασουλάδα», μέχρι την ελληνική συνείδηση όπως εκφράζεται από τον Καστοριάδη, τον Φασιανό, τον Σαχτούρη και τον Ελύτη. Οι λογοτεχνικές αναφορές της φασολάδας δεν είναι διόλου αμελητέες. Από τα χασαπάκια και τους ταμπάκηδες του Γιώργου Ιωάννου, στον Ροδοκανάκη και στον Πεντζίκη. Από τον Καραγκιόζη ως τη «Βαβυλωνία», από τον Παπαδιαμάντη ως τον Καρκαβίτσα. Και ασφαλώς στην περίφημη πολίτικη της Ιορδανίδου.

Αποδομεί απολαυστικά τα ιερά τοτέμ της κλασικής ελληνίδας νοικοκυράς, Νικόλαο Τσελεμεντέ και Χρύσα Παραδείση, που ανέθρεψαν γενιές και γενιές νεοελλήνων. Η προσπάθεια τους να εκσυγχρονίσουν με εκ Γαλλίας δάνεια την ελληνική κουζίνα, εδώ βρίσκεται αντιμέτωπη με τον άτεγκτο Πετρόπουλο, που συμφωνεί με όσους υποστήριζαν πως κάτι τέτοιες απόπειρες την νόθεψαν. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, η προσπάθεια του Τσελεμεντέ για εκσυγχρονισμό των πιάτων μας συμπορευόταν με την προσπάθεια εξευρωπαϊσμού της χώρας . Έτσι μάθαμε τότε και την άγνωστη béchamel. Ο Τσελεμεντές, λέει ο Πετρόπουλος, διέθετε «ακατανόητο μίσος προς τη λέξην φασουλάδα», πάσχει από «ένα αθεράπευτο σύνδρομο της φαρίνας» και βάζει αλεύρι παντού και το ψιλοκομμένο κρεμμύδι «το βρίσκει χυδαίο γιατί προφανώς του βρώμαγε», κι έτσι το απέκλειε. Η Παραδείση με την περίφημη «Ελληνική μαγειρική» της αντιγράφει σε γενικές γραμμές τον Τσελεμεντέ αλλά πρόσθεσε και τις δικιές της πινελιές ισπανικής και ιταλικής κουζίνας. Τον ενοχλεί η ασάφεια, ο μιμητισμός και οι παραλείψεις τους και είναι σάμπως, μέσα από αυτούς, να καταφέρεται εναντίον όλων όσων πηγαίων αντικαταστάθηκαν προς χάριν ενός ευρωπαϊκού λούστρου. Νομίζω ότι αν μπορούσε, όταν τους μελετούσε, θα τους φώναζε: «Τι σούπα φασόλια και αηδίες. Φασουλάδα τη λένε, μαϊμούδες, ε, μαϊμούδες!»

«Η ελληνική κουζίνα υπήρξε αλλά ήταν αόρατη.» Και βέβαια δεν υπήρξε «μέσα στα ανύπαρκτα αρχοντικά της ανύπαρκτης αριστοκρατίας μας». Της αστικής τάξης, δηλαδή, που ποτέ δεν είχαμε. Κατά τον ίδιο τρόπο που και η δική του Ελλάδα υπήρξε αλλά ήταν αόρατη.

Και ποιο να ήταν άραγε το καλύτερο συνοδευτικό για τη φασολάδα; Μα το μαύρο χαβιάρι φυσικά. Ω, τι έκπληξη! Ο Πετρόπουλος διαβεβαιώνει τους αδαείς για την απρόσμενη σύζευξη: «Δεν κάνω πλάκα. Το χαβιάρι ήτο πάμφτηνο και περιφρονητέο. Στην Παλιά Σαλονίκη το τρώγανε οι χαμάληδες». Λες και κοροϊδεύει, μαρτυρώντας την ταπεινή καταγωγή του εδώδιμου εμβλήματός του, τον άκοπο και γρήγορο πλουτισμό μιας χώρας, που όφειλε να το φωνάζει κιόλας πως είχε αφήσει πολύ μακριά πίσω της τη φτώχεια του '50.

