dompress

[dompress]

Niski wolumen, ale rynek się nie poddaje

Autor: Paulina Brzeszkiewicz-Kuczyńska, Research and Data Manager w Avison Young

Rynek inwestycyjny nieruchomości komercyjnych w Polsce. Raport Q1 2024 - podsumowanie 

Sporo transakcji o niskich wartościach

Największym wyzwaniem w ciągu ostatnich 2 lat była rozbieżność w oczekiwaniach cenowych między sprzedającymi a kupującymi. Niektórzy chcieli sprzedawać po cenach sprzed pandemii, podczas gdy inni, w związku z obecną sytuację rynkową, szukali rabatów. Ta rozbieżność często opóźniała finalizację wielu transakcji. Mimo impasu, transakcje musiały jednak być realizowane.

Aktualnie obserwujemy, że obie strony transakcji dojrzały do większych kompromisów cenowych. Chociaż czas odegrał swoją rolę, polski rynek jeszcze nie jest świadkiem znaczących obniżek, jakie mają już miejsce w innych krajach europejskich. To potwierdza silną i stabilną pozycję Polski na międzynarodowej arenie nieruchomości. I kw. 2024 r. zakończył się łącznym wolumenem inwestycyjnym w wysokości 364 mln euro, co jest najsłabszym wynikiem dla pierwszego kwartału w ostatnich latach. Co ciekawe, 25% zainwestowanego kapitału pochodzi od polskich inwestorów.

Sektor magazynowy pozostaje liderem, odpowiadając za 38% całkowitego wolumenu inwestycji. Niezmiennie, zdecydowana większość transakcji biurowych miała miejsce w Warszawie, podczas gdy inwestycje handlowe były zdominowane przez parki handlowe. Rynek odnotował również dwie transakcje w Warszawie w sektorze mieszkaniowym, a także dwa hotele zostały sprzedane w miastach turystycznych nad morzem. W I kw. 2024 r. rynek utrzymał umiarkowaną płynność, a oportunistyczny charakter sprzedawanych aktywów zadecydował o niskim wolumenie inwestycji.

Główne dane:

miliony euro – całkowity wolumen inwestycyjny w Q1 2024

Sektor magazynowy

Inwestorzy magazynowi czekają na większe obniżki

W sektorze magazynowym rozbieżność między oczekiwaniami cenowymi sprzedających i kupujących jest szczególnie widoczna. Chociaż transakcje są realizowane, ich skala jest ograniczona. „Wydaje się, że inwestorzy potrzebują więcej czasu, aby dostosować swoje oczekiwania cenowe. Zauważalny jest także brak dużych graczy zdolnych do realizacji większych transakcji przekraczających 100 mln euro.” – zauważa Bartłomiej Krzyżak, Senior Director, Investment w Avison Young

W I kw. 2024 r. w sektorze magazynowym zawarto 6 transakcji o łącznej wartości 138 mln euro. Tym samym rynek magazynowy miał największy udział (38%) w wolumenie transakcji zawartych w Polsce w analizowanym okresie. Największą odnotowaną transakcją, nie tylko w sektorze magazynowym, ale na całym rynku inwestycyjnym, było nabycie portfela dwóch warszawskich West Parks przez Hillwood od DWS. Transakcja ta odpowiadała za 40% wolumenu inwestycji w sektorze.

Stabilizacja sytuacji gospodarczej w Polsce w 2024 r. pozwoli na zwiększenie aktywności inwestorów. Rynek zmierza w kierunku konsensusu cenowego, który jest oczekiwany przez wszystkich uczestników rynku. Dostosowanie oczekiwań dotyczących zwrotów z inwestycji do dynamiki zmieniających się poziomów czynszów, kosztów finansowania i wycen nieruchomości może zaowocować wyższymi wolumenami w nadchodzących kwartałach.

Główne dane:

138 milionów euro – całkowity wolumen inwestycyjny sektora magazynowego w Q1 2024

4/6 - udział transakcji w pięciu największych hubach magazynowych

1 transakcja portfelowa

Sektor biurowy

Sektor biurowy na „stand by”

Czy biura są w kryzysie? Choć nadal istnieje apetyt na aktywa biurowe, rynek jest mocno selektywny, inwestorzy poszukują okazji a realizacja transakcji trwa dłużej. Co ciekawe, w 2023 r. obserwowaliśmy gwałtowny wzrost liczby transakcji w Warszawie, natomiast obecnie dostrzegamy rosnące zainteresowanie inwestorów również aktywami w miastach regionalnych, o czym świadczą trwające negocjacje.

Niemniej jednak to warszawskie nieruchomości biurowe były na celowniku inwestorów na początku roku. Co ciekawe, 5 z 7 nabytych biurowców w Warszawie zlokalizowanych jest poza centrum miasta, w rejonie Służewca, Żwirki i Wigury oraz w zachodniej strefie biurowej. Całkowity wolumen inwestycji biurowych wyniósł 107 mln euro i został zrealizowany aktywami typu „value-add” czy oportunistycznymi, co wskazuje na rosnący trend w kierunku przebudowy budynków na nowe funkcje, w szczególności mieszkaniowe. Trend ten podkreślają również 2 akwizycje z planami zmiany funkcji na cele mieszkaniowe i PBSA - Curtis Plaza i Lipowy Office Park C&D. Jedyna transakcja na rynkach regionalnych miała miejsce we Wrocławiu (Krakowska 98), a doradcy Avison Young reprezentowali w niej kupującego.

„Zauważalny jest brak kapitału typu „core”. Najbardziej aktywni są inwestorzy typu „value-add” i oportunistyczni, którzy ostrożnie podchodzą do projektów i szukają okazji bez przepłacania za aktywa. Zespół Avison Young dysponuje kilkoma atrakcyjnymi nieruchomościami biurowymi dostępnymi na sprzedaż i aktywnie poszukuje kapitału zainteresowanego takimi aktywami.” – komentuje Marcin Purgal, Senior Director, Investment w Avison Young.

Oceniamy, że kluczem do ożywienia sektora biurowego będzie prawdopodobnie obniżka stóp procentowych, która spowoduje powrót transakcji na większą skalę.

Główne dane:

107 milionów euro – całkowity wolumen inwestycyjny sektora biurowego w Q1 2024

7/8 transakcji zrealizowanych w Warszawie

2 transakcje z planami zmiany funkcji na mieszkalną

Sektor handlowy

Parki handlowe rosną

Sektor handlowy, w szczególności segment parków handlowych i obiektów typu convenience, pozostaje jednym z głównych punktów dyskusji inwestycyjnych na rynku nieruchomości. W 2023 r. parki handlowe i obiekty typu convenience stanowiły 56% całkowitego wolumenu inwestycyjnego sektora, odpowiadając również za około połowę wszystkich transakcji. Od pierwszego kwartału 2024 r. w Polsce zawarto już 4 transakcje takimi aktywami, ze znacznym udziałem Avison Young w charakterze doradcy sprzedających. Co więcej, w najbliższej przyszłości planowane jest sfinalizowanie kolejnych projektów. Najbardziej aktywnym nabywcą był polski TERG, który rozwija sieć parków handlowych Aura Park.

Co ciekawe, 3 z 4 sprzedanych parków handlowych przekraczają 5 000 mkw. powierzchni i są nowymi inwestycjami (mniej niż 2 lata na rynku), co potwierdza zauważalny zwrot w kierunku większych projektów. Obecnie w budowie lub rozbudowie znajduje się 37 większych parków handlowych (GLA > 5 000 mkw.), w tym 6 o powierzchni przekraczającej 20 000 mkw. Poza parkami handlowymi, które stanowiły 81% wolumenu inwestycji handlowych w I kw. 2024 r., dwie pozostałe transakcje dotyczyły Galerii Sandecja w Nowym Sączu przejętej przez Focus Estate Fund oraz Tesco w Górze Kalwarii przeznaczonego do przebudowy i zmiany funkcji.

„Parki handlowe są nadal postrzegane jako bezpieczna opcja inwestycyjna, często oferująca bardziej opłacalny punkt wejścia, przy średniej wartości transakcji wynoszącej zazwyczaj od 5 do 15 mln euro. Co należy podkreślić, pomimo wyzwań takich jak pandemia COVID-19, wojna na Ukrainie i inflacja, sektor handlowy z największą łatwością dostosował ceny do oczekiwań nabywców.” – komentuje Artur Czuba, Associate Director, Investment w Avison Young

Główne dane:

60 milionów euro – całkowity wolumen sektora handlowego w Q1 2024

4/6 transakcji parkami handlowymi

Przesunięcie zainteresowania w kierunku większych parków handlowych (> 5,000 mkw.)

PRS

Nowe sojusze, nowe projekty

Obserwujemy trend w kierunku rozwoju nowych modeli współpracy pomiędzy inwestorami, deweloperami i właścicielami nieruchomości w sektorze PRS. Rynek aktywnie poszukuje alternatywnych rozwiązań i struktur transakcyjnych ułatwiających inwestowanie. W związku z tym powstają nowe platformy, typu PRS lub „domów studenckich”, a także wzrasta liczba projektów typu joint-venture. Te wspólne wysiłki pozwalają podmiotom dzielić koszty inwestycji, zwiększając w ten sposób płynność i umożliwiając realizację dodatkowych projektów lub zwiększać skalę.

W I kw. 2024 r. na rynku PRS zamknięto tylko dwie transakcje, obie w Warszawie. Jedna z nich dotyczyła nabycia przez NREP od YIT Development projektu co-livingowego Noli Mokotów zlokalizowanego na Służewcu. Ponadto Van Der Vorm nabył cały budynek mieszkalny na Pradze. W perspektywie drugiego kwartału 2024 r. spodziewamy się zamknięcia kolejnych dwóch transakcji, z kupującym Heimstaden Bostad. Zespół Doradztwa Technicznego Avison Young nadzoruje dla tego inwestora postępy w budowie projektu Wschodu Słońca, który dostarczy ponad 400 lokali PRS i będzie jedną z największych inwestycji PRS zaplanowanych na 2024 rok.

W 2024 r. sektor prywatnego najmu w Polsce obchodzi 10-lecie od inauguracyjnej transakcji w 2014 r., zainicjowanej przez Fundusz Mieszkań na Wynajem w Poznaniu. Choć rynek PRS w Polsce wciąż znajduje się w początkowej fazie rozwoju w porównaniu do innych krajów w Europie Zachodniej, jest niezwykle dynamiczny. Zakładając, że wszystkie projekty, które mają zostać ukończone w 2024 roku, zostaną sfinalizowane zgodnie z planem, rynek doświadczy pięciokrotnego wzrostu w ciągu pięciu lat.

Warto zauważyć, że rynki regionalne są obecnie odpowiedzialne za ponad połowę istniejących zasobów, a także inwestycji w budowie. Co więcej, zainteresowanie obserwujemy także w mniejszych ośrodkach, takich jak Lublin, gdzie obecnie niemal 400 mieszkań w formule PRS jest w trakcie budowy.

Co dalej w 2024?

