encyklopedia56-blog - Tumblr blog

encyklopedia56-blog · 11 years

Text

29 marca

Nie możesz czekać! Sprawdź encyklopedia na tej stronie.

29 marca jest 88. (w latach przestępnych 89.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 277 dni.

Święta

Imieniny obchodzą: Bertold, Cyryl, Eustacjusz, Eustazja, Eustazjusz, Eustazy, Ludolf, Ludolfina, Marek, Satur, Satura, Stefan, Teodor, Wiktoryn

Madagaskar – Rocznica Powstania 1947 roku

Republika Środkowoafrykańska – Dzień Barthelemiego Bogandy

Polska – Dzień Metalowca (nieoficjalne święto na rynku pracy)

Wspomnienia i święta w Kościele katolickim obchodzą:

św. Stefan IX (papież)

św. Bertold (założyciel karmelitów)

Wydarzenia w Polsce

1593 – Założono Seminarium Duchowne w Kaliszu.

1668 – We wsi Kocioł koło Pisza odbył się synod braci polskich.

1790 – Zawarto przymierze polsko-pruskie.

1923 – Kartuzy uzyskały prawa miejskie.

1925 – Policjant Józef Muraszko zastrzelił podczas konwojowania w celu dokonania wymiany więźniów na granicy polsko-sowieckiej w Stołpcach, Antoniego Wieczorkiewicza i Walerego Bagińskiego, byłych oficerów Wojska Polskiego, skazanych na wieloletnie pozbawienie wolności za działalność komunistyczną i organizację zamachów bombowych, które miały miejsce w kwietniu i maju 1923 w Warszawie i Krakowie. Do przewinień Wieczorkiewicza i Bagińskiego dodano również pomoc w przygotowaniach do wysadzenia prochowni w Cytadeli Warszawskiej 13 października 1923 (w czasie gdy obaj oskarżeni byli osadzeni w więzieniu).

1930:

Premiera pierwszego polskiego filmu dźwiękowego Moralność Pani Dulskiej.

Został powołany pierwszy rząd Walerego Sławka.

1943:

Grupy powstańców UPA dokonały zbrodni w Pendykach na 150 i w Halinówce na 40 Polakach.

Oddział „Jędrusiów” wspólnie z grupą Armii Krajowej rozbił więzienie niemieckie w Mielcu i uwolnił 126 więźniów.

1945 – Założono Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

1952 – Powstała Wytwórnia Filmów Fabularnych we Wrocławiu.

1970 – Zlikwidowano komunikację trolejbusową w Poznaniu.

1972 – Został powołany drugi rząd Piotra Jaroszewicza.

1995 – Powstała Rada Etyki Mediów.

2005 – Ogłoszono wyroki sądu pierwszej instancji w sprawie afery w FOZZ.

2008:

Na lotniczych przejściach granicznych zaczął obowiązywać Układ z Schengen.

W Słupsku i Redzikowie doszło do protestów przeciwko instalacji w Polsce amerykańskiej tarczy antyrakietowej.

Wystartowała górnośląska regionalna stacja telewizyjna TVS.

Wydarzenia na świecie

Sonda Mariner 10

537 – Wigiliusz został papieżem.

1139 – Papież Innocenty II wydał bullę Omne datum optimum, biorąc pod swą opiekę zakon templariuszy i nadając mu liczne przywileje.

1368 – Chōkei został cesarzem Japonii.

1430 – Sułtan Murad II zdobył Saloniki.

1461 – Wojna Dwóch Róż: w bitwie pod Towton Edward IV York pokonał Lancasterów.

1464 – W katedrze Panny Marii w Székesfehérvár Maciej Korwin został koronowany na króla Węgier.

1549 – Zostało założone miasto Salvador, pierwsza stolica Brazylii.

1624 – Do Ameryki Północnej przybyła pierwsza grupa kolonistów holenderskich.

1638 – W Ameryce Północnej została założona kolonia Nowa Szwecja.

1640 – Młodemu hiszpańskiemu rolnikowi Miguelowi Pellicerowi rzekomo odrosła noga, amputowana 2,5 roku wcześniej (cud z Calandy).

1644 – Angielska wojna domowa: w bitwie pod Cheriton wojska Parlamentu pokonały Rojalistów.