Και φυσικά δε λείπει ούτε εδώ ο σκανδαλώδης Πετρόπουλος. Φροντίζει να πληροφορήσει όσους από τους νεότερους το αγνοούν πως «Οι νεοέλληνες αποκαλούσαν την κλειτορίδα φασουλάκι». Και παραθέτει το βασικότερο αβαντάζ της φασολάδας έναντι των ανταγωνιστών της: «Ανέκαθεν αντιμετώπιζα την πορδή σαν γέλιο της κωλοτρυπίδας». Φάτε μια στεγνή κυριολεξία για να έχετε να πορεύεστε δηλαδή. Αυτό που σήμερα πιο πολύ σκανδαλίζει είναι το γεγονός ότι ένας άνθρωπος έσκυβε με πάθος και τρυφερότητα και όχι από επαγγελματική διαστροφή πάνω από αυτά που οι άλλοι περιφρονούσαν και έκρυβαν κάτω από το χαλί. Ο ίδιος έλεγε «Είμαι τρυφερός και εν ταυτώ ανηλεής». Έπρεπε να τα ταιριάξει αυτά τα δύο για αυτόν τον κόσμο, τον οποίο αναδιφούσε με την αφοσίωση μυρμηγκιού, σωρεύοντας ακατάπαυστα τα «ελάχιστα» στη φωλιά του για χρόνια. Και φεύγοντας άφησε υλικό για χίλιες ζωές ακόμα.

Στην πραγματικότητα διδάσκει το δικό του «ήθος» –το Πετροπούλειον– με μια ακλόνητη συνέπεια που διαπνέει όλο το έργο και μια έμφυτη ροπή προς την αλήθεια –πιο σταθερός από πολλούς άλλους θιασώτες του τρίπτυχου πατρίς-θρησκεία-οικογένεια.

Και εκτός από το ήθος ,το ύφος. Το ύφος του μεγάλου στυλίστα που συναρπάζει και σφραγίζει ανεξίτηλα. Το ύφος που σε κάνει, είτε μιλάς για φασολάδες, είτε για κατσαπλιάδες, μπουρδέλα, φουστανέλες, σκαμνιά να εξακριβώνεσαι αυτομάτως στη λογοτεχνική πιάτσα αλλά και να σε απολαμβάνουν ακριβώς γι' αυτό. Το ύφος που χρωματίζεται από «αυτό το αλλόκοτο είδος του αγοραίου που έχει καταπιεί βιβλιοθήκες» κατά Κωστή Παπαγιώργη. Και πλέκει εδεσματολογία, πορνογραφία, λαογραφία, ιστοριογραφία, κοινωνιολογία, ετυμολογία πάνω σε έναν καμβά. Η ενδελεχής έρευνα, που έχει αποβάλλει την ακαδημαϊκή δυσκοιλιότητα και σου δίνει το ψαχνό στο πιάτο. Εύστοχος μέχρι κεραίας και εραστής της ακριβολογίας –η κυριολεξία στα καλύτερα της. Το ύφος που καταλήγει να μην είναι τίποτε άλλο από Ποίηση.

Κρατάω για το τέλος κάτι που μου επιφύλαξε στην αρχή. Πριν προλάβω ακόμα να εγκλιματιστώ στο Πετροπούλειον σκώμμα, μου πετάει στα μούτρα μια ειρωνεία που νομίζω πως είναι όλη δικιά μου. Αναφέρεται σε ένα ανεκδοτολογικό περιστατικό με τον Πεντζίκη, με τον οποίο τον συνέδεε στενή φιλία από τα χρόνια της Θεσσαλονίκης. Μια μέρα που ο Πετρόπουλος του σύστησε μια νεαρή ποιήτρια, ο Πεντζίκης, αφού την ξεψάχνισε, της είπε: «αντί να γράφεις ποιήματα, θάτανε καλύτερα να μάθεις πως μαγειρεύουν φασουλάδα». Ο Πετρόπουλος πιστοποιεί τον παροιμιώδη μισογυνισμό του Πεντζίκη. Είναι η πρώτη φορά που θα διαφωνήσω κάθετα μαζί του. Γιατί εμένα αυτό δε μου μοιάζει διόλου μισογύνικο, αλλά απλά ένα τσουχτερό σχόλιο για την αδιαφιλονίκητη υπεροχή της χρηστικότητας . . .

Daily inspiration. Discover more photos at Just for Books…?

#just for books #Ηλίας Πετρόπουλος #Η εθνική φασουλάδα #book review

3 notes · View notes