Nieśmiały, umiarkowany optymizm był zauważalny w nastrojach na targach MIPIM w tym roku. Dużo mówiło się o Polsce w kontekście stabilnego, silnego ekonomicznie rynku, zapewniającego dobre warunki do inwestowania w nieruchomości. W efekcie spodziewamy się w tym roku wejścia na polski rynek kolejnych nowych graczy.

Na podstawie naszych własnych projektów i rozmów z innymi uczestnikami rynku obserwujemy, że wiele nieruchomości z różnych sektorów znajduje się obecnie w fazie ofertowania, due diligence, a nawet finalizacji. Nie są to jednak projekty o dużej skali czy spektakularnym charakterze; niemniej jednak, wraz z poprawą warunków rynkowych, spodziewamy się pojawienia się takich projektów.

Mimo to pozostajemy optymistami co do liczby transakcji i mamy nadzieję, że wolumen inwestycji w 2024 r. przekroczy ten z 2023 r., sygnalizując wzrost w kolejnych latach. Niemniej jednak oczekuje się, że powrót do pełnej płynności obserwowanej w poprzednich latach zajmie trochę czasu.

Czy nie będzie gorzej? Rynek oczekuje obecnie na potencjalny spadek stóp procentowych, spodziewany w drugiej połowie roku. Oznaczałoby to powrót bardziej przystępnego finansowania i prawdopodobnie stymulowałoby zwiększoną aktywność inwestorów. Obecnie głównym problemem nie jest dostępność kapitału, ale jego koszt.

Dopóki stopy procentowe nie zaczną spadać, rynek nie będzie działał z pełną wydajnością. Jednak gdy stopy spadną, możemy spodziewać się gwałtownego wzrostu aktywności zakupowej. Dlatego też ci, którzy będą dobrze przygotowani, dokładnie przeanalizują rynek i zidentyfikują atrakcyjne aktywa, będą w stanie wykorzystać tę okazję. Bycie lepiej przygotowanym do szybkiego składania ofert i finalizowania transakcji będzie kluczowe dla uzyskania przewagi nad konkurencją.

[dompress]

Jak sztuczna inteligencja wspiera deweloperów mieszkaniowych

Czy firmy deweloperskie wykorzystują AI? Czy planują wdrażać tego typu rozwiązania? W czym narzędzia oparte o IA najbardziej pomagają branży? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży, Develia S.A.

Narzędzia oparte na sztucznej inteligencji wspierają w niektórych zadaniach pracowników działów marketingu i sprzedaży w naszej firmie. Wykorzystujemy ogólnodostępne narzędzia, takie jak Midjourney do produkcji graficznych czy ChatGPT jako dodatkowe źródło inspiracji przy opracowywaniu haseł reklamowych. Dodatkowo w naszych biurach sprzedaży oraz na stronie internetowej używamy makiet 3D realizowanych inwestycji, gdzie sztuczna inteligencja wspomaga generowanie trójwymiarowych modeli i obiektów. Pozwalają one na niemal idealne odwzorowanie wyglądu inwestycji i dają klientowi lepsze wyobrażanie, jak jego przyszłe mieszkanie będzie wyglądało.

Jesteśmy przekonani, że narzędzia oparte o działania sztucznej inteligencji to technologia, która w najbliższych latach będzie jednym z najszybciej rozwijających się sektorów IT. Analizujemy obecnie szersze zastosowania AI w spółce, m.in. poprzez dedykowane rozwiązania, gdyż jesteśmy świadomi potencjału, jaki ta technologia oferuje na wielu płaszczyznach działalności deweloperskiej - od działań marketingowych, poprzez obsługę klienta, a kończąc na wsparciu procesów biznesowych w poszczególnych działach. 

Odpowiednie wykorzystanie AI w przyszłości może nam pomóc wypracować przewagę konkurencyjną, na przykład dzięki maszynowej analizie dużych zbiorów danych, preferencji zakupowych klientów czy tworzeniu spersonalizowanych ofert nieruchomości. Największy potencjał dostrzegamy w rozwiązaniach sprofilowanych pod potrzeby działów marketingu, sprzedaży oraz zapewniających wsparcie w codziennej pracy biurowej, w tym narzędziach do zarządzania wiedzą czy marketing automation. Zależy nam, żeby rozwiązania oparte na AI wyręczały pracowników w najprostszych, powtarzalnych czynnościach, co pozwoli im skupić się na bardziej kreatywnych i wymagających zadaniach. 

Adrian Woźniakiewicz, dyrektor IT w Archicom

Przyglądamy się i testujemy różne zastosowania sztucznej inteligencji w kluczowych sektorach rynku nieruchomości. Przeszkoliliśmy większość pracowników w zakresie korzystania z modeli językowych, co otworzyło nam możliwość wdrażania AI w celu zwiększania produktywności. Efektem podjętych działań jest stworzenie asystenta – Archimedesa, który bazuje ma mechanizmie OpenAI (GPT-4). To narzędzie, które aktywnie uczy się na podstawie przeprowadzonych rozmów, uzupełniając swoją wiedzę o informacje z Internetu, dokumentów projektowych oraz danych zawartych w systemach informatycznych. Na poziomie sprzedaży i obsługi klientów mieszkaniowych testowaliśmy również inteligentne chatboty.

Ze sztuczną inteligencją wiążemy oczekiwania przede wszystkim w zakresie zwiększania efektywności naszych zespołów. Nie uważamy, aby była ona w tej chwili zagrożeniem dla etatowych pracowników. AI ułatwia zbieranie, analizę i przetwarzanie informacji. Pozwala ludziom skoncentrować się na zadaniach, które wymagają kreatywności, kontaktów interpersonalnych czy też głębszego zrozumienia potrzeb mieszkańców naszych osiedli. Sztucznej inteligencji pozostawiamy w większym stopniu np. zadania powtarzalne lub tradycyjnie wymagające zaangażowania znacznych zasobów ludzkich. W perspektywie czasu będziemy monitorować rozwój technologii i dostosowywać nasze plany do zmieniających się potrzeb i możliwości. Naszym priorytetem jest znalezienie równowagi między wykorzystaniem sztucznej inteligencji a utrzymaniem wartościowych miejsc pracy dla naszych pracowników.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

AI to także akronim naszej firmy, w związku z czym można powiedzieć, że jest to wpisane w nasze DNA. Pracujemy intensywnie nad wykorzystaniem narzędzi sztucznej inteligencji w zakresie analizy chłonności gruntów. Jest to czasochłonny i wymagający proces, w którym trzeba przeanalizować bardzo liczne parametry i dokumenty, a tylko w zeszłym roku dokonaliśmy analizy ponad 5 500 000  mkw. gruntów.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

AI może mieć bardzo szerokie zastosowanie w naszej branży, począwszy od oceny opłacalności, wstępnej koncepcji projektu, poprzez wykonanie projektów branżowych, koordynację procesu realizacji, przygotowanie dokumentacji czy obsługę posprzedażową.

Jednak niektóre etapy procesu inwestycyjnego trudno sobie wyobrazić, być może na razie, z pełnym i wyłącznym użyciem sztucznej inteligencji. Mam na myśli głównie proces sprzedaży. Do pewnego momentu można go prowadzić przy użyciu AI, jednak nic nie zastąpi osobistego spotkania z drugim człowiekiem, jakim jest sprzedawca.

Klienci decydujący się na zakup mieszkania czy domu często podejmują życiowe decyzje i myślę, że jako ludzkość nie jesteśmy jeszcze gotowi na opieranie takich decyzji wyłącznie o technologie.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

AI staje się już w naszej branży codziennością. Usprawnia ona nasze codzienne działania, choć warto podkreślić, że nie jest to jeszcze doskonałe i samowystarczalne rozwiązanie. AI sprawdza się w różnych obszarach działalności deweloperskiej, w tym przede wszystkim w działaniach sprzedażowo-marketingowych, ale także w obsłudze klienta, procesach projektowych czy w kontekście zarządzania nieruchomościami.

W naszej firmie korzystamy z narzędzia chatGPT, które jest pomocne przy opracowaniu treści dotyczących ogłoszeń czy ofert. Dział marketingu wspiera się także wspomnianym narzędziem przy tworzeniu contentu pod media społecznościowe. Nowe technologie przydają się bardzo podczas sprzedaży. Korzystamy na co dzień z interaktywnych map czy spacerów wirtualnych, które są dobrym sposobem na zobrazowanie klientom potencjału danej inwestycji i przyczyniają się często do podjęcia decyzji zakupowej. W planach mamy także wdrożenie rozwiązań bazujących na AI na naszej nowej stronie www - mają one pomóc naszym klientom w wyszukaniu i dopasowaniu nieruchomości najbardziej odpowiadającej ich preferencjom.

Angelika Kliś, członkini zarządu Atal

W sektorze nieruchomości widzimy pewne obszary, w których AI może wesprzeć człowieka i takie, w których – póki co – go nie zastąpi. AI może się sprawdzić przy niektórych czynnościach analitycznych, okołoprojektowych czy związanych z przygotowaniem i prowadzeniem budów, a także przy analizie i automatyzacji niektórych procesów sprzedażowych, np. przygotowaniu dokumentacji i ocenie sprzedaży produktu. Widzimy też potencjalne zastosowanie AI w sferze prezentacji samej oferty oraz jej atrakcyjnej wizualizacji.

Jednakże działamy na rynku dóbr o wysokim pułapie cenowym, w dodatku dość silnie uregulowanym. Tu wciąż liczą się wiedza, doświadczenie, a także biegła znajomość rynku i przepisów oraz tzw. miękkie kompetencje, w tym predyspozycje osobowościowe. To kluczowe cechy, w oparciu o które budujemy nasze zespoły sprzedażowe.

Na chwilę obecną, w większym stopniu niż z AI, korzystamy z zaawansowanych narzędzi analitycznych i tzw. big data, które pomagają nam zintegrować zarządzanie sprzedażą i ofertą.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Sztuczna inteligencja jest dziś coraz częściej stosowana jako narzędzie wspomagające pracę deweloperów, inwestorów, rzeczoznawców czy architektów. Automatyzuje procesy obsługi klienta, tworzy wizualizacje obiektów, symulacje planowania urbanistycznego i wycenia nieruchomości. Obecnie jednym z najważniejszych zastosowań sztucznej inteligencji w branży nieruchomości jest analiza rynku. Dzięki wykorzystaniu danych dotyczących cen nieruchomości, lokalizacji, preferencji klientów i trendów rynkowych czy zmian demograficznych algorytmy są w stanie przewidzieć ceny, jakie osiągną nieruchomości na danym rynku w określonym czasie. Oznacza to, że inwestorzy mogą podejmować bardziej trafne decyzje i lepiej zarządzać swoimi portfelami nieruchomości.

Co więcej, w przyszłości dzięki AI, inwestor będzie mógł zrezygnować z ręcznego wyszukiwania dostępnych gruntów na rzecz uruchomienia odpowiedniego programu, który przeanalizuje jednocześnie wszystkie oferty w danym regionie czy kraju i zaproponuje te najbardziej interesujące, np. pod kątem rentowności. Sztuczna inteligencja w znacznym stopniu jest już od dawna wykorzystywana w procesie sprzedaży nieruchomości. Mam na myśli wirtualne spacery, dzięki którym agenci nieruchomości umożliwiają klientom zdalne zwiedzanie lokali bez potrzeby odwiedzenia ich na żywo.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Wykorzystanie AI w branży nieruchomości już ma miejsce, także nasza firma aktywnie korzysta z takich rozwiązań. Najwięcej możliwości wdrożenia AI mamy w zakresie obsługi klienta, jak wirtualne spacery i wizualizacje nieruchomości, etc. Sądzimy, że wsparcie AI w zakresie dotarcia i obsługi klientów będzie się rozwijać.