1792 – Gustaw IV Adolf został królem Szwecji.

1807 – Niemiecki astronom Heinrich Wilhelm Olbers odkrył planetoidę (4) Westa.

1809:

Gustaw IV Adolf został zmuszony do abdykacji po klęskach wojennych i utracie Finlandii na rzecz Rosji.

Utworzono Wielkie Księstwo Finlandii.

1813 – Przyszły prezydent USA John Tyler ożenił się z Letitią Christian.

1827 – W Wiedniu odbył sie pogrzeb Ludwiga van Beethovena.

1828 – W Lipsku odbyła się premiera opery Wampir Heinricha Marschnera.

1831 – W Bośni wybuchło antytureckie powstanie.

1836 – W Magdeburgu odbyła się premiera opery komicznej Zakaz miłości albo nowicjuszka z Palermo Richarda Wagnera.

1848:

Gottfried Ludolf Camphausen został premierem Prus.

Z inicjatywy Adama Mickiewicza w Rzymie powstała formacja wojskowa zwana Legionem Mickiewicza.

1849 – Wielka Brytania anektowała Pendżab.

1859 – Ukazał się pierwszy numer dziennika The Irish Times.

1861 – Śląsk Austriacki odzyskał autonomię wraz z jej atrybutami w postaci Śląskiego Sejmu Krajowego i rządu krajowego w Opawie.

1864 – Wielka Brytania przekazała Grecji Wyspy Jońskie.

1867 – Brytyjski parlament przyjął ustawę o utworzeniu Konfederacji Kanady.

1868 – Wojna boshin: zwycięstwo stronników cesarskich nad siłami siogunatu w bitwie pod Kōshū-Katsunumą.

1871 – Otwarto Royal Albert Hall w Londynie.

1875 – Erupcja wulkanu Askja na Islandii.

1879:

W Moskwie odbyła się premiera opery Eugeniusz Oniegin Piotra Czajkowskiego.

Zwycięstwo wojsk brytyjskich nad Zulusami w bitwie pod Kambulą.

1882 – W USA założono zakon Rycerzy Kolumba, największą w świecie katolicką organizacją świecką o charakterze charytatywnym.

1886 – Wilhelm Steinitz został pierwszym mistrzem świata w szachach.

1899 – Pionier radia Guglielmo Marconi dokonał pierwszego przekazu za pomocą telegrafu bezprzewodowego między Wielką Brytanią a kontynentem.

1901 – W Australii odbyły się pierwsze wybory parlamentarne.

1911 – Iwan Geszow został premierem Bułgarii.

1912 – Robert Falcon Scott, dowódca zakończonej w drodze powrotnej śmiercią wszystkich jej uczestników brytyjskiej wyprawy na biegun południowy, dokonał ostatniego wpisu w swym dzienniku.

1913 – Założono argentyński klub piłkarski Aldosivi Mar del Plata.

1918 – I wojna światowa: pocisk z niemieckiego tzw. działa paryskiego trafił w trakcie mszy w kościół St. Gervais położony naprzeciw paryskiego ratusza, powodując zawalenie sklepienia, w wyniku czego zginęło 88 osób, a 68 zostało rannych.

1919 – W Czechosłowacji został wyprodukowany pierwszy samochów marki Tatra.

1924 – Bawaria i Stolica Apostolska zawarły konkordat.

1941 – Kampania śródziemnomorska: zakończyła się bitwa u przylądka Matapan u wybrzeży Grecji; okręty marynarek brytyjskiej i australijskiej odniosły miażdżące zwycięstwo nad włoską Regia Marina.

1942 – Wojna na Pacyfiku: zwycięstwem Japończyków zakończyła się bitwa o Sumatrę.

1943 – W USA wprowadzono reglamentację mięsa, masła i sera.

1947 – Na Madagaskarze wybuchło antyfrancuskie powstanie.

1949 – Gen. Husni al-Za'im obalił w bezkrwawym zamachu stanu prezydenta Syrii Szukriego al-Kuwatli i zajął jego miejsce.

1951:

Ameryka��scy komuniści Julius i Ethel Rosenbergowie zostali uznani przez sąd winnymi szpiegostwa na rzecz ZSRR i 5 kwietnia skazani na śmierć.

Odbyła się 23. ceremonia wręczenia Oscarów.

1959:

Premiera komedii filmowej Pół żartem, pół serio.

We francuskim dzienniku Sud-Ouest Dimnache ukazała się pierwsza historyjka o przygodach Mikołajka René Goscinny’ego i Jean-Jacques’a Sempé.

W katastrofie lotniczej pod stolicą kraju Bangi zginęło 9 osób, w tym prezydent Republiki Środkowoafrykańskiej Barthélemy Boganda.

1960:

Dokonano oblotu samolotu pasażerskiego Tu-124.

W Londynie odbył się 5. Konkurs Piosenki Eurowizji.

1961 – Ratyfikowano 23. poprawkę do konstytucji USA, uprawniającą mieszkańców Dystryktu Kolumbii do głosowania w wyborach prezydenckich.

1962 – José María Guido został prezydentem Argentyny.

1967 – Zwodowano pierwszy francuski atomowy okręt podwodny Le Redoutable.

1969 – W Madrycie odbył się 14. Konkurs Piosenki Eurowizji.

1971 – Charles Manson i jego wspólnicy zostali skazani na śmierć.

1973 – Wojna wietnamska: ostatnie wojska amerykańskie opuściły Wietnam Południowy.

1974:

Amerykański Mariner 10 jaka pierwsza sonda zbliżył się do Merkurego.

Utworzono pierwszy litewski Auksztocki Park Narodowy.

1976 – Odbyła się 48. ceremonia wręczenia Oscarów.

1977 – Maung Maung Kha został premierem Mjanmy.

1982 – Odbyła się 54. ceremonia wręczenia Oscarów,

1983 – W USA wszedł do handlu pierwszy laptop.

1985 – W Rzymie rozpoczęły się I Światowe Dni Młodzieży.

1987 – Na Haiti przyjęto w referendum nową konstytucję.

1989:

Dwóch czeskich nastolatków porwało w Pradze samolot węgierskich linii lotniczych Malév żądając lotu do USA; samolot ostatecznie wylądował we Frankfurcie nad Menem.

Odbyła się 61. ceremonia wręczenia Oscarów.

1990 – Dokonano oblotu samolotu pasażerskiego Ił-114.

1993:

Édouard Balladur został premierem Francji.

Odbyła się 65. ceremonia wręczenia Oscarów.

1994:

Przedstawiciele chorwackiego rządu i Republiki Serbskiej Krajiny podpisali w Zagrzebiu porozumienie rozejmowe.

Został zawarty tzw. kompromis z Janiny dotyczący sposobu głosowania w Radzie Unii Europejskiej po rozszerzeniu Unii w 1995 roku.

1996 – Dokonano oblotu amerykańskiego rozpoznawczego aparatu latającego RQ-3 DarkStar.

1998:

Boeing 727 należący do Ariana Afghan Airlines rozbił się w górach w Afganistanie; zginęło 45 osób.

Na Ukrainie odbyły się wybory parlamentarne.

W Portugalii otwarto najdłuższy w Europie Most Vasco da Gama.

Uruchomiono kanał telewizyjny BBC America.

2002 – Armia izraelska rozpoczęła operację „Ochronna Tarcza” na Zachodnim Brzegu Jordanu.

2003:

II wojna w Zatoce Perskiej: zwycięstwo wojsk amerykańskich w bitwie pod Nasirijją.

Wyłączono jedyny reaktor w japońskiej prototypowej elektrowni atomowej Fugen w pobliżu miasta Tsuruga na wyspie Honsiu.

2004:

Bułgaria, Estonia, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja i Słowenia przystąpiły do NATO.

Chiny i Dominika nawiązały stosunki dyplomatyczne.

W Irlandii jako pierwszym kraju na świecie wprowadzono całkowity zakaz palenia w pubach i restauracjach.

2006:

Całkowite zaćmienie Słońca widoczne w północnej Afryce, Turcji i Kazachstanie.

Isma’il Hanijja został premierem Autonomii Palestyńskiej.

Ścigany pod zarzutem popełnienia zbrodni wojennych i przeciw ludzkości były prezydent Liberii Charles Taylor został aresztowany podczas próby przedostania się z Nigerii do Kamerunu.

