#Modernleşme Aracı Olarak Eğitim | Explore Tumblr Posts and Blogs

trafikegitimipsikolojisi · 1 year

Text

TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİNİN ARAÇ KULLANMAYI ÖĞRENEN KADINLARDAKİ OLUMSUZ ETKİLERİ

Bu çalışmanın amacı, toplumsal cinsiyet rollerinin, ehliyetini almış, akan trafikte, araç kullanmayı öğrenen kadınlar üzerindeki olumsuz etkilerinin irdelenmesi, araştırma önerisi geliştirilmesi üzerinedir. Arel Kütüphane online üyelik, genel internet ortamları üzerinden geniş bir veri tabanı taraması yapabilme imkanı sağlanmıştır. Bu tarama sonucunda özel olarak bu konuda bir çalışma bulunamamıştır. Bu çalışmaya veri sağlayabilecek toplumsal cinsiyet rollü ve trafik alanı ilişkisi ile bağlantılı pek çok farklı çalışma bulunmuştur. Tanımlar, ölçekler, istatistikler bu çalışmada bir araya getirilerek hipotezi destekleyici bir sonuca varılmaya çalışılmıştır. İlerleyen aşamalarda araç kullanmayı öğrenme sürecindeki kadınlarla ilgili araştırmalar geliştirilmeli, istatistik veri ve bulgular elde edilerek uygulamalarda yer alabilecek öneriler geliştirilmesi sağlanmalıdır.

Anahtar Sözcükler: Trafik Psikolojisi, Trafikte Cinsiyet Rolleri, Sürücü Davranışları ve Becerilerinin Geliştirilmesi

ABSTRACT

ENGLISH TITLE

NEGATIVE EFFECTS OF GENDER ROLES ON WOMEN LEARNING TO DRIVE

İSTANBUL, 2022

The aim of this study is to examine the negative effects of gender roles on women who have their licenses and learn to drive in flowing traffic, and to develop a research proposal. Arel Library online membership provides the opportunity to search a wide database over general internet environments. As a result of this search, no study was found specifically on this subject. Many different studies related to gender role and traffic area relationship have been found that can provide data for this study. Definitions, scales and statistics were brought together in this study to reach a conclusion that supports the hypothesis. In the following stages, research on women in the process of learning to drive should be developed, statistical data and findings should be obtained and suggestions that can be included in the applications should be developed.

Key Words: #TrafficPsychology #GenderRolesinTraffic #DevelopmentofDriverBehaviorsandSkills

1. BÖLÜM

GİRİŞ VE LİTERATÜR

Araştırma Problemi

Türkiye’de değişik dönem ve yıllarda, ehliyet (araç kullanma tescili) hakkı kazanmış, akan trafiğe şahsi aracında çıkmak isteyen, araç kullanabilme hedefiyle, sürücü becerisi elde etme veya geliştirme çabasındaki kadınlar, çeşitli zorluklar yaşıyorlar.

Trafikte karşılaşılan en ufak bir hata kadınlara mal edilmek isteniyor. Trafikte tecrübeli tecrübesiz pek çok sürücü çok farklı hatalar yaparken tolere edilebilirken kadınlar edilmemektedir. Trafikteki psikolojilerini kötü etkileyen çeşitli tavır ve hakaretlere maruz kalmaktadırlar; “kesin kadın sürücü” “bilmiyorsan neden trafiğe çıkıyorsun”... şeklinde olmaktadır.

Aile iklimi içerisinde evin aracı mutlaka erkek bireyler tarafından kullanılmaktadır, kadın öğrenme çabasına girince “ne gerek var” “ben seni istediğin yere bırakırım” “iyice öğrenmezsen aracı vermem” gibi tavırlarla karşılaşmaktadır. Bu gözlemleri direksiyon eğitimlerine bizzat gözlemlemiş bulunmaktayım. Araç öğrenen kadınlar yerleşim yeri içinde azami hız 50km olmasına rağmen yerleşim yeri içinde 45km ile gidiyorsa “korna zulmünü” bizzat eğitimlerde yaşamaktalar.

Modernleşme, teknolojik gelişme süreçleri kadınların ehliyet almasının, trafiğe çıkmasının, araç edinerek yaşama katılmasının önünü açtı, olumlu yönde tetikledi. Mevcut yasa koyucu ve uygulayıcılara bağlı olarak, erkek egemenliği altında, toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle çeşitli düzeylerde engelle karşılaşıyorlar. Gelişmişlik düzeyi, modernleşme artmasına rağmen trafikte sürücü olma, sürücü olmak için ehliyet alma, eğitim alma süreçlerinde bir takım zorluklar önlerine çıkıyor.