Karolina Bronszewska, dyrektor Marketingu i Innowacji Ronson Development

Dostrzegamy rosnące możliwości wynikające z wykorzystania sztucznej inteligencji. Obecnie ma ona kluczowy wpływ na rynek pracy oraz potencjał do przynoszenia zmian w różnych obszarach działalności. Dlatego stopniowo otwieramy się na te nowinki.

W naszej firmie AI pomaga w automatyzacji rutynowych zadań, pozwalając naszym pracownikom skupić się na bardziej kreatywnych i strategicznych aspektach pracy.  Przykładem może być dział marketingu, gdzie sztuczna inteligencja wykorzystywana jest m. in. przy redagowaniu treści, tworzeniu materiałów graficznych czy tablic inspiracji. Zastosowania AI wykorzystujemy także w interaktywnych makietach projektów, które pozwalają na wirtualny spacer po mieszkaniach. Dzięki temu już na etapie budowy klienci mogą lepiej poczuć przestrzeń kupowanego mieszkania oraz zobaczyć przyszły widok z okna. Należy przy tym podkreślić, że sztuczna inteligencja jest dla nas narzędziem wspierającym. Wiemy, że nie zastąpi ona ludzkiej kreatywności, zrozumienia kontekstu czy inteligencji emocjonalnej. Nie bierzemy pod uwagę scenariusza, w którym część etatów zostaje zredukowana na skutek upowszechnienia sztucznej inteligencji.

DOMPRESS

[dompress]

Optymalne biuro. Mity vs. rzeczywistość

Akademia Najemcy Walter Herz 25. kwietnia br. rusza cyklem bezpłatnych webinarów, dotyczących tematu - Optymalne biuro. Mity vs. rzeczywistość.

Tegoroczna, inauguracyjna edycja szkoleń obejmuje 4 spotkania on-line, na których zobrazowana zostanie dynamicznie zmieniająca się sytuacja na rynku biurowym w Polsce oraz sposoby projektowania efektywnych ekonomicznie przestrzeni do pracy i metody optymalizacji kosztów utrzymania biur.   

Spotkania zaplanowane zostały w terminie od 25.04. 2024 do 06.06.2024. Walter Herz zaprasza do udziału w webinarach kadrę zarządzającą oraz wszystkich zainteresowanych zmianami zachodzącymi w sektorze biurowym, nowymi standardami w aranżacji biur oraz sposobami zarządzania kosztami eksploatacji powierzchni.

Uczestnicy wiosennych szkoleń dowiedzą się, jak przekształcić biuro w inspirującą pracowników przestrzeń, która jednocześnie będzie ekonomiczna kosztowo i sprawdzi się w nowym systemie pracy. Nie zabraknie dyskusyjnych tematów, omówione zostaną m.in. nieszablonowe metody zarządzania kosztami, co z pewnością skłoni do przemyśleń. Pokazane zostaną również najczęściej popełniane błędy w planowaniu i projektowaniu biur.

Podczas czerwcowego spotkania podsumowującego, zatytułowanego „25 trendów, które zmienią biuro w 2025 roku” zaprezentowane zostaną rynkowe trendy w kreowaniu powierzchni biurowych, wytyczane m.in. przez najnowsze rozwiązania technologiczne oraz standardy zrównoważonego rozwoju.  

Nadchodzący cykl webinarów, które moderować będą eksperci Walter Herz, uświetnią swoim udziałem prelegenci z takich renomowanych firm, jak Helikon, Ilnedro, Workplace, Impronta, DECISIVE Szmigiel Papros Gregorczyk, ISS i Brill AV Media. 

Szkolenia organizowane przez Walter Herz w ramach autorskiego projektu edukacyjnego - Akademia Najemcy od 2017 roku stanowią niepowtarzalną okazję do zdobycia wiedzy o przyszłości i kierunkach rozwoju sektora oraz zmianach kształtujących rynek powierzchni biurowych w Polsce.

Program szkoleń oparty jest na bogatej wiedzy specjalistów Walter Herz oraz współpracujących z firmą partnerów, jak również wymianie doświadczeń samych uczestników. W ramach projektu odbyło się około 60 szkoleń w formie stacjonarnych spotkań oraz webinarów.  

[dompress]

Jak duże wzięcie mają w tym roku nowe mieszkania

Czy popyt na mieszkania nadal się utrzymuje? Jakimi wynikami sprzedaży deweloperzy zamknęli pierwszy kwartał br.? Czy sprzedało się więcej mieszkań niż rok temu? Jakie założenia przyjęły firmy ten rok? Jakich rezultatów spodziewają się w 2024 roku? Co będzie miało decydujący wpływ na sprzedaż? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Zbigniew Juroszek, prezes Atal

Grupa Atal w I kw. 2024 roku zakontraktowała 730 lokali. Zgodnie z naszymi przewidywaniami w tym okresie osiągnęliśmy zdecydowanie wyższą, o ponad 80 proc., kontraktację niż w analogicznym okresie roku ubiegłego oraz zbliżoną do wyników z II i III kwartału 2023 roku. IV kwartał ubiegłego roku był wyjątkowym okresem, a przez to niemiarodajnym ze względu na zamknięcie programu dopłat BK 2%.

Od początku bieżącego roku notujemy stabilny i wysoki poziom zainteresowania ofertą ze strony nabywców. Styczeń i luty były bardzo dobre pod względem sprzedaży. W marcu obserwowaliśmy jej lekkie spowolnienie i zwiększenie udziału transakcji gotówkowych do ok. 50 proc., gdyż konwencjonalny kredyt jest wciąż drogi. Nasze tegoroczne plany zakładają kontraktację na poziomie około 3000 lokali.

Ogólnie rzecz biorąc, klienci pozostają aktywni na rynku mieszkaniowym, choć część z nich wstrzymuje się z decyzjami, czekając na uruchomienie nowego programu rządowego i spadek stóp procentowych. Przewiduję, że mogą to być istotne czynniki stymulujące rynek w II połowie roku. W związku z tym postanowiliśmy wprowadzić do oferty własne rozwiązanie „Decyzja na raty”, które gwarantuje nabywcom aktualną cenę lokalu, a jednocześnie wydłuża proces decyzji zakupowych aż do jesieni bieżącego roku.

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży, Develia S.A.

Mimo, że z końcem 2023 roku wstrzymano przyjmowanie wniosków w programie „Bezpieczny Kredyt 2%”, wciąż obserwujemy duże zainteresowanie zakupem mieszkań ze strony klientów kredytowych. Nie oznacza to jednak, że osłabł popyt generowany przez kupujących za gotówkę, zarówno na własne potrzeby lokalowe, jak i w celach inwestycyjnych. Obie te grupy są świadome, że oferta konsekwentnie się kurczy i mają obawy, że ceny mieszkań będą nadal rosły.

W pierwszym kwartale 2024 roku sprzedaż powinna zamknąć się wynikiem co najmniej 1000 lokali, a więc dwukrotnie większym niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Zakładamy, że wysoki popyt na mieszkania będzie się utrzymywał, dlatego do końca roku planujemy sprzedać około 2900-3100 mieszkań, czyli o około 8% więcej niż w 2023 roku.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Od lat zasadnicze znaczenie w kształtowaniu popytu ma wysokość stóp procentowych oraz decyzje i zapowiedzi wprowadzenia rządowych programów wspierających zakup mieszkania czy domu. Obecnie od początku roku obserwujemy zmniejszenie ilości transakcji, ale nie popytu. Mamy podobny poziom zainteresowania, jednak klienci komunikują wyraźnie wstrzymywanie decyzji w związku z zapowiedzią wprowadzenia nowego programu rządowego.

BIK szacuje, że blisko 50% kredytów udzielonych w lutym 2024 to jeszcze kredyty udzielone na wnioski w ramach BK 2%. Oznacza to, że w lutym udzielono około 11 tys. kredytów hipotecznych bez wsparcia. Jest to wynik lepszy o około 30% od bardzo złego lutego 2023, ale nadal gorszy o około 30% od uzyskanego w lutym 2019 roku. Zatem, rynek jest daleki od sytuacji sprzed pandemii i wybuchu wojny na Ukrainie, a głównym tego powodem zdają się być jednak bardzo wysokie stopy procentowe.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Oczekiwania wobec rynków na 2024 rok są pozytywne – niższa inflacja, środki płynące z UE oraz ustabilizowana gospodarka. W tym roku planujemy sprzedaż na poziomie 2300 mieszkań. Mamy duży bank ziemi i wprowadzamy cały czas nowe inwestycje do sprzedaży. Pozytywnym trendem jest to, że sytuacja na rynku jest dobra i widać wyraźny popyt. Niestety nadal podaż jest niska. Brakuje mieszkań, zwłaszcza w Warszawie, gdzie zainteresowanie zakupem jest największe. Na pewno ważne jest pozyskiwanie nowych gruntów. W 2024 roku planujemy sprzedaż w Polsce na poziomie 2300 mieszkań.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Mieszkania z rynku pierwotnego to wciąż towar deficytowy. Jednak w pierwszym kwartale 2024 roku klienci mieli dostęp do szerszej oferty mieszkaniowej niż w 2023 roku, dlatego że deweloperzy zaczęli wprowadzać do sprzedaży te inwestycje, które wstrzymali w czasie pandemii. W tym roku spodziewamy się wyższego poziomu sprzedaży w porównaniu z rokiem ubiegłym. Obecnie prowadzimy sprzedaż mieszkań z ekologicznego osiedla Miasteczko Jutrzenki – Dzielnicy Lawendy oraz od marca br. z industrialnej inwestycji Fabrica Ursus. W nowej inwestycji powstanie około 135 mieszkań, a nabywcy mogą wybierać z lokali o metrażach od 36 do 80 mkw. Budynki będą  wyposażone w dwukondygnacyjny garaż podziemny, który zapewni wystarczającą ilość miejsc parkingowych wszystkim mieszkańcom. Nowa inwestycja pozwoli nam utrzymać na atrakcyjnym poziomie ofertę mieszkań dla odbiorców w różnych segmentach rynku.

Ważnym aspektem dla nas, jak i wszystkich deweloperów będzie skonkretyzowanie założeń rządowego programu „Mieszkanie na start”, co pozwoli na stworzenie personalizowanych ofert dla konkretnych grup odbiorców.

Boaz Haim, prezes Ronson Development

Pierwsze miesiące 2024 roku wyraźnie odznaczyły się większym spokojem na rynku. Zauważalna jest stabilizacja i odbudowywanie równowagi między popytem a podażą. Podchodzimy nieco ostrożniej do rynku niż w roku ubiegłym. Spodziewamy się, że 2024 przyniesie mniejszą aktywność na rynku i jesteśmy w pełni gotowi dostosować nasze strategie do aktualnych warunków. Przyjęliśmy jasne cele, z których najważniejsze to utrzymanie wysokiej marży, optymalizacja cen i realizacyjnych kontraktów oraz osiągnięcie solidnego wyniku finansowego.