2007 – Co najmniej 80 osób zginęło, a ponad 100 zostało rannych w samobójczym zamachu na targowisku w szyickiej dzielnicy Szab w północnym Bagdadzie.

2008 – W Zimbabwe odbyły się wybory prezydenckie i parlamentarne.

2009 – W Czarnogórze odbyły się wybory parlamentarne.

2010 – Doszło do dwóch samobójczych zamachów bombowych w moskiewskim metrze w których zginęło 39 osób, a 102 zostały ranne.

2011:

65 osób zginęło, a około 100 zostało rannych w czasie akcji odbijania zajętej przez rebeliantów siedziby władz lokalnych w Tikricie w północnym Iraku.

Amerykańska sonda MESSENGER przesłała pierwsze zdjęcia Merkurego.

Urodzili się

1553 – Wicendzos Kornaros, grecki poeta (zm. 1613/1614)

1584 – Ferdinando Fairfax, angielski generał, polityk (zm. 1648)

1746 – Carlo Maria Buonaparte, korsykański prawnik i polityk, ojciec Napoleona Bonaparte (zm. 1785)

1769 – Nicolas Jean de Dieu Soult, francuski polityk, premier Francji (zm. 1851)

1774 – Franciszek Pawłowski, polski duchowny katolicki, biskup płocki (zm. 1852)

1790 – John Tyler, amerykański polityk, prezydent, wiceprezydent USA (zm. 1862)

1825 – Franciszek Faà di Bruno, włoski ksiądz, święty katolicki (zm. 1888)

1826 – Wilhelm Liebknecht, niemiecki polityk (zm. 1900)

1837 – Władysław Sabowski, polski pisarz, dziennikarz, tłumacz (zm. 1888)

1853 – Elihu Thomson, amerykański wynalazca (zm. 1937)

1862 – Viktor Greschik, spiskoniemiecki botanik i historyk (zm. 1946)

1865 – Antoni Listowski, polski dowódca wojskowy, generał dywizji (zm. 1927)

1869 – Edwin Luytens, brytyjski architekt (zm. 1944)

1873 – Tullio Levi-Civita, włoski matematyk (zm. 1941)

1875 – Lou Hoover, amerykańska pierwsza dama (zm. 1944)

1877 – Alois Kayser, niemiecki misjonarz katolicki (zm. 1944)

1883 – Julian Tokarski, polski mineralog, gleboznawca, profesor Uniwersytetu Lwowskiego (zm. 1961)

1885 – Dezső Kosztolányi, węgierski pisarz (zm. 1936)

1890 – Harold Spencer Jones, brytyjski astronom (zm. 1960)

1892 – József Mindszenty, węgierski duchowny katolicki, prymas Węgier (zm. 1975)

1899 – Ławrientij Beria, radziecki działacz komunistyczny, szef NKWD (zm. 1953)

1901 – Ewen Montagu, brytyjski prawnik, pisarz (zm. 1985)

1902 – Marcel Aymé, francuski pisarz (zm. 1967)

1911 – Freya von Moltke, niemiecka działaczka opozycji antyhitlerowskiej (zm. 2010)

1916:

Peter Geach, brytyjski filozof pochodzenia polskiego

Eugene McCarthy, amerykański polityk, członek Izby Reprezentantów (zm. 2005)

1917 – Witold Hensel, polski archeolog, prehistoryk, polityk (zm. 2008)

1919:

Eileen Heckart, amerykańska aktorka (zm. 2001)

Ryszard Rosin, polski historyk, mediewista (zm. 2002)

1920 – Hieronim Konieczka, polski aktor (zm. 1994)

1921 – Jacqueline Joubert, francuska spikerka telewizyjna (zm. 2005)

1922 – Stanisław Santor, polski skrzypek (zm. 1999)

1926 – Moshe Sanbar, izraelski ekonomista (zm. 2012)

1927 – John Vane, brytyjski farmakolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 2004)

1928 – Philip Locke, brytyjski aktor (zm. 2004)

1929 – Lennart Meri, estoński polityk, dziennikarz, publicysta, prezydent Estonii (zm. 2006)

1931:

Arne Selmosson, szwedzki piłkarz (zm. 2002)

Stanisław Stanuch, polski pisarz, publicysta

1935 – Wolfgang Uhlmann, niemiecki szachista

1936 – John Durkin, amerykański polityk (zm. 2012)

1937 – Akio Jissoji, japoński reżyser filmowy (zm. 2006)

1940 – Graham Booth, brytyjski polityk, poseł do PE (zm. 2011)

1942 – Jerzy Uziębło, polski działacz państwowy, kapitan żeglugi wielkiej

1943:

Jan Banaś, polski piłkarz

Paola Binetti, włoska lekarka, naukowiec, senator

Eric Idle, brytyjski aktor, członek grupy Monty Pythona

Marcin Kudej, polski profesor zwyczajny nauk prawnych, konstytucjonalista, znawca prawa parlamentarnego (zm. 2007)

John Major, brytyjski polityk, premier Wielkiej Brytanii

Vangelis, grecki muzyk, twórca muzyki elektronicznej

1945 – Walt Frazier, amerykański koszykarz

1946 – Piotr Müldner-Nieckowski, polski pisarz, lekarz, językoznawca

1947 – Zbigniew Galek, polski polityk, poseł na Sejm RP (zm. 2008)

1949:

Michael Brecker, amerykański saksofonista jazzowy (zm. 2007)

Yuri Stern, izraelski polityk (zm. 2007)

1951:

Roger Myerson, amerykański ekonomista, laureat Nagrody im. Alfreda Nobla

Jarosław Śmietana, polski gitarzysta jazzowy

1952:

Rainer Bonhof, niemiecki piłkarz

Teófilo Stevenson, kubański bokser (zm. 2012)

1954 – Patrice Neveu, francuski piłkarz, trener piłkarski

1955:

Brendan Gleeson, irlandzki aktor

Dmytro Sydor, rusiński działacz społeczny i polityczny

Włodzimierz Zieliński, polski piłkarz ręczny

1957:

Michael Foreman, amerykański astronauta

Christopher Lambert, amerykański aktor

1959 – Perry Farrell, amerykański muzyk i wokalista zespołu Jane's Addiction

1963:

Rajmond Debevec, słoweński strzelec sportowy

Elle Macpherson, australijska modelka, aktorka

1964 – Alberto Di Chiara, włoski piłkarz

1965 – Foto Strakosha, albański piłkarz, bramkarz

1965 – William Oefelein, amerykański astronauta

1971 – Maciej Zieliński, polski kompozytor

1972 – Rui Costa, portugalski piłkarz

1973:

Brad Bridgewater, amerykański pływak

Marc Overmars, holenderski piłkarz

Steve Smith, brytyjski skoczek wzwyż

1974:

Marc Gené, hiszpański kierowca wyścigowy

Reni Jusis, polska wokalistka

1975 – Jan Bos, holenderski łyżwiarz szybki

1976:

Jennifer Capriati, amerykańska tenisistka

Charlotte Martin, amerykańska piosenkarka

1977:

Kristina Brandi, portorykańska tenisistka

Bevan Docherty, nowozelandzki triathlonista

1979:

Anna Grycewicz, polska aktorka

Piotr Gutkowski, polski wokalista zespołu Indios Bravos

1980:

Bill Demong, amerykański narciarz, zawodnik kombinacji norweskiej

Piotr Głowacki, polski aktor

Bruno Silva, urugwajski piłkarz

1982 – Takizawa Hideaki, japoński piosenkarz, tancerz, aktor

1984:

Michał Dębiec, polski siatkarz

Roman Kienast, austriacki piłkarz

Juan Mónaco, argentyński tenisista

1986:

Romina Oprandi, włoska tenisistka

Paweł Podsiadło, polski piłkarz ręczny

1987:

Mohammad Samimi, irański lekkoatleta, dyskobol

Marc Valiente, hiszpański piłkarz

1988 – Jürgen Zopp, estoński tenisista

Zmarli

87 p.n.e. – Han Wudi, cesarz Chin (ur. 156 p.n.e.)

1058 – Stefan IX, papież (ur. ok. 1000)

1368 – Go-Murakami, cesarz Japonii (ur. 1328)

1512 – Łukasz Watzenrode, polski duchowny katolicki, biskup warmiński, dyplomata, mecenas sztuki i nauki (ur. 1447)

1550 – Stanisław Łaski, polski publicysta, wojewoda sieradzki, teoretyk wojskowości, podróżnik, dyplomata (ur. 1491)

1552 – Guru Lehna Agad, drugi sikhijski guru (ur. 1504)

1611 – Szymon Syreński, polski botanik (ur. ok. 1540)

1772 – Emanuel Swedenborg, szwedzki naukowiec, filozof, mistyk (ur. 1688)

1788 – Charles Wesley, angielski teolog, współtwórca metodyzmu (ur. 1707)

1792 – Gustaw III, król Szwecji (ur. 1746)

1794 – Jean Condorcet, francuski filozof, matematyk, ekonomista, polityk (ur. 1743)

1818 – Alexandre Pétion, haitański polityk (ur. 1770)

1824 – Hans Nielsen Hauge, norweski kaznodzieja, reformator religijny (ur. 1771)

1826 – Johann Heinrich Voss, niemiecki poeta, tłumacz (ur. 1751)

1847 – Emmanuel de Grouchy, francuski generał, marszałek Francji (ur. 1766)

1853 – Wincenty Buczyński, polski jezuita, teolog, filozof, krytyk literacki (ur. 1789)

1863 – Józef Lompa, polski nauczyciel, działacz społeczny i narodowy na Śląsku (ur. 1797)

1870:

Paul-Émile Botta, francuski archeolog pochodzenia włoskiego (ur. 1802)

Ignacy Hilary Ledóchowski, polski generał (ur. 1789)

1881 – Karl Weyprecht, austriacki oficer austro-węgierskiej marynarki wojennej, geofizyk, badacz polarny (ur. 1838)

1912 – Robert Falcon Scott, brytyjski oficer marynarki, badacz Antarktyki (ur. 1868)

1925 – Bajram Curri, albański działacz niepodległościowy (ur. 1862)

1937 – Karol Szymanowski, polski kompozytor (ur. 1882)

1939 – Gerardo Machado y Morales, kubański polityk (ur. 1871)

1943 – Stefan Balicki, polski pisarz (ur. 1899)

1947 – Stanisław Celichowski, polski działacz polityczny (ur. 1885)

1951 – Géza Maróczy, węgierski szachista (ur. 1870)

1959 – Barthélemy Boganda, środkowoafrykański polityk (ur. 1910)

1963 – Pola Gojawiczyńska, polska pisarka (ur. 1896)

1979 – Tadeusz Łopalewski, polski pisarz, tłumacz (ur. 1900)

1980 – Annunzio Mantovani, włoski kompozytor (ur. 1905)

1982:

Carl Orff, niemiecki kompozytor (ur. 1895)

Nathan Twining, amerykański generał (ur. 1897)

1993 – Štefan Uher, słowacki reżyser filmowy (ur. 1930)

2001 – John Lewis, amerykański pianista jazzowy, kompozytor (ur. 1920)

2004:

Charles Grenzbach, amerykański filmowiec (ur. 1923)

Witold Jurasz, polski polityk, dyplomata, ambasador (ur. 1931)

Joseph Salame, syryjski duchowny katolicki rytu maronickiego (ur. 1914)

2005:

Jan Astriab, polski kompozytor (ur. 1937)

Howell Heflin, amerykański polityk (ur. 1921)

Marek Olewiński, polski polityk, poseł na Sejm RP (ur. 1947)

2008:

Josef Mikl, austriacki malarz, grafik (ur. 1929)

Emanuel Mink, polski działacz komunistyczny (ur. 1910)

Rajko Mitić, jugosłowiański piłkarz (ur. 1922)

2009:

Stanisław Dróżdż, polski poeta, artysta sztuk wizualnych (ur. 1939)

Władimir Fiedotow, rosyjski piłkarz (ur. 1943)

Andy Hallett, amerykański aktor (ur. 1975)

Maurice Jarre, francuski kompozytor, twórca muzyki filmowej (ur. 1924)

2011:

José Alencar, brazylijski polityk, wiceprezydent, przedsiębiorca (ur. 1931)

Ewa Nowacka, polska pisarka (ur. 1934)

2013 – Art Phillips, kanadyjski polityk, burmistrz Vancouver (ur. 1930)

#żłobki opole

0 notes