Türkiye’de akan trafiğe çıkmak için kadınlar cinsiyetçi yaklaşımları da aşarak üst düzey bir çaba göstermesi gerekiyor. Yasa ve işleyişe göre öncelikle ehliyet sahibi olmak gerekiyor. Ehliyet sahibi olmak yetmiyor. Kuralları ve uygulamayı iyi bilmeniz ayrıca belli bir düzeyde trafik güvenliği için yol ve direksiyon hakimiyeti elde etmeniz gerekiyor. Bunun için de belgeli ve uzman denilebilecek literatürde “direksiyon usta öğretici” olarak geçen “direksiyon eğitmenlerinden” ders almak genelde tercihen “kadın direksiyon eğitmenleri” konuyu çözen, kadınlar için iyi bir imkan, olumlu seçenek olarak duruyor.

Bu süreci tamamlama çabası içerisindeki yeni sürücülerin büyük bir bölümünü kadınlar oluşturuyor. Toplumsal olarak var olan cinsiyetçi yaklaşımların burada da etkili olduğunu görüyoruz. Trafikte, kamusal alanlarda ama özellikle aile ikliminde kadınlara çoğu zaman baskı ve engel denilebilecek düzeyde olumsuz etkilerin varlığını ele almak son derece önemlidir. Kadınların bu süreci rahat, hızlı aşabilmesi daha fazla kadının akan trafiğe katılması için çalışmalara, analizlere, verilere ve çözüm önerilere ve uygulamalara ihtiyaç gün geçtikçe artmaktadır.

Amaç

Araştırma soruları şu şekilde planlanmıştır:

-Sürüş eğitiminde yeni sürücülerin gelişimini etkileyen faktörler nelerdir? Kadınlar ve erkekler etkilenme farklılıkları neler olabilir?

-Kadınların direksiyon eğitimine karar verme aşamalarında önlerine çıkan zorluklar nelerdir?

-Kadınların trafikteki araç kullanma eğitimini zorlaştıran olumsuz etkenler nelerdir? Bu etkenler nasıl ortadan kaldırılabilir?

Hipotez: Toplumsal cinsiyet rolleri ehliyet alarak, trafiğe çıkma hakkı kazanmış, kadın sürücülerin, araç kullanabilmek için aldıkları eğitim sürecini olumsuz etkilemektedir. Eğitim süreci bu olumsuzluklar nedeniyle uzayabilmekte, eğitime başlamaya cesaret edememekte, eğitimler yarıda kalabilmekte, kadınların araç kullanmaktan vazgeçmesiyle sonuçlanmaktadır.

Kadınların ekonomik anlamda hayata katılmaları, sosyal yaşamda da hareketliliklerini artırmıştır. Sosyal yaşama katılımda, ehliyet almak, ehliyeti varsa araç kullanmayı öğrenmek, araçla sosyal bir hayat sürme çabasının arttığı görülmektedir. Otomobil kullanımı insanlara daha özgür hareket edebilme kabiliyeti vermektedir. Bu nedenle Tablo 1’de görüldüğü üzere ehliyet sahipliğinin gittikçe kadınlarda arttığı görülmektedir. Ehliyet sahibi kadınların trafikte araç kullanma, eğitim alma üzerine istatistik verisi bulunamamıştır.

Verilen istatistik ve güncel veriler, kurumlardan elde edilecek istatistikler ilerleyen araştırmalarda analiz edilecektir. Regresyon analizi, korelasyon analizi yapılacaktır.

Trafik Ortamında Sürücüleri Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Şimdiye kadar trafik ortamında sürücü perspektifinden incelenmiş ya da incelenmesi gerektiği vurgulanmış olan bazı bilimsel süreçleri aşağıdaki gibi genel başlıklar altında toplayabilmek mümkündür:

a) Dikkat ve dikkati etkileyen, çelişkili gelen, otokontrol mekanizmalarını belirleyen etkenler

b) Sürücünün görsel tanımlamaları

c) Reaksiyonel her türlü davranış, tepki, zamanlama

d) Sürücü becerileri ile bellek başlığı bağlantısı ilişkisi

e) Trafik kazası ve hafızanın unutma işlevi

g) Sürücülük becerisi, kıyaslamalar

h) Yaş, tecrübe, nörolojik olarak yaşanan yıpranma süreçleri, bilişsel deneyim, sürüş gelişimi ilişkisi

ı) Alkolün, yabancı maddelerin, bir takım ilaçların etkileri

i) Yetenekler, beceriler, deneyimler, geri verilen bilgilendirmeler

j) Sürücünün heyecanları, duygusal süreçleri

k) Sürücülük becerilerinin geliştirilmesi süreçleri

Bu genel başlıklardan da görüldüğü gibi, sürücülerin bilişsel çerçevesi bakımından indirgeyerek ele alınınca trafik güvenliği bakımından sürücülerin gelişimini ele almak kolay değildir. (Er, 2002)

Sürücünün Bilişsel Süreçlerini İlerletmedeki En Önemli Unsurlar

Tekrar: Gerekli olan tekrar yapıldığında, trafikte epeyce tekrarlanan, otokontrol bir şekilde işleyen süreçlerde hata oranı gittikçe düşmektedir. Ciddi düzeyde kontrol ihtiyacı olan süreçlerin otokontrol ile birlikte ve tecrübe düzeyi arttıkça kaza riskinin azalma ihtimali beklenebilir. (Er, 2002)

Bireysel Farklılıklar: Sürücü davranışları ya da daha teknik deyimiyle sürücülük stili ise sürücünün araç kullanmada başat alışkanlık olarak tercih ettiği ve bir anlamda sürücülükte kendini ifade etme aracı olarak kullandığı hız yapma, emniyet kemeri kullanma ya da trafik kurallarını ihmal etme gibi doğrudan ulaşım güvenliği ya da kaza riskiyle ilgili tutum ve davranışları kapsar.(Er, 2002)

Beceriden Davranışa Geçiş: Sürücülerin becerileri, davranış kalıpları, trafik ortamında belli başlı yönleriyle etkili olan unsurlar olarak gözlenir. Genellikle sürücü deneyiminin başında beceriler ön plana çıkarken zamanla bu becerileri belirtme yöntemleri olarak davranışlar, sürücü becerisini tanımlayan belli başlı ögeler olarak ortaya çıkar. Dolayısıyla sürücü becerisinden alışkanlığa, davranış kalıplarına geçiş sürecini eğitim-gelişim aşaması bağlamında ele almak önemlidir. (Er, 2002)

Araç Kullanmayı Öğrenme Aşamaları Nelerdir?

Parker ve Stradling’in (2001) tanımlamalarına göre araç kullanmayı öğrenmek üç aşamada oluşmaktadır. Birincisi teknik donanım; araç tekniği, direksiyon hakimiyeti, fren ve gaz kontrolü gibi araç kullanmada ve eğitiminde teknik olarak bilinmesi ve uygulanması gereken kurallar bütününü öğrenir, otomatik beceri olarak yerleşir. İkincisi yolu tanımlama yetkinliğidir. Sürücülerden kritik yanlarını tanımlayabilme, hazırlık yapmak için beklenti gelişimi, riskler gelecek tehlikeleri algılama, önlemler geliştirme. Üçüncüsü ifadelendirme diye tanımlanan bu aşama sürücünün kendi tutumu ile trafikte araç kullanma yöntemini belirler ve ilerler. (Sümer, 2002)

Türkiye’de Kadınların Araç Kullanmayı Öğrenmesi İçin Gereklilikler

Toplumsal cinsiyet rollerine yönelik değişim, kadınların hak arayışı ve trafikte araç kullanmayı daha fazla talep etmesi, kullanması bunlardan birisidir. Trafik, araç eğitimi, yolların fiziki şartlarında iyileştirmeler de bunlardan birisidir.

Lonero ve arkadaşlarının (1995) trafik güvenliği eğitimi için önerdikleri altı ilke şu şekilde geliştirilerek ele alınabilir;

1.Basın yoluyla yapılan eğitimlerin sonuçların en iyi şekilde planlanmalıdır.

2.Kadınlar ve çocuklar için ayrı uygulamalar geliştirilebilir.

3.Trafikte yaşanan zorluklara yönelik eğitim, sosyal faaliyetler, yasama, denetim ve pekiştirme kampanyaları, yaygın toplum programları uygulanabilir.

4.Toplumda yol güvenliği hakkında bilgilendirici yerel standartlar geliştirilebilir desteklenebilir.

5.Basın ve haberler yöntemiyle etkili rol üstlenmesi hayata geçirilebilir.

6.Sürücü yetiştirme programları, ehliyet verme sistemi, akan trafikte trafik güvenliği eğitimi yeniden planlanmalı yasayla düzenlenmelidir. (Sümer, 2002)

Önem

Kadınların trafik hayatına katılımının önündeki engellerin kaldırılması, daha fazla katılımının sağlanması, yaşanan zorlukların daha hızlı ve kısa sürede üstesinden gelinmesi bakımından bu araştırma önerisinin geliştirilmesi ve bu konudaki araştırmaların ilerletilmesi hayati öneme sahiptir.

Varsayımlar

Toplumsal cinsiyet rollerini ifade eden tutumlarla karşı karşıya kalan kadınlar, trafikte, aile ikliminde, kamusal alanlarda trafiğe yeni bir sürücü olarak alışma ve bununla beraber direksiyon eğitimleri sürecinde zorluklar yaşamaktadır, araç kullanma kararı verememekte veya vazgeçmektedirler.

Kavramların Tanımları

Ehliyet 2918 Karayolları Trafik Kanunu’na göre akan trafiğe çıkmak için gerekli olan belgedir, kadınların trafiğe çıkması için yasal zorunluluk olarak kullanılmıştır.

Akan Trafik kavramı yayaların, hayvanların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketlerinin bütününü ifade eder şeklinde kullanılmıştır. Kentlerde yaşayan insanların günün büyük bölümünü geçirdiği alandır. Trafik ortamındaki davranış kalıpları, kuralsızlık boyutları insanların yaşam hakkını tehdit edebilmektedir.

Toplumsal Cinsiyet Rolü, Trafikte Cinsiyet Rolleri: toplum tarafından geliştirilen değerler ile şekillenmiş olan cinsiyet rolleri bireyleri etkiler, erkekler kamusal alanda trafik gibi yerlerde rahatlıkla yer alabilirken kadınlardan salt annelik ve eş rolü yeterli görülerek uzak tutulmak istenmektedir. Bu kavramlar bu bağlamda kullanılmıştır.

Trafikte Araç Kullanma ve Güvenli Sürüş Eğitimi: Ehliyet sahibi kadınların direksiyon eğitmenlerinden akan trafikte aldıkları uygulamalı eğitimi ifade etmek için kullanılmıştır.

BÖLÜM

YÖNTEM

Araştırmanın Modeli

Bu çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanıldı. Çalışmanın ihtiyacı olan veriler, önceden yapılmış çalışmalar, direksiyon derslerinden elde edilen gözlemlerle tasvir edildiği için betimsel yönteme de uygun bir çalışma olmuştur.

Trafikte araç kullanma eğitimi sürecindeki kadın sürücüler bağımsız değişken, Trafikte Cinsiyet Ölçeği bağımsız değişken, Sürücü Davranışları Ölçeği, Sürüş Becerileri Envanteri bağımlı değişken olarak yapılacak çalışmalarda ele alınacaktır.

T Testi, ekte bulunan formlar doldurulunca, veri çalışması yapılınca uygulanacaktır. İstanbul’da trafikteki kadınlar evren ölçeğinde örneklem olarak alınacaktır. İstatistik bilgisi ve deneyimi gerektiği için ileriki aşamalarda ve çalışmalarda kullanılacaktır. Nicel yaklaşıma uygun bir çalışma yapılmıştır. Verilerle, sayılarla, bilimsel çalışmalardan faydalanılarak bir sorun aydınlatılmaya çalışılmıştır.

Bugüne kadar bu konuda araştırma ve inceleme yapmış olan çalışma ve makaleler irdelendi. Uygulamalı direksiyon derslerinden elde edilen gözlemler bu çalışmaya aktarıldı.

Örneklem

İstanbul ilinde trafiğe çıkmaya ehliyet alarak hak kazanmış yeni kadın sürücülerle yapılan sürüş tekniği geliştirme direksiyon dersleri gözlemlenerek elde edilmiştir. İstatistiki bir çalışma zaman ve koşullar nedeniyle planlanmamış, uygulanamamıştır. Bu çalışmayla paralellik taşıyan önceki çalışmalar, dökümanlar, araştırmalar değerlendirilmiş verilerinden yararlanılmıştır.

Veri Toplama Araçları

İlerleyen zamanlarda, farklı çalışmalarda ekte bulanan formlar geliştirilerek değerlendirilecektir.

Trafikte Cinsiyetçilik Ölçeği

Funda KARADOĞAN Pınar BIÇAKSIZ tarafından yapılan Trafikte Cinsiyetçilik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması adlı çalışmada geliştirilmiş olan Trafikte Cinsiyetçilik Ölçeği, trafik ortamında sürücülerin, kadın sürücülere yönelik korumacı ve düşmanca cinsiyetçilik düzeylerini ölçmeyi amaçlamıştır. (Karadoğan & Bıçaksız, 2020)

Ölçek toplam 13 maddeden oluşmakta olup, ters madde olarak (“Toplumda kadın sürücülerin sürücülük becerileri ile ilgili yer alan söylemler bir temele dayanmamaktadır.”) ifadesini içermektedir. Ölçek, trafikte korumacı cinsiyetçilik (“Kadın sürücülerin trafikte araç kullanmasını kolaylaştırmak için onlara yol önceliği tanınmalıdır”) ve trafikte düşmanca cinsiyetçilik (“Kadınlar araç kullanmasa trafikte sorun kalmaz”) olmak üzere iki boyutu içermektedir.

Ölçek maddeleri 1 (kesinlikle katılmıyorum) ve 5 (kesinlikle katılıyorum) arasında değişen 5-noktalı Likert tipi ölçek üzerinde değerlendirilmiştir ve yüksek puanlar yüksek düzeyde trafikte cinsiyetçiliğe karşılık gelmektedir. Bu yeni geliştirilen ölçeğin psikometrik özelliklerini test etmek amacıyla yürütülen analizlerin sonuçları “Bulgular” bölümünde sunulmuştur.

Bu çalışmayı yürüten araştırmacıların elde ettikleri verilere göre; “...trafik ortamına özgü cinsiyetçiliği tanımlamanın ve ölçmenin önemini göstermiştir. Trafik ortamına özgü düşmanca ve korumacı cinsiyetçi tutum ve davranışları anlamak ve açıklamak üzere yürütülecek çalışmalarda, mevcut çalışmada geliştirilen trafikte cinsiyetçilik ölçeğinin kullanılması alana anlamlı katkı yapma potansiyeline sahiptir.” araştırmacılardan izin alınarak uyarlanıp yeni ölçek maddeleri yazılması hedeflenmektedir. Bu ölçek maddelerinde trafiğe alışmakta olan yeni kadın sürücülerle ilgili maddeler eklenecek Likert tipi ölçek kullanılacaktır. 100 katılımcı hedeflenip örneklemin 50’si direksiyon dersi alan kadınlar 50’si ehliyeti olan veya olmayan erkekler ile yapılacaktır. Direksiyon dersi almadan öncesi tamamlandıktan sonrası değerlendirilecektir.

Sürücü Davranışları Ölçeği

İbrahim Öztürk, Gizem Fındık, Türker Özkan’ın Trafik Ortamında Cinsiyet Rollerinin Sürücü Davranışları ve Sürüş Becerileriyle İlişkisi adlı çalışmasında, katılımcıların trafikte sergiledikleri sapkın davranışların sıklığının ölçülmesinde Sürücü Davranışları Ölçeği kullanılmıştır (Reason ve ark., 1990). Sürücü Davranışları Anketi’nde ihmaller (8 madde), hatalar (8 madde), saldırgan ihlaller (3 madde) ve sıradan ihlaller (8 madde) olmak üzere 4 alt ölçek bulunmaktadır. Trafikte sergilenen olumlu sürücü davranışlarının sıklığını ölçmek için ise, Özkan ve Lajunen’in (2005a) 14 maddelik Olumlu Sürücü Davranışları Ölçeği kullanılmıştır. Hem sapkın sürücülüğe hem de olumlu davranışlara ilişkin her bir madde, ilgili davranışın ne sıklıkla yapıldığı göz ön��nde bulundurularak 6 kategorili Likert tipi bir ölçek üzerinden değerlendirilmektedir (0 = Hiçbir zaman; 5 = Her zaman). Sürücü Davranışları Anketi’nin Türkçe adaptasyonu Lajunen ve Özkan (2004) tarafından yapılmış, Olumlu Sürücü Davranışları Ölçeği ise Türkçe geliştirilmiştir (Özkan ve Lajunen, 2005a). (Öztürk, Fındık, & Özkan, 2019)

Yapılan çalışma sonucunda toplumsal cinsiyet rollerinin, trafikte sürüş becerisi (Özkan ve Lajunen, 2006), saldırgan sürücülük ve sürücü öfke ifadesi (Sullman, Paxion ve Stephens, 2017) gibi trafik güvenliğiyle doğrudan bağlantısı olan birçok değişkenle ilişkili olduğu bulunmuştur. Yine sürücü davranışlarının (de Winter ve Dodou, 2010; Özkan ve Lajunen, 2005) ve sürüş becerilerinin (Sümer ve ark., 2006) trafikte alınan cezalar ve trafik kazaları gibi olumsuz gelişmelerle olan ilişkisi düşünüldüğünde sürücülükte insan faktörlerinin iki temel boyutu olan sürücü davranışları ve sürüş becerilerinin araştırılması trafik güvenliği için olumlu etkilerde bulunacaktır.(Öztürk, Fındık, & Özkan, 2019)

Sürücü Davranış Ölçeği kullanılarak trafikteki sapkın ve olumlu davranışların kadın sürücülerin üzerindeki etkisi, eğitim sürecindeki etkisi incelenecektir. 100 katılımcı hedeflenip örneklemin 50’si direksiyon dersi alan kadınlar 50’si ehliyeti olan veya olmayan erkekler ile yapılacaktır. Direksiyon dersi almadan öncesi tamamlandıktan sonrası değerlendirilecektir.

Sürüş Becerileri Envanteri

İbrahim Öztürk, Gizem Fındık, Türker Özkan’ın Trafik Ortamında Cinsiyet Rollerinin Sürücü Davranışları ve Sürüş Becerileriyle İlişkisi adlı çalışmasında belirtilen Sürüş Becerileri Envanteri katılımcıların araç kullanırken benimsedikleri beceri-güvenlik motivasyonu yönelimini belirlemek amacıyla kullanılmış. (Lajunen ve Summala, 1995).

Envanterde kişilerin algısal-motor becerilerini ne denli güçlü algıladıklarını ölçen 10 madde ve güvenlik becerilerini ne denli güçlü algıladıklarını ölçen 10 madde yer almaktadır. Her madde, ilgili davranışta ne kadar güçlü ya da zayıf olunduğu göz önünde bulundurularak 5 kategorili Likert tipi bir ölçek üzerinden değerlendirilmektedir (1 = Çok zayıf, 5 = Çok güçlü). Sürücü Beceri Envanteri’nin Türkçe adaptasyonu Lajunen ve Özkan (2004) tarafından yapılmış. (Öztürk, Fındık, & Özkan, 2019)

Yapılan çalışma sonucunda erkeksilik toplumsal cinsiyet rollerinin aksine kadınsılık cinsiyet rolleri özelliklerinin sürücü davranışları ve sürüş becerileri açısından daha belirgin bir etki ve desen gösterdiğinden bahsedebiliriz. Erkeksilik cinsiyet rolleri hem ihlaller hem de olumlu sürücü davranışlarıyla pozitif ilişki gösterirken, sürücülerin kadınsılık cinsiyet rollerine dair özellikleri arttıkça daha yüksek algısal-motor ve güvenlik becerilerine sahip oldukları, daha fazla olumlu sürücü davranışları ve daha az sapkın sürücü davranışları gösterdiği bulunmuştur. Cinsiyet rolleri ihmaller ve ihlaller gibi sapkın sürücü davranışlarında asimetrik bir ilişki gösterirken, olumlu sürücü davranışları ve algısal-motor beceriler ile simetrik bir ilişki göstermiştir. Özkan ve Lajunen (2006) tarafından da tartışıldığı gibi kadınsılık ile ilişkili özellikler özellikle güvenlik odaklı sürüş tarzının geliştirilmesinde kullanılabilir.(Öztürk, Fındık, & Özkan, 2019)

Böylelikle sürüş becerilerinin önündeki engeller veya sürüş becerilerini geliştirmeyi hangi faktörlerin hızlandıracağı tespit edilebilecektir. Araştırmacılardan izin alınarak kullanılacak eğitim odaklı envanter geliştirilecek ve direksiyon eğitimi alan kadınlarla yapılarak yeniden ele alınacaktır. Sürücü becerilerinin gelişiminde kadınlar üzerindeki etkisi incelenecektir. 100 katılımcı hedeflenip örneklemin 50’si direksiyon dersi alan kadınlar 50’si ehliyeti olan veya olmayan erkekler ile yapılacaktır. Direksiyon dersi almadan öncesi tamamlandıktan sonrası değerlendirilecektir.

İşlem

Direksiyon eğitimi alan kadınlara formlar uygulanarak bulgu elde edilmesi başka çalışmalarda planlanmaktadır.

BÖLÜM

BEKLENEN SONUÇLAR

Sınırlılıklar

Bu çalışma için zaman ve maliyet planlaması yapılarak kamu kurumlarının da başından sonuna desteklediği bir şekilde araştırmalar yapılamamıştır.

Gözlemlere dayalı olan başlıklar verilerle desteklenerek, istatistiksel sonuç elde edilip bu çalışmada yerini bulamamıştır.

Alana Katkı

Trafikte kadınların, sürücü becerisi elde etmesini pek çok açıdan değerlendirerek ele almak gerekir. En önemlisi politik yanları ve trafiği genel bir sistem olarak görerek geliştirebiliriz. Bu sistemin ülkenin karar alıcı ve uygulayıcı düzeninden bağımsız görmek de eksik kalacaktır. Bu nedenle kadınlarla ilgili olan ilerlemeler de doğrudan etkili olacaktır.

Türkiye’de acil bir şekilde ele alınması uygun olan eğitimler, sürücü kursları sistemi, okullarda verilebilecek eğitimlerdir. Sürücü kursları ve verilen özel eğitimlerin hedefi araç kullanma hedefi ve trafik güvenliği hedefli olmalıdır. Bu alan yetkin ve bağımsız kurumlar tarafından kamusal kuruluşlara bağlı olarak ölçülmeli, denetlenmelidir.

Eğitim vermekte olan direksiyon eğitmenlerinin denetimi, eğitimi ele alınmalı, sektörde çalışan herkesin geçinmesini sağlayacak şartların düzenlenmesi dolayısıyla eğitimin kalitesinin artırılmasına da ihtiyacın büyük olduğu gözlenebilir. (Çankara, 2020)

Kaynakça

Çankara, F. G. (2020). Trafik Kazalarının Önlenmesinde Trafik Denetiminin Rolü Ve Önemi: İstanbul İlinde Denetim. Polis Akademisi Trafik Enstitüsü.

Er, N. (2002). Sürücünün Bilişsel Süreçlerini Anlamak: Trafik Güvenliği İçin Ne Kadar Gerekli ve Yeterli? Ankara Üniversitesi.

Karadoğan, F., & Bıçaksız, P. (2020). Trafikte Cinsiyetçilik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 151-165.

Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayıncılık.

Öztürk, İ., Fındık, G., & Özkan, T. (2019). Trafik Ortamında Cinsiyet Rollerinin Sürücü Davranışları ve Sürüş Becerileriyle İlişkisi. Trafik ve Ulaşım Araştırmaları Dergisi, 78-92.

Sümer, N. (2002). Trafik Kazalarında Sosyal Psikolojik Etmenler: Sürücü Davranışları, Becerileri ve Sosyal Politik Çevre. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Türk Psikoloji Yazıları.

TÜİK, T. İ. (tarih yok). www.tuik.gov.tr. www.tuik.gov.tr: http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1588 adresinden alındı

EKLER

...

Ek-1 Kişisel Bilgi Formu

KİŞİSEL BİLGİ FORMU

1. Cinsiyetiniz? ( ) Erkek ( ) Kadın

2. Eğitim durumunuz?

( ) İlköğretim ( ) İlkokul ( ) Lise ( ) Ön lisans ( ) Lisans ( ) Yüksek lisans ( ) Doktora

3. Yaşınız?.....................

4. Hanenizin aylık ortalama kullanılabilir geliri ne kadardır

( ) 2000TL’den az ( ) 2000-3000 TL ( ) 3000-4000 TL ( ) 4000-5000 TL ( ) 5000 TL üzeri

5. Ne kadar süredir sürücü belgesine sahipsiniz?

( ) 0-5 yıl ( ) 6-10 yıl ( ) 11-20 yıl ( ) 20 yıl üzeri

6. Ne kadar süredir araç kullanıyorsunuz?

( ) Araç kullanmıyorum ( ) 0-5 yıl ( ) 6-10 yıl ( ) 11-20 yıl ( ) 20 yıl üzeri

7. Ne sıklıkla trafikte bulunma ihtiyacınız var?

( ) Hergün

( ) Haftada birkaç kere

( ) Birkaç ayda bir kere

( ) Yılda birkaç kere ya da daha az

8. Trafikte aktif olarak yer almama nedeninizi belirtiniz?

( ) Korkuyorum

( ) İhtiyaç duymuyorum

( ) Eşim izin vermiyor

( ) Annem-babam izin vermiyor

( ) Diğer..............................

9. Bugüne kadar yolcu, yaya veya sürücü olarak kaç kere trafik kazası geçirdiniz?

( ) Hiç geçirmedim ( ) 1 kez ( ) 2 kez ( ) 3 ve daha fazla

10. Bugüne kadar trafiğe çıkmama nedeniniz nedir?

( ) Tamamen kendi kişisel kaygılarım

( ) Aile baskıları ve olumsuz etkisi

( ) Zaman ve maddi imkan yetersizlikleri

( ) Toplumsal değer yargıları nedeniyle

( ) Trafikte kadınlara olan yaklaşımlar nedeniyle

( ) Diğer........................................................................

CİNSİYET ÖNYARGISINA İLİŞKİN SORULAR

1. Kesinlikle Katılmıyorum 2. Katılmıyorum 3. Kararsızım 4. Katılıyorum 5.Tamamen Katılıyorum

1. Kadınlar erkeklere göre daha az kurallara uyarlar. 1 2 3 4 5

2. Kadınlar erkeklere göre trafikte daha çok oyalanırlar. 1 2 3 4 5

3. Kadınların direksiyon hakimiyeti erkeklere göre daha iyidir. 1 2 3 4 5

4. Kadın sürücülerin trafikte başarılı olmadığını düşünüyorum. 1 2 3 4 5

5. Erkek sürücülerin trafikte başarılı olmadığını düşünüyorum. 1 2 3 4 5

6. Kadınlar trafikte erkeklere göre daha duygusaldır. 1 2 3 4 5

7. Kadınlar erkek sürücülere karşı ön yargılıdır. 1 2 3 4 5

8. Erkekler kadın sürücülere karşı ön yargılıdır. 1 2 3 4 5

9. Kadın sürücülerin erkeklere göre refleksleri daha kuvvetlidir. 1 2 3 4 5

10. Kadın sürücülerin araç kontrolü erkeklere göre daha iyidir. 1 2 3 4 5

11. Trafikte kadınlar erkeklere göre daha çok trafik ihlali yaparlar. 1 2 3 4 5

12. Trafikte kadınlar erkeklere göre daha çok risk altındadır. 1 2 3 4 5

13. Trafikte kadınlar erkeklere göre daha tecrübelidir. 1 2 3 4 5

14. Trafikte kadınlar erkeklere göre daha riskli araç kullanıyor 1 2 3 4 5

15. Kadınların erkeklere göre sürüş becerileri daha iyidir. 1 2 3 4 5

16. Trafikte kadınlar erkeklere göre daha çok cep telefonu ile ilgilenirler 1 2 3 4 5

KATILIMCI BİLGİLENDİRME FORMU

Bu çalışma, KADINLARIN ARAÇ KULLANMA EĞİTİMİNE KATILIMININ YOLUNU AÇMAK KOLAYLIK SAĞLAMAK amacıyla yürütülmektedir. Bu anket aracığılıyla toplanacak veriler TOPLUMSAL CİNSİYET ROLÜNÜN TRAFİKTE, AİLEDE, KAMUSAL ALANLARDA OLUMSUZ ETKİLERİ VE KADIN SÜRÜCÜLERE YÖNELİK SÜRÜŞ EĞİTİMİ arasındaki ilişkiyi anlamamız için kullanılacaktır. Aşağıda bulunan anketi doldurarak, araştırmaya katılmayı kabul etmiş olacaksınız.

Araştırma da bireysel sonuçlar değerlendirilecektir. Vereceğiniz bilgiler yalnızca bilimsel araştırma amacıyla kullanılacağından adınızı yazmanıza gerek yoktur. Verdiğiniz yanıtlar kesinlikle gizli kalacak, araştırma ekibi dışında kimseyle paylaşılmayacaktır. Bu çalışma süresince toplanan veriler, yalnızca akademik araştırma amacı ile kullanılacaktır ve yalnızca ulusal/uluslararası akademik toplantılarda ve/veya yayınlarda sunulacaktır.

Sizlere sorulan soruların doğru ya da yanlış cevapları yoktur. Soruları cevaplarken, hepsini okuyarak, boş bırakmadan cevaplandırmanız, samimi ve dürüst olmanız araştırma sonuçları için oldukça önemlidir ve araştırmanın güvenilir olmasına katkıda bulunacaktır.

Daha önce de belirtildiği gibi, ölçeklerde ve görüşmelerde verdiğiniz cevaplar kesinlikle gizli kalacaktır. Eğer çalışmayla ilgili herhangi bir şikâyet, görüş veya sorunuz varsa bu çalışmanın araştırmacısı ile iletişime geçmekten lütfen çekinmeyiniz

(email: [email protected]).

Eğer araştırmanın sonuçlarıyla ilgileniyorsanız iletişime geçebilirsiniz.

#direksiyon #direksiyon eğitimi #driving #driving instructors #education #instructor #psychologist #shrink #drving #direksiyon eğitmeni

0 notes