Z uwagi na świeżo wprowadzone inwestycje oraz następne które mają wejść w kolejnych tygodniach i miesiącach spodziewamy się, że w drugim kwartale roku wyniki mogą wzrosnąć względem pierwszego.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Nasze wyniki w pierwszym kwartale są rekordowe pod względem liczby sprzedanych projektów. Popyt na grunty z pozwoleniami na budowę jest ogromny. W tym okresie dokonaliśmy sprzedaży 5 projektów oraz podpisaliśmy 10 umów przedwstępnych dotyczących kolejnych działek.

DOMPRESS

[dompress]

Otwarte drzwi do redefinicji rynku nieruchomości komercyjnych

Bartłomiej Zagrodnik, Managing Partner, CEO w Walter Herz

Spowolnienie na rynku transakcji inwestycyjnych w sektorze nieruchomości komercyjnych, które możemy obserwować, zarówno w Polsce, jak i w skali globalnej to przede wszystkim efekt zacieśniania polityki monetarnej na świecie. Ta strategia uderza głównie w międzynarodowych graczy, ale nie inwestorów private equity. Być może to świetny moment, by doszło do przewartościowania systemu finansowania w sektorze nieruchomości w Polsce i najlepszy czas byśmy w końcu wprowadzili REIT-y, które świetnie funkcjonują w Czechach czy krajach strefy bałtyckiej.

Wprowadzenie odpowiednich regulacji prawnych, m.in. funduszy typu REIT, o czym ostatnio znów dużo się mówi, czy zaangażowanie fundacji rodzinnych w długofalowe kreowanie popytu na rynku   pozwoliłoby zwiększyć znikomy, około 2 proc. udział polskiego kapitału w inwestycjach. Otworzyłoby inwestorom indywidualnym w naszym kraju możliwość lokowania środków w nieruchomości komercyjne.   

Rynek wielu możliwości   

Uważam, że obecne warunki stwarzają wyjątkową szansę powrotu rynku do jego prawdziwych wartości, takich jak lokalizacja oraz jakość najemców i standard wykonania. Dają szczególne możliwości inwestorom, którzy potrafią patrzeć niestandardowo, poszukiwać możliwości i dostrzegać ukryty potencjał nieruchomości. Pomimo, mało sprzyjającego otoczenia geopolitycznego i ekonomicznego, sektor niesie wiele  okazji, a Polska jest rynkiem długoterminowego wzrostu gospodarczego, co wyróżnia ją na tle Europy.

Tak, w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, jak i w Polsce transakcje w sektorze nieruchomości komercyjnych realizowane są obecnie głównie przy udziale kapitału pochodzącego od inwestorów z regionu CEE. Brak odpowiednich regulacji pozbawia takiej możliwości polskich, indywidualnych inwestorów. Inicjatywę lokalnego biznesu ogranicza też opieszałość we wprowadzaniu zmian w zakresie miejscowych planów zagospodarowania, wydawaniu WZ i PnB i zatwierdzaniu nowych regulacji w przepisach budowlanych.

Tańszy pieniądz szansą na powrót dużych graczy

Uczestnicy rynku oczekują na ożywienie, prognozując jego nadejście w tym lub w przyszłym roku. Wiele na to wskazuje, bo notowane dotąd spadki PKB, wysoki poziom inflacji i stóp procentowych, a tym samym kosztów finansowania inwestycji, tj. główne czynniki hamujące rynek transakcyjny zaczynają przyjmować kierunek sprzyjający inwestycjom.

Nadzieje na poprawę budzi większa przewidywalność polityki pieniężnej i planowany spadek stóp procentowych w Europie Zachodniej i USA, co niesie szansę na polepszenie warunków finansowania inwestycji i powrót na polski rynek wiodących inwestorów. Entuzjazm studzi natomiast wciąż względna stabilność sytuacji geopolitycznej. Niemniej, zanim nie pojawią się w kraju REIT-y, które umożliwiłyby aktywizację polskiego kapitału, inwestorzy z regionu CEE nadal prawdopodobnie będą odgrywać kluczową rolę w akwizycjach, zajmując miejsce inwestorów międzynarodowych.   

ESG dużym wyzwaniem

Rynek zaczyna stopniowo dostosowywać się do wyższych stóp procentowych, a perspektywa nakładów na wdrożenie programu ESG i rozwiązań obniżających emisyjność budynków, niedostosowanych do przyszłych wymogów daje nabywcom lepszą pozycję negocjacyjną.

Przystosowanie części nieruchomości w Polsce do standardów unijnych pod względem emisji CO2, co jest już integralną częścią strategii podmiotów inwestycyjnych, będzie dużym wyzwaniem dla właścicieli. Optymalizacja niektórych, starszych budynków, szczególnie biurowych, do nowych przepisów prawdopodobnie okaże się nieopłacalna i przyniesie w najbliższych latach falę wyburzeń i zmianę funkcji obiektów. Ta perspektywa podbija aktywność podmiotów typu value add i oportunistycznych, które celują w nieruchomości z potencjałem wzrostu i dwucyfrowe stopy zwrotu z inwestycji.

Spadek wolumenów transakcyjnych

Miniony rok przyniósł znacznie niższą wartość inwestycji w sektorze nieruchomości komercyjnych w Polsce w porównaniu do średnich wolumenów z ostatnich lat. Trend spadkowy dotyczył wszystkich klas aktywów. Mogliśmy obserwować go w skali globalnej. Łączna wartość transakcji na polskim rynku spadła do jednej trzeciej w porównaniu z wynikiem odnotowanym z 2022 roku, przekraczając nieznacznie 2 mld euro. Polska utrzymała jednak pozycję zdecydowanego lidera w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. 

W 2023 roku zabrakło transakcji typu prime w tradycyjnie wiodących sektorach nieruchomości. Wolumeny inwestycyjne generowane były głównie przez mniejsze i średnie transakcje. Wysoka wartość transakcji stanowi nadal wyzwanie dla inwestorów w kontekście kosztów finansowania inwestycji, które w minionym roku bezprecedensowo wzrosły. Brak transakcji referencyjnych utrudnia też proces wyceny nieruchomości.   

Magazyny i produkcja faworytem inwestycyjnym

W odróżnieniu do krajów regionu CEE, gdzie biura są nadal jednym z największych kół napędowych inwestycji, w Polsce największe zainteresowanie inwestorów wzbudzał sektor nieruchomości magazynowych, w którym zawarta została największa liczba transakcji. Nieruchomości magazynowe zapracowały na niemal połowę wartości finalnego wolumenu transakcyjnego, z wynikiem prawie 1 mld euro. Dominowały mniejsze transakcje, ale w tym sektorze miały miejsce dwie z trzech akwizycji, których wartość przekroczyła próg 100 mln euro.  

Polski sektor nieruchomości magazynowych i przemysłowych, mimo ogólnego pogorszenia się warunków ekonomicznych, radzi sobie bardzo dobrze. W 2023 roku notował jedne z najlepszych wyników w historii, zarówno pod względem popytu (5,6 mln mkw. powierzchni), jak i nowej podaży (3,7 mln mkw.). Segment magazynowy pozostaje na ścieżce regularnego wzrostu na poziomie kilkunastu procent rocznie. W budowie jest 2,8 mln mkw. powierzchni.  

Przewiduje się, że logistyka i przemysł nadal będzie inwestycyjnym faworytem i najbardziej spośród wszystkich segmentów nieruchomości będzie skupiał w tym roku uwagę podmiotów inwestycyjnych. Krajowy rynek magazynowy oferuje 31,7 mln mkw. nowoczesnej powierzchni, w tym dużą część obiektów z certyfikatami środowiskowymi, spełniającymi wysokie standardy emisyjności i efektywności energetycznej. Perspektywy na dalszy wzrost w Polsce i Europie niesie sektorowi proces deglobalizacji produkcji i skrócenia łańcuchów dostaw.

Biura czekają na lepsze czasy

Sektor biurowy zaliczył w ubiegłym roku znaczący spadek inwestycji. Łączna wartość transakcji biurowych, wynosząca około 430 mln euro, była pięciokrotnie niższa niż rok wcześniej. Inwestorzy w większości lokowali kapitał oportunistycznie, w aktywa typu value-add. Wiele ze realizowanych transakcji to akwizycje budynków starszego typu z przeznaczeniem do zmiany funkcji albo modernizacji. Tylko 2 z 18 transakcji biurowych dotyczyło w zeszłym roku nieruchomości zlokalizowanych poza Warszawą. 

Wartość transakcji w sektorze handlowym osiągnęła w minionym roku poziom 440 mln euro, lekko dystansując biura. Dwie trzecie akwizycji z udziałem aktywów handlowych nie przekraczała wartości 20 mln euro. Inwestorzy skupili uwagę na mniejszych formatach handlowych zlokalizowanych w miastach regionalnych. Największe zainteresowanie budziły obiekty handlowe o powierzchni 5 - 10 tys. mkw. GLA z najemcami sieciowymi, zlokalizowane w miastach powyżej 20 tys. mieszkańców oraz czynszami denominowanymi w euro. W tym segmencie odnotowana została jedna transakcja o wartości ponad 100 mln euro.

Przede wszystkim retail parki

Przewiduje się, że w najbliższym czasie sektor wciąż będzie przyciągał inwestorów parkami handlowymi i aktywami typu convenience, które wygenerowały w minionym roku przeważającą część wartości transakcji w segmencie handlowym. Stawki czynszowe w najlepszych projektach tego typu wzrosły na przestrzeni ostatnich dwóch lat, podobnie jak koszty budowy i finansowania inwestycji, co spowodowało wzrost stóp kapitalizacji. 

Sektor PRS w Polsce dopiero się rozwija, ale ma duży potencjał. W 2023 roku wartość zamkniętych transakcji mieszkaniowych wyniosła około 150 mln euro. Na dalszy rozwój sektora wpływ będą miały m.in. zmiany prawne związane z planowaniem przestrzennym oraz znowelizowanymi warunkami technicznymi dla nowych budynków.  

Na uwagę zasługuje pojawienie się w ubiegłym roku pierwszych transakcji na rynku hotelowym. W październiku sfinalizowana została na nim transakcja o wartości ponad 300 mln zł. Ghelamco sprzedało hotelową część The Warsaw Hub - hotele Crown Plaza oraz Holiday Inn Express francuskiemu funduszowi inwestycyjnemu Corum. Jedna akwizycja nie oznacza jeszcze wiosny na tym sektorze, ale potwierdza powrót zainteresowania nim inwestorów, który poparty jest bardzo dobrymi wynikami operacyjnymi osiąganymi przez hotele. Rok 2024 zamknie się prawdopodobnie kilkoma kolejnymi, znaczącymi transakcjami na tym rynku.

Inwestorzy skłaniają się też w stronę projektów postrzeganych dotychczas jako niszowe, jak inwestycje w mieszkania dla studentów czy domy dla seniorów. Na znaczeniu zyskuje także logistyka ostatniej mili.

W tym roku nieruchomości magazynowe i przemysłowe typu core będą nadal najbardziej pożądanymi aktywami inwestycyjnymi, przede wszystkim takie, które mają potencjał do wzrostu stawek czynszowych. W sektorze handlowym kapitał przyciągać będą parki handlowe. Większej ilości transakcji można spodziewać się też w sektorze biurowym, szczególnie na rynku warszawskim, gdzie notowany jest najniższy współczynnik pustostanów w Polsce oraz wysoka aktywność najemców przy niedoborze nowej podaży.

Walter Herz

[dompress]

Czy mieszkania będą droższe

Czy wraz ze spadkiem inflacji ceny nowych mieszkań przestały rosnąć? Czy w tym roku możemy spodziewać się dalszych podwyżek? Jakich? Jakie czynniki o tym zdecydują? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży, Develia S.A.

W 2024 roku obserwujemy wzrosty cen mieszkań, choć mają one łagodniejszy charakter niż w ciągu minionych 12 miesięcy. Przyczyną jest w dużym stopniu wąska oferta dostępnych gruntów pod zabudowę mieszkaniową, które także cały czas drożeją. Po okresie pewnej stabilizacji cen generalnego wykonawstwa tu także mamy do czynienia z podwyżkami, co jest związane z uwolnieniem funduszy w ramach Krajowego Planu Odbudowy i wzrostu popytu na usługi budowlane. 

Zbigniew Juroszek, prezes Atal 

Oczekujemy, że w tym roku ceny mieszkań będą dość stabilne, a pod koniec roku można się spodziewać większego ruchu, w związku z nowym programem kredytów, czy wzrostem kosztów wykonawstwa i materiałów po tym, jak zaczną ruszać pierwsze inwestycje finansowane z odblokowanego KPO. W takim scenariuszu można zakładać umiarkowaną, kilkuprocentową podwyżkę cen mieszkań w skali całego 2024 roku.

W tym roku spodziewamy się kontynuacji trendów rynkowych zapoczątkowanych w 2023 roku. Widzimy, że kwestie administracyjne oraz biurokratyczne będą dalej miały wpływ na podaż na rynku pierwotnym. Będą jednym z kluczowym czynników wpływających na rosnące koszty działalności, co finalnie przekłada się na wyższy koszt końcowy zakupu mieszkania.

Największe spółki deweloperskie będą poprawiały swoją konkurencyjność za sprawą możliwość zakupu dużych gruntów, pozwalających na powstanie wieloetapowych inwestycji. Będą też miały dostęp do atrakcyjnego finansowania swoich przedsięwzięć.  Dodatkowymi czynnikami stymulującymi mogą okazać się zarówno obniżki stóp procentowych w drugiej połowie roku, jak również uruchomienie nowego rządowego wsparcia dla kupujących mieszkania.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Ani wzrost, ani spadek inflacji nie jest wprost proporcjonalny do wzrostu cen mieszkań. Oczywistym jest, że ceny wykonawstwa energii, transportu i materiałów mają znaczący wpływ na wzrost cen mieszkań, ale nie są to jedyne czynniki cenotwórcze w przypadku mieszkań. Na tym rynku zasadnicze znaczenie ma relacja podaży do popytu efektywnego, czyli nie zainteresowania mieszkaniami, ale realnych możliwości nabywczych.

Podaż ze względu na niedobór gruntów i ciągnące się latami procedury formalne, kurczy się z roku na rok a przy stymulowanym programami rządowymi popycie, to gotowy przepis na kolejny wzrost cen.

Szacujemy, że do połowy roku ceny będą rosły w tempie 1-2 proc. miesięcznie. Znaczące odbicie cen przewidujemy w drugiej połowie roku.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Ceny mieszkań rosną i niestety tego procesu nie zatrzyma sama spadająca inflacja. Wpływ na cenę nieruchomości ma wiele innych czynników. Po pierwsze, mamy do czynienia z bardzo wysokimi cenami gruntów, których dostępność maleje, w związku z tym ich zakup wiąże się z coraz wyższymi kosztami.

Kolejna rzecz to wciąż wysokie koszty realizacji inwestycji, także poprzez rosnące wynagrodzenia pracowników czy nowe regulacje prawno-techniczne.  Wszystkie rozciągające się w czasie formalności i procesy administracyjne związane z budową to także kolejny koszt. To wszystko składa się na końcową cenę m2.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Wyhamowanie inflacji to na pewno dobry prognostyk ustabilizowania cen mieszkań, jednak zmiany jakie zachodzą w zakresie przepisów dotyczących warunków technicznych mogą przynieść kolejne fale podwyżek. Wymagania, jakie stawiane są przed deweloperami w związku z tymi zmianami przełożą się na jakość budowanych mieszkań, ale należy się spodziewać, że ta podwyższona jakość spowoduje dalszy wzrost cen.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Ceny mieszkań są przede wszystkim warunkowane cenami materiałów budowlanych oraz niską podażą, która jest wynikiem zbyt wolnych procedur administracyjnych. Czas oczekiwania na uzyskanie pozwolenia na budowę obecnie trwa około 1,5 roku - 2 lata, a kiedyś było to 6-9 miesięcy. Ograniczony dostęp do gruntów, a także mała liczba wydawanych pozwoleń na budowę znacznie spowalnia proces realizacji projektów, a także wpływa na systematyczny wzrost cen mieszkań. Dlatego administracja państwowa, jak i samorządowa powinny maksymalnie ułatwiać procedury, tak aby budowy mogły być realizowane jak najsprawniej. To jest przestrzeń, która na pewno powinna być poprawiona.

Andrzej Gutowski, wiceprezes i dyrektor Działu Sprzedaży Ronson Development

Rynek nieruchomości podlega zmianom cenowym. Należy jednak pamiętać, że wartość nieruchomości kształtuje wiele czynników, a wskaźnik inflacji jest tylko jednym z nich. Przede wszystkim, na cenę nieruchomości ma wpływ nabycie gruntów, a obecnie brak dostępnych działek z odpowiednimi pozwoleniami na budowę lub objętych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego powoduje wzrost cen ziemi. Długotrwałe procedury administracyjne i uzyskanie pozwolenia na budowę wydłużają czas wprowadzenia inwestycji na rynek. Do tego należy dodać ogólny wzrost kosztów realizacji inwestycji. To wszystko powoduje, że może nastąpić dalszy wzrost wartości nieruchomości. Przewiduje się jednak, że tempo wzrostu będzie niższe od tego, które miało miejsce w ostatnich miesiącach, a spodziewany wzrost cen do końca 2024 roku będzie jednocyfrowy.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Ceny nowych mieszkań wciąż utrzymują się na rekordowo wysokim poziomie. Obecnie sytuacja cenowa na rynku nieruchomości w dużej mierze zależy od daty wprowadzenia nowego programu dopłaty do kredytów mieszkaniowych oraz jego warunków. Warto jednak wiedzieć, że na ceny mieszkań wpływa wiele różnych czynników, m.in. poziom stóp procentowych, dostępność kredytów hipotecznych, demografia, migracje zarówno Polaków, jak i obcokrajowców, czy ceny materiałów budowlanych.

W 2024 roku na rynku pojawiły się lokale, których budowę rozpoczęto w 2022 r., a był to okres, gdy liczba rozpoczętych budów była mniejsza niemal o 20 proc. niż średnia z lat 2019-2021, co skutkuje niedopasowaniem popytu i podaży. Dlatego w tym roku prognozowany jest dalszy wzrost cen. Eksperci szacują nominalny wzrost cen mieszkań o 10-15 proc.

Piotr Ludwiński, dyrektor ds. Sprzedaży i Obsługi Klientów w Archicom

Według danych rynkowych dynamika wzrostu cen mieszkań w czwartym kwartale 2023 roku wyniosła około 14 proc. w porównaniu z analogicznym okresem rok wcześniej. Potwierdzają to wyniki ankiety przeprowadzonej wśród deweloperów, z której wynika, że podwyżki cen z ich perspektywy sięgnęły około 15 proc. Ponadto, branża prognozuje, że w 2024 roku wzrost będzie mniejszy, ale nadal utrzyma się na dwucyfrowym poziomie. W związku z tym, nie należy spodziewać się spadku cen mieszkań, przede wszystkim ze względu na rosnące koszty zakupu materiałów budowlanych oraz gruntów, których dostępność jest coraz bardziej ograniczona.

DOMPRESS

[dompress]

Kurs na wzrost

Piotr Szymoński, Director w Walter Herz

Sektor handlowy nie zwalnia   

Pandemia, konflikt w Ukrainie oraz inflacja i wysokie stopy procentowe, które przyniosły ostatnie lata przemodelowały rynek nieruchomości na świecie. Efektem globalnego spowolnienia był również ubiegłoroczny, blisko trzykrotny spadek wartości wolumenu transakcji w sektorze nieruchomości w Polsce w porównaniu z rokiem poprzednim.

Trudniejsze otoczenie gospodarcze wywarło wpływ na rozwój rynku komercyjnego w naszym kraju, nie wyhamowały jednak wszystkie sektory. W nowych warunkach dobrze radzi sobie rynek powierzchni logistyczno-przemysłowy oraz handlowych, których potencjał w ostatnich latach szybko wzrastał.  

Największy progres, zarówno pod względem nowej podaży, jak i udziału w transakcjach inwestycyjnych w ostatnim roku odnotował sektor handlowy. W 2022 roku zasoby nowoczesnych powierzchni handlowych w Polsce zwiększyły się o około 350 tys. mkw. W ubiegłym roku nowa podaż wyniosła ponad 450 tys. mkw., w tym około 70 proc. powierzchni dostarczyły nowe retail parki i centra convenience. Prognozy mówią, że w tym roku przyrost nowej powierzchni utrzyma się na podobnym poziomie, jak w roku ubiegłym. 

To właśnie projekty realizowane w mniejszym formacie od kilku lat przynoszą sektorowi największy wzrost. Na terenie kraju mamy ponad 600 parków handlowych o powierzchni minimum 2 tys. mkw. Na tego typu obiekty handlowe przypada 3,6 mln mkw. powierzchni. W budowie pozostaje około 400 tys. mkw. powierzchni handlowych. Aż 80 proc. nowej przestrzeni do handlu dostarczą wkrótce retail parki i mniejsze centra zakupowe, które budowane są we wszystkich rejonach kraju, w tym w znaczącej części w miastach poniżej 100 tys. mieszkańców.

Pojawiają się jednak głosy, iż nasycenie parkami handlowymi zbliża się do poziomu, który skłania do analizy fundamentów dalszego rozwoju takich projektów. W mojej ocenie, na mapie handlowej Polski wciąż są miejsca, gdzie brakuje nowoczesnej powierzchni handlowej. Deweloperzy aktywni w tym sektorze mają ambitne plany. Zamierzają rozbudowywać swoje portfolia. Najemcy również deklarują chęć rozwoju swoich sieci. Na polski rynek weszło tylko w minionym roku prawie 30 nowych marek. Klienci natomiast powrócili do tradycyjnych zakupów i wypełniają tłumnie obiekty handlowe, co sprawia, że centra zakupowe znajdują się ogólnie w dobrej sytuacji operacyjnej.

Bezpieczna opcja inwestycyjna

Bardzo dobra kondycja retail parków, z których większość w momencie otwarcia może pochwalić się kompletem najemców, jak również ogólnie rynku powierzchni handlowych w Polsce, na którym jest tylko 3 proc. pustostanów, zachęca inwestorów do aktywności. Zaufanie do retail parków znacząco wzrosło podczas pandemii, kiedy w przeciwieństwie do dużych centrów handlowych, świetnie prosperowały.  

Ugruntowany już status parków handlowych i lokalnych obiektów zakupowych jako jednych z najbezpieczniejszych aktywów na rynku nieruchomości potwierdza m.in. struktura transakcji inwestycyjnych w Polsce w 2023 roku. Sektor nieruchomości handlowych okazał się atrakcyjniejszy dla inwestorów od biurowego. Pod względem wartości transakcji uplasował się na drugiej pozycji, po magazynach. Z transakcjami o wartości ponad 440 miliony euro aktywa handlowe wygenerowały około 30 proc. całkowitej wartości akwizycji zarejestrowanych w Polsce.

W centrum zainteresowania inwestorów były przede wszystkim parki handlowe i centra typu convenience, które zapracowały na 60 proc. wolumenu transakcyjnego w sektorze handlowym. Większość sfinalizowanych transakcji mieściła się w przedziale od 20 do 30 mln euro.

Już w 2022 roku mogliśmy obserwować wyraźny wzrost udziału aktywów handlowych w inwestycjach. Sektor handlowy, z dominacją retail parków, wygenerował około 26 proc. całkowitego wolumenu inwestycyjnego.

Nowi inwestorzy i marki

W minionym roku utrzymywał się też popyt na regionalne galerie handlowe, nie przewiduję jednak w najbliższych kwartałach powrotu transakcji, których przedmiotem byłyby duże centra handlowe. Aktywa dostępne w sektorze umożliwiają także atrakcyjne zakupy oportunistyczne, niosące możliwość wzrostu rentowności inwestycji m.in. poprzez wyburzenia i zmianę funkcji.   

Rynek inwestycyjny oczekuje na zapowiadane obniżki stóp procentowych w Europie i USA, a tym samym spadek kosztów finansowania inwestycji. Powrót do inwestowania w Polsce największych międzynarodowych podmiotów pozwoliłby zwiększyć wolumen transakcyjny w drugiej połowie roku.

Optymizm niesie też napływ na polski rynek nowych graczy, zainteresowanych produktami handlowymi, wśród których można wymienić m.in. firmę Lords LB Asset Management, BHM, Leoff, czy Frey.

Uważam, że w perspektywie średniookresowej rynek parków handlowych ma zdrowe fundamenty do dalszego wzrostu. Wysoki koszt realizacji projektów nie idzie w prawdzie w parze ze wzrostem wysokości czynszów, zaś poziom yieldów tworzy presje na marże deweloperskie, niemniej popyt na parki handlowe po stronie inwestorów pozostaje wciąż wysoki.

[dompress]

Parki handlowe – dzisiejsze możliwości

Autor: Artur Czuba, Associate Director, Investment

Parki rosną

Na przestrzeni ostatnich lat parki handlowe rozwijały się głównie w rozmiarach zazwyczaj nie przekraczających 5 000 mkw. Funkcjonowały jako dopełnienie już istniejącej oferty handlowej lub powstawały w mniejszych miastach, często będąc pierwszym obiektem handlowym o nowoczesnym charakterze. Aktualnie widzimy trend rozszerzania tych metraży – w procesie budowy lub rozbudowy znajdują się 32 duże parki handlowe (GLA powyżej 5 000 mkw.). 6 z nich przekracza 20 000 mkw. GLA i łącznie odpowiada za ponad 50% nowej powierzchni w tym segmencie. Największym parkiem handlowym na etapie budowy jest Sun Park Mysiadło, który pod koniec 2024 roku zaoferuje 55 000 mkw. GLA.

Duże parki handlowe często zastępują centra handlowe o znaczeniu regionalnym, zapewniając najemcom niższe koszty operacyjne i umożliwiając ekspansję na terenach dotychczas niedostępnych. Ze względu na swoją atrakcyjność i zdolność do przyciągania klientów, duże parki handlowe zaczęły skupiać uwagę operatorów tradycyjnie kojarzonych z centrami handlowymi, którzy chętniej otwierają tam swoje sklepy, widząc potencjał dla rozwoju. Często są to marki z ekonomicznego sektora odzieżowego, punkty gastronomiczne czy usługi takie, jak np. sale zabaw, przedszkola lub siłownie.

Mimo spowolnienia, parki handlowe dalej poszukiwane

Mimo ogólnego spowolnienia na rynku inwestycyjnym, parki handlowe nadal cieszą się dużym zainteresowaniem, pozostając jednym z preferowanych typów aktywów wśród inwestorów. Te obiekty są postrzegane jako względnie stabilne i bezpieczne pod względem inwestycyjnym, przy czym ich koszt jest relatywnie niski, z typowymi wartościami transakcji wahającymi się między 5 a 15 milionami euro.

W 2023 roku, parki handlowe i mniejsze obiekty typu „convenience” reprezentowały 56% łącznego wolumenu inwestycji w sektorze handlowym, stanowiąc także około połowy wszystkich zrealizowanych transakcji. Pierwszy kwartał 2024 roku przyniósł już kilka takich transakcji, z udziałem Avison Young w roli pośrednika sprzedającego 2 z nich. I spodziewamy się kilku kolejnych przejęć dużych parków handlowych w najbliższych miesiącach.

Polska, z uwagi na swój rozmiar, dynamiczny rozwój ekonomiczny i dużą liczbę miast, wyróżnia się na tle innych krajów, gdzie ceny parków handlowych są znacznie wyższe. Z tego względu, nasz kraj co roku przyciąga nowych inwestorów szukających atrakcyjnych ofert. W 2023 roku na polskim rynku zadebiutował francuski inwestor FREY, nabywając Park Handlowy Matarnia w Gdańsku, co było jedną z trzech największych transakcji w 2023 roku. Z kolei 2 parki handlowe typu „convenience” na Śląsku zainteresowały austriackiego inwestora typu „family office”, którego wprowadził na rynek zespół Avison Young.

Ze względu na dostępność gruntów inwestycyjnych, a także na fakt, że segment parków handlowych nie jest jeszcze nasycony, oczekujemy kolejnych projektów deweloperskich tego typu formatów handlowych. Aktualnie w budowie jest ok. 50 obiektów tego typu. Warto zwrócić uwagę, że wolumen inwestycyjny zależy w głównej mierze od deweloperów dostarczających na rynek nowy produkt: w 2023 roku to właśnie nowe projekty (istniejące do 2 lat na rynku) stanowiły 40% sprzedanych parków handlowych.

Brak portfeli, więcej indywidualnych kupujących

Polski rynek parków handlowych jest ciągle rozdrobniony, co potwierdza również niska liczba transakcji portfelowych. W 2023 roku na rynku handlowym sprzedano 3 mniejsze portfele parków handlowych, z czego Avison Young doradzał przy 2 z nich.

Na lokalnym rynku nie ma zbyt wielu ofert portfeli parków handlowych czy sklepów operatorów spożywczych, co wyraźnie odróżnia Polskę od rynków zachodnich. Główni lokalni inwestorzy, nabywając parki handlowe, nie planują ich szybkiej odsprzedaży, celując w długoterminowe zyski z wynajmu. Tym samym, rynek portfeli parków handlowych pozostaje stosunkowo mało aktywny.

Kto kupuje?

W Polsce, ponad 20 podmiotów inwestycyjnych poszukuje parków handlowych, co świadczy o znacznej konkurencji na rynku, mimo jego ochłodzenia. Jeśli chodzi o pochodzenie inwestorów, wyraźnie widoczny  jest wzrost zainteresowania graczy z Europy Środkowo-Wschodniej, krajów bałtyckich, a także lokalnych. Często są to inwestorzy indywidualni lub małe „family offices”. Inwestorzy indywidualni wciąż chętnie kupują również pojedyncze sklepy spożywcze, przebijając często oferty funduszy inwestycyjnych.

Największym wyzwaniem jest aktualnie znalezienie obiektu w odpowiedniej cenie, oferującego przy tym wysoką jakość. Preferowane są nowe obiekty w dużych miastach z długoterminową umową z sieciowym operatorem spożywczym. Na rynku nie brakuje ani chętnych do kupna, ani ofert sprzedaży.

[dompress]

Co jest dziś najważniejsze dla osób kupujących mieszkania

Jakie czynniki decydują o wyborze mieszkań? Co jest teraz kluczowe dla nabywców? Jakie nowoczesne rozwiązania technologiczne wdrażane są w nowych inwestycjach? Które są najwyżej punktowane przez kupujących? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży, Develia S.A.

Dziś – chyba bardziej niż kiedykolwiek – dla kupujących najbardziej liczy się cena mieszkania. Dlatego nasze lokale projektujemy w taki sposób, aby były jak najbardziej funkcjonalne, bez zbędnych ciągów komunikacyjnych. Tam, gdzie jest to możliwe, rozkłady mieszkań umożliwiają ich ewentualną rearanżację, jak na przykład wydzielenie dodatkowej, niewielkiej sypialni lub miejsca do pracy w dużych kawalerkach czy mieszkaniach dwupokojowych. Kupujący mają zagwarantowaną dodatkową powierzchnię zewnętrzną w postaci tarasu lub balkonu, a w przypadku kondygnacji parterowych – ogródka. Staramy się dobierać lokalizacje naszych inwestycji tak, by powstawały w okolicy o rozwiniętej infrastrukturze usługowej i edukacyjnej, w sąsiedztwie terenów zielonych i rekreacyjnych.

Angelika Kliś, członkini zarządu Atal

Dla kupujących kluczowymi parametrami wyboru jest zwykle cena, lokalizacja oraz jakość budownictwa, w tym zastosowane rozwiązania projektowe i funkcjonalne. Bywa, że te czynniki mają dla poszczególnych klientów różną wagę, jednakże większość kupujących zwraca uwagę na skomunikowanie, estetykę wykończenia, zagospodarowanie terenów zewnętrznych i udogodnienia, a także bliskość terenów zielonych i rekreacyjnych.

Coraz powszechniej klienci oczekują rozwiązań ekologicznych, ograniczających zużycie energii w częściach wspólnych, gdyż przekłada się to na ograniczenie kosztów. Dlatego montujemy w naszych inwestycjach panele fotowoltaiczne czy stosujemy retencję wody.

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immoblier Polska

Jednym z najważniejszych czynników, który decyduje o zakupie mieszkania, jest lokalizacja. Klienci bardzo często zwracają uwagę na fakt, jak daleko będą musieli dojeżdżać do pracy, czy dzieci będą mogły chodzić pieszo do szkoły, a także, czy w pobliżu znajduje się odpowiednia infrastruktura i przystanki komunikacji miejskiej. Oczywiście lokalizacja wymarzona przez klientów nie zawsze jest lokalizacją, w której finalnie decydują się kupić mieszkanie. Powodem są tu ograniczenia finansowe, dlatego jeżeli już wybiorą dzielnicę, w której znajdują się inwestycje podobne cenowo, to wybiorą tę, która posiada pożądane przez nich atuty, takie jak odpowiednio nasłonecznione i widne mieszkania, funkcjonalne rozkłady, duże balkony, miejsca postojowe, rowerownie i komórki lokatorskie, rozwiązania ekologiczne czy estetycznie zaprojektowane części wspólne oraz zadbany i dobrze zagospodarowany teren bezpośrednio przy inwestycji.

W kwestii ekologicznych rozwiązań liczą się przede wszystkim te, które wpływają na oszczędność energii, a w dalszej perspektywie na obniżenie rachunków. Z tego powodu pod koniec 2023 roku wprowadziliśmy do nowych inwestycji system automatyki mieszkaniowej Appartme. Zwiększa on bezpieczeństwo lokalu, a także pozwala oszczędzać energię.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Najważniejsze dla klientów cechy inwestycji są częściowo zależne od segmentu rynku. W segmencie popularnym kluczowym czynnikiem jest cena. Kolejna cecha to ilość pokoi w stosunku do powierzchni. Pozostałe kwestie to dostępność komórek lokatorskich i miejsc postojowych, wykończenie część wspólnych i zagospodarowanie terenu. Klienci cenią zielone patia z placami zabaw, pozbawione ruchu samochodowego. Istotną zaletą jest również balkon, zwłaszcza w przypadku większych mieszkań, im większy tym lepiej.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Coraz częściej pada pytanie o czynsz oraz o ogólne koszty utrzymania nieruchomości, jako że obserwujemy w ostatnich latach ich stały wzrost. Przykładowo, z początkiem tego roku wzrosło minimalne wynagrodzenie, które dotyczy służb utrzymania nieruchomości, np. ochrony, firm sprzątających czy pielęgnujących zieleń. Przełoży się to na wzrosty czynszów.

Staramy się spoglądać na rynek w długofalowej perspektywie, dlatego też przewidzieliśmy ten trend już wcześniej. Zgodnie z naszą strategią, inwestujemy w ostatnim czasie w technologie szkieletowe i budownictwo bazujące na prefabrykatach z drewna wraz z dodatkowymi, ekologicznymi rozwiązaniami, jak fotowoltaika, pompy ciepła czy rekuperacja. Realizowane przez nas w tym duchu efektywne energetycznie inwestycje, jak Naturalnie Aluzyjna i ECOBerensona w Warszawie czy Apartamenty na Wzgórzach w podkrakowskiej Zawadzie są, nie tylko przyjazne dla środowiska, ale wyróżniać  się będą również niskimi kosztami utrzymania nieruchomości.

Dorota Gdaniec, specjalista ds. sprzedaży gruntów w Alter Investment

Dzisiejszy rynek mieszkaniowy jest bardzo rozwinięty i zróżnicowany pod względem udogodnień. Nabywcy z pewnością cenią sobie dostęp do komunikacji oraz infrastruktury handlowo-usługowej. Niemniej jednak, sam projekt musi cechować się udogodnieniami, bardzo istotna jest ilość miejsc parkingowych oraz winda. Jeden z naszych projektów przewiduje wyprowadzenie szybu windy aż na dach budynku, dzięki czemu mieszkańcy będą mogli korzystać z usytuowanego tam terenu rekreacyjnego, zapewniającego widok na panoramę Gdańska.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Dzisiejszy klient rozglądający się za mieszkaniem od dewelopera jest świadomy i dobrze wyedukowany. Szuka nie tylko wygodnego lokalu, ale komfortowej i funkcjonalnej przestrzeni do życia. Mieszkańcy ekologicznego osiedla Miasteczko Jutrzenki chwalą udogodnienia, które zapewniają im relaks i wypoczynek tuż obok miejsca zamieszkania, tj. edukacyjne place zabaw dla dzieci, zielone dachy, restauracje i kawiarnie, sklepy, lokale usługowe, paczkomaty czy miejsca do ładowania pojazdów elektrycznych. Mieszkańcy doceniają prywatną przestrzeń Aurec Active, w której mogą uprawiać sport o każdej porze dnia i nocy, bez konieczności przemieszczania się do odległych centrów sportowych.

Wszystkie osiedla projektujemy zgodnie z ideą 15 -to minutowego miasta, aby najpotrzebniejsze sprawy załatwić tuż koło domu w czasie nie dłuższym niż kwadrans pieszo lub jazdy rowerem. Projekty realizujemy zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju i idei smart home. Instalujemy w budynkach elementy oszczędzające energię, m.in.: panele fotowoltaiczne, wentylację mechaniczną czy gruntowne wymienniki ciepła.

Michał Witkowski, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper

Klienci przywiązują dużą wagę do metrażu i układu funkcjonalnego pomieszczeń, a także powierzchni dodatkowych, takich jak garderoby, tarasy czy ogródki. Przyszli mieszkańcy szukają dobrych lokalizacji, które zapewniają szybkie i wygodne dotarcie do szkoły, pracy, na uczelnię. Nasze inwestycje znajdują się w centrum lub w jego sąsiedztwie, co ułatwia swobodne korzystanie z dogodnej komunikacji, infrastruktury miejskiej czy oferty edukacyjnej.

Nabywcy zwracają uwagę także na najbliższe otoczenie mieszkania, doceniając atrakcyjnie zaaranżowane, zielone części wspólne. Cenią sobie udogodnienia takie jak parkingi, place zabaw, siłownie terenowe czy lokale handlowo-usługowe znajdujące się na terenach realizowanych przez nas osiedli. Kupujący coraz częściej poszukują także korzystnej oferty wykończenia lokum pod klucz. Klienci zwracają uwagę również na elementy gwarantujące wzrost wartości nieruchomości w perspektywie czasu, doceniając tym samym podwyższony standard naszych inwestycji. Charakteryzuje je ponadczasowa architektura i wysokiej jakości materiały wykończeniowe budynków. Stylowa mała architektura, fontanny, oczka wodne, kwietne pergole dopełniają estetykę osiedli. Decyzja zakupowa jest coraz częściej powiązana z rozwiązaniami energooszczędnymi obecnymi na osiedlach. Projekty naszych inwestycji uwzględniają duże okna, maksymalnie doświetlające przestrzeń naturalnym światłem, szklenia trzyszybowe, a także oświetlenie led, czujniki ruchu oraz stanowiska do ładowania aut elektrycznych, parkingi i stacje napraw dla rowerów. Nabywcy doceniają także zastosowanie rozwiązań ekologicznych w postaci licznych nasadzeń zieleni niskiej i wysokiej, łąk kwietnych oraz zielonych dachów i ścian, które zapobiegają przegrzewaniu budynków i tworzeniu miejskich wysp ciepła. Na terenach naszych osiedli zapewniamy minimum 30 proc. powierzchni biologicznie czynnej. W projektach uwzględniamy także ogrody deszczowe, mające retencjonować wody opadowe oraz zbiorniki z deszczówką do podlewania zieleni.

Monika Szostek, Marketing Manager w Okam Capital

Atrakcyjna lokalizacja, wysoka jakość wykończenia, a także udogodnienia bezpośrednio na terenie osiedla lub w jego bliskim sąsiedztwie to najważniejsze kryteria, którymi kierują się klienci w segmentach medium plus i premium. Nasze inwestycje mieszkaniowe zlokalizowane są w strategicznych lokalizacjach. Charakteryzuje je rozbudowana okoliczna infrastruktura, łatwy dostęp do ważnych punktów w mieście. Od 2018 roku rozwijamy Nową Politykę Jakości, która obejmuje proekologiczne i funkcjonalne rozwiązania, podnoszące komfort życia, a także wpływające pozytywnie na środowisko naturalne. Stawiamy na rozwiązania smart, umożliwiające zdalne zarządzanie mieszkaniem.

Tworzymy przestrzenie wspólne, Strefy mieszkańca z bilardem, siłownią, sauną czy miejscem do co-workingu, a także zielone tereny do odpoczynku czy aktywnego spędzania czasu na powietrzu. 

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Klienci szukający mieszkania są świadomi swoich potrzeb i mają dobre rozeznanie rynku. Dlatego zawsze zwracają uwagę na standard mieszkań. Kupujący oczekują bardzo zaawansowanej oferty technologicznej i eko, a także rozwiązań niskoemisyjnych, jak światłowodów, oświetlenia LED, systemów SMART HOUSE w cenie, trzyszybowych okien, systemu monitoringu i bezpieczeństwa, ale też odpowiedniego zagospodarowania terenu: zieleni, parków, placów zabaw, elementów antysmogowych, ładowarek do samochodów elektrycznych czy ławek solarnych oraz infrastruktury rowerowej. Takie elementy wdrażamy na każdym osiedlu. Dodatkowo balkony, ogródki i loggie są zawsze ważnym aspektem przy podejmowaniu decyzji.  

Karolina Bronszewska, dyrektor Marketingu i Innowacji Ronson Development

W procesie wyboru mieszkania czy domu, klienci konsekwentnie przywiązują wagę do trzech kluczowych elementów. Są to lokalizacja, wielkość mieszkania i cena. Coraz większe znaczenie odgrywa również standard inwestycji i zastosowane rozwiązania ekologiczne. Klienci zaczynają myśleć o zakupie mieszkania długoterminowo również w kontekście przyszłych kosztów jego utrzymania.

Dlatego konsekwentnie kładziemy nacisk na zrównoważone budownictwo mieszkaniowe, wprowadzając innowacyjne i ekologiczne rozwiązania. Działania skierowane są na ograniczenie zużycia wody i energii, zwłaszcza w obszarze obsługi części wspólnych nieruchomości. W inwestycjach wielorodzinnych stosujemy zbiorniki retencyjne, panele fotowoltaiczne, systemy rekuperacji oraz oświetlenie LED w częściach wspólnych budynków. Z kolei, w naszych domach jednorodzinnych, takich jak w projekcie Nova Królikarnia, wykorzystujemy hybrydowe systemy grzewcze, łączące pompę ciepła, rekuperację oraz piec gazowy, co zmniejsza zapotrzebowanie na ogrzewanie o około 50 proc. Dodatkowo istnieje możliwość wsparcia energetycznego systemu grzewczego panelami fotowoltaicznymi.

Janusz Miller, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Home Invest

Dla dzisiejszych kupujących mieszkań istotne jest przede wszystkim położenie inwestycji, jakość wykończenia, infrastruktura w okolicy oraz dostępność komunikacji publicznej. Nabywcy najczęściej pytają o plany zagospodarowania przestrzennego w okolicy, dostępność sklepów, placów zabaw, szkół i przedszkoli. W naszych projektach staramy się uwzględnić nowoczesne rozwiązania technologiczne, takie jak inteligentne zarządzanie budynkiem, monitoring, czy możliwość korzystania z rozwiązań ekologicznych.

Dawid Wrona, członek zarządu, dyrektor Zarządzający ds. Sprzedaży i Marketingu w Archicom

Aspekt ceny niezmiennie pozostaje dla nabywców mieszkań istotny, ale coraz częściej są skłonni zapłacić więcej za atrakcyjną lokalizację czy wysoki standard. Do najistotniejszych elementów inwestycji należy dziś rozbudowana infrastruktura komunikacyjna, a także handlowo-usługowa, dostępność miejsc parkingowych w garażach i na zewnętrznych parkingach, a przede wszystkim tereny zielone, sprzyjające relaksowi, integracji sąsiedzkiej oraz rekreacji. Kluczową rolę odgrywają również rozwiązania technologiczne.

W przypadku naszych inwestycji mieszkańcy doceniają udogodnienia Life Service, takie jak mobilny dostęp do części wspólnych, punkt odbioru paczek, stacja ładowania pojazdów elektrycznych czy rowerownie. Jednocześnie nasi klienci komunikują potrzeby związane z usprawnieniem całego procesu zakupowego. Wobec tego oferujemy także usługi komplementarne, jak pakiety wykończenia wnętrz, inteligentne systemy do zarządzania mieszkaniami lub wsparcie w uzyskaniu finansowania czy ubezpieczenia.

#dompress

[dompress]

PO MIPIM 2024. WRAŻENIA I WNIOSKI

Marcin Purgal, Senior Director, Investment

Polska ciągle na celowniku inwestorów

W nastrojach panujących na MIPIM zauważalny był nieśmiały, umiarkowany optymizm. Dużo mówiło się o Polsce w kontekście stabilnego, silnego ekonomicznie rynku, zapewniającego dobre warunki dla inwestycji w nieruchomości. Dlatego też spodziewamy się, że kolejni nowi gracze zadebiutują w Polsce w tym roku.

Silny pipeline

Widzimy – na podstawie własnych projektów ale również na podstawie rozmów z innymi uczestnikami rynku – że  sporo obiektów, z każdego sektora, jest w fazie ofertowania, due diligence czy też nawet ich finalizacji. Ciągle jednak nie są to duże, spektakularne projekty; ale te powinny pojawiać się w miarę poprawy koniunktury na rynku. Patrząc optymistycznie na ilość transakcji liczymy na to, że wolumen inwestycyjny w 2024 roku przekroczy wynik z 2023 roku i da sygnał do wzrostu w kolejnych latach. Niemniej jednak powrót do pełnej płynności z lat ubiegłych zajmie trochę czasu.

Dopasowanie cenowe

Największym wyzwaniem ostatnich dwóch lat była rozbieżność w oczekiwaniach cenowych sprzedających i kupujących – jedni chcieli sprzedać po starych cenach, drudzy – kupić z obniżką wynikającą z uwarunkowań rynkowych. To wstrzymywało finalizacje wielu transakcji. Jednak taki status quo nie mógł trwać wiecznie, transakcje musiały i muszą się dziać, i dlatego obecnie obserwujemy większe kompromisy cenowe po obu stronach. Czas zrobił swoje ale dalej rynek nie ogląda spektakularnych przecen tak jak miało to miejsce w innych krajach europejskich. Co tylko potwierdza silną i niesłabnąca pozycję Polski na międzynarodowej arenie rynku nieruchomości.

Wyczekując na spadek stóp

Gorzej już nie będzie? Cały rynek wyczekuje na spadek stóp procentowych, na który liczymy w 2 połowie roku, co dałoby sygnał na powrót tańszego pieniądza i wzrostu aktywności inwestorów. Problemem nie są obecnie pieniądze, one są na rynku, ale koszt tego pieniądza. Póki stopy nie zaczną spadać, rynek nie ruszy na pełnych obrotach. A kiedy spadną – zapewne rozpocznie się wzmożone tempo zakupów. Więc wygrają ci, którzy będą do tego dobrze przygotowani, wcześniej przeanalizują rynek, upatrzą sobie aktywa i będą lepiej niż konkurencja przygotowani do składania ofert i szybkiej finalizacji transakcji.

Kto kupuje w Polsce?

Ze względu na bieżącą sytuację gospodarczą, geopolityczną czy makroekonomiczną, najbardziej aktywni kupujący na polskim rynku to inwestorzy „value – add” oraz szukający projektów, które wymagają poprawy, solidnego „asset managementu”, a które w przyszłości pozwolą na wygenerowanie wyższych stóp zwrotu. Dalej utrzymuje się sytuacja, gdy to lokalny kapitał z Europy Środkowo-Wschodniej jest najbardziej aktywny w Polsce – inwestorzy z Europy Zachodniej koncentrują się przede wszystkim na polowaniu na okazje w swoich rodzimych krajach. Co ciekawe, dostrzegamy coraz większą aktywność mniejszych podmiotów inwestycyjnych – tzw. „family offices” z  krajów europejskich a także, na co czekaliśmy od wielu lat, zwiększone zaangażowanie inwestorów z polskim kapitałem. Te ostatnie dwie grupy kupują głównie mniejsze nieruchomości komercyjne. Polscy HNWI nauczyli się, że na nieruchomościach komercyjnych też można zarabiać, i nawet trochę więcej niż na mieszkaniach.

Retail is back

Sektor handlowy, a szczególnie segment parków handlowych i obiektów typu „convenience”, to obecnie niezmiennie gorący temat. Sam sektor zajął w 2023 roku drugie miejsce pod względem wolumenu, który w ok. 50% był zbudowany w oparciu o transakcje właśnie mniejszymi formatami handlowymi. Do połowy marca tego roku mieliśmy w Polsce już 3 transakcje tego typu aktywami, z dominującym udziałem Avison Young jako doradcy po stronie sprzedającej. A kolejne projekty będziemy finalizować niebawem.

Parki handlowe stanowią niezmiennie wiarygodną i bezpieczną opcję inwestycyjną. Są także tańsze – średnia wartość pojedynczej transakcji waha się w okolicach 5-15 mln euro. Co warto podkreślić - sektor handlowy, najbardziej poturbowany przez reperkusje pandemii COVID-19, wojny na Ukrainie, czy inflacji, najszybciej dostosował swoje ceny do oczekiwań kupujących.

Biura czekają

Czy biura są w kryzysie? Na  aktywa biurowe jest dalej apetyt, ale jest on bardzo selektywny, inwestorzy szukają okazji, a gdy dojdzie już do transakcji, trwa ona dłużej. Co ciekawe, rok 2023 był rokiem Warszawy jeżeli chodzi o realizowane transakcje, a obecny wykazuje rosnące zainteresowanie inwestorów również miastami regionalnymi, gdzie obecnie toczy się kilka rozmów pomiędzy sprzedającymi a kupującymi. Zauważalnym jest brak kapitału „corowego” a aktywny jest ten „value-add” i oportunistyczny, który co do zasady nie przepłaca za aktywa a szuka okazji. Zespół Avison Young ma kilka ciekawych ofert biurowych na sprzedaż, i aktywnie poszukuje kapitału który byłby zainteresowany tego typu aktywami. Kluczowe dla sektora biurowego będzie obniżenie stóp procentowych – wtedy wrócą transakcje biurowcami na większą skalę.

Magazyny – szału nie ma

W sektorze magazynowym mamy do czynienia z największą różnicą pomiędzy oczekiwaniami cenowymi sprzedających i kupujących, dlatego, mimo że transakcje się dzieją, ich skala nie jest taka, jaka mogłaby być. Widać że dostosowywanie oczekiwań cenowych zajmuje więcej czasu inwestorom oraz brak jest dużych graczy którzy mogliby zrobić spektakularne transakcje z wolumenami przekraczającymi 100 mln euro.

Nowe sojusze, nowe projekty

Obserwujemy coraz częstsze tworzenie nowych modeli współpracy pomiędzy inwestorami, deweloperami czy właścicielami nieruchomości. Rynek poszukuje alternatywnych rozwiązań i struktur transakcji aby móc inwestować. Dlatego też tworzone są nowe platformy czy to PRS czy „student housing”, coraz częstsze są projekty typu joint-venture.  Dzięki temu podmioty te, dzielące koszty inwestycji, mają zapewnioną większą płynność i możliwość realizacji kolejnych projektów, czy też wprost zbudowaniu skali.

[dompress]

Ile trzeba mieć na nowe mieszkanie z wyższej półki

Jakie mieszkania realizowane w wyższym standardzie znajdziemy w ofercie deweloperów? W których inwestycjach je kupimy? Jaką mają powierzchnię? Jakie udogodnienia zapewniają projekty? Sondaż przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży, Develia S.A.

Jednym z najbardziej luksusowych mieszkań w naszej ofercie jest czteropokojowy apartament o powierzchni ponad 111 mkw., zlokalizowany w krakowskim projekcie Grzegórzecka 77. Na uwagę zasługuje przestronny, blisko 43-metrowy, ustawny salon z aneksem kuchennym. Do mieszkania przypisany jest też ponad 10-metrowy balkon. Dzięki licznym przeszkleniom i wysokim oknom mieszkanie jest doskonale nasłonecznione. Całość kosztuje około 2 mln zł.

Grzegórzecka 77 to inwestycja o podwyższonym standardzie, którą realizujemy na krakowskich Grzegórzkach, tylko 2 km od staromiejskiego Rynku Głównego i 200 metrów od Bulwarów Wiślanych. Osiedle powstaje w okolicy o bogatej infrastrukturze lokalnej, zgodnie z ideą miasta 15-minutowego. Mieszkańcy będą mogli zaspokoić większość codziennych potrzeb bez korzystania z auta. Zadbaliśmy również o bezpośrednie otoczenie projektu. Przestrzenie wspólne na osiedlu urozmaicają alejki spacerowe, fontanna i plac zabaw, a wewnętrzny dziedziniec jest obsadzony zróżnicowaną paletą ozdobnych roślin.

Angelika Kliś, członkini zarządu Atal

Aktualnie w ofercie firmy najbardziej luksusowymi i najdroższymi z dostępnych apartamentów są te, które powstają w katowickich wysokościowcach. W inwestycji Atal Olimpijska w Katowicach dostępne jest 120-metrowe mieszkanie usytuowane na 29. piętrze, które można nabyć za 1 722 000 zł.

Atal Olimpijska będzie najwyższym budynkiem mieszkalnym na Górnym Śląsku. Ten 35-piętrowy, śląski drapacz chmur mierzyć będzie 128,66 m.

Spektakularnym zwieńczeniem obiektu będzie umiejscowiony na dachu taras widokowy, który pozwoli cieszyć oko imponującym widokiem na panoramę Katowic, a nawet góry. Budynek zaoferuje najnowocześniejsze rozwiązania architektoniczne, jak m.in.: aluminiowa fasada z dużymi przeszkleniami, wentylowana elewacja i balustrady ze szklanym wypełnieniem.

Zaplanowano w nim liczne udogodnienia, jak rowerownię, pomieszczenia na akcesoria oraz strefę wypoczynku z zielenią i małą architekturą. Na parterze budynku znajdzie się recepcja. W apartamentach tej klasy zastosujemy klimakonwektory podłogowe, które umożliwiają odzysk ciepła oraz efektywne ogrzewanie, chłodzenie i wