#سقوط_اصفهان (۱) . 🟢 در واپسین سَدهی فرمانروایی صفویان، «بیشترین رفاه» رو-در-روی «بیشترین فقر» قرار گرفت و نتیجهی ضروریِ این رویاروییِ فقر و رفاه جز این نمیتوانست باشد که گروهی از مردم، که «جز زنجیرهای خود چیزی برای از دست دادن نداشتند»، بخواهند برای ایجاد دگرگونی در وضع خود، اوضاع را دگرگون کنند. . . ⚪ رستمالحكما[نویسندهی کتاب رستمالتواریخ، زادهی ۱۱۴۵ هـ.ش 1766م] به خوبی این نکته را دریافته بود که در شرایطِ نامساعدِ نابرابری و بیدادگری، و آنجا که راه بر هر اصلاحی بسته باشد، تنها ماجراجویی میتواند حاکم شود. از این رو، در اشارهای به این وضع، به درستی توضیح میدهد که «افراطِ عُسرَت» موجب شده بود تا برخی در جستوجوی «آقای نوکرپَروَرِ نو و مُطاعِ چاکرنواز» باشند و بخواهند، «به هر قِسم که مقدورشان بشود، فتنه و فسادی ظاهر، و شور و شَر بر پا کنند.» . . 🔴 بارزترین نشانهی گسیختگیِ سامانِ اجتماعی در این دوره آن بود که دیانت و سیاست، به عنوان «نهادهایِ» تأمینِ مصالحِ عمومی، به عواملِ حفظِ منافعِ خصوصیِ گروهی تبدیل شده بود که از آن، جز «فتنه و فساد» نمیتوانست تولد یابد. رستمالحكما در اشارهای به برخی از پیامدهای افراط و تفریط در میان گروههای اجتماعی و نابسامانیهای ناشی آن و از میان رفتن انسجام اجتماعی - که از آن میان، برآمدن گروههای اوباش و قدرت گرفتن رَجّاله از همه مضرتر بود - مینویسد که «چون عَلَمِ حساب و رایَتِ اِحتِساب و سَنجَقِ عدل را اولیای دولتِ قاهرهی سلطانی، از بیعقلی و بیتَمیزی و شیطانخیالی از پای درآوردند، اصفاهان، بلکه همهی ایران مانند طويله و اِصطَبل بیمِهتَر شد. خلایق به شیرینی در هم افتادند و هرکس، به پهلوانی و شبرَوی که میتوانست از زن و دختر و پسر و مالِ هر کس مَحظوظ و مُتَلَذِّذ بشود، کوتاهی نمیکرد.» . . . #تأملی_درباره_ایران #جواد_طباطبایی #نشر_مینوی_خرد . نوشتهی روی نگاره: «هُوَ، در روزِ ۳شنبه هشتمِ شهرِ شوالِ با اقبالِ سَنهی ۱۰۳۹ به اتمام رسید. رقمِ کمینه، رضا عباسی» که به تاریخ خورشیدی برابر است با ۳۱ اردیبهشت ۱۰۰۹ هـ.ش 1630 میلادی. . ۴ / #آذر / ۹۸ . . . #تاملی_درباره_ایران #دیباچه_ای_بر_نظریه_انحطاط_ایران #با_ملاحظات_مقدماتی_در_مفهوم_ایران #انحطاط_ایران #مفهوم_ایران #اصفهان #انحطاط #صفویه #شاه_سلطان_حسین #رضا_عباسی #نگارگری #مینیاتور #ایران #اصفاهان #اجتماعی #دیانت #سیاست #فساد#فتنه #ماجراجویی #رستم_التواریخ #فقر #رفاه #صفویان #رستم_الحکما (در Esfahan, Iran) https://www.instagram.com/p/B5THoHXjteE/?igshid=1if6jb9gclnfd
0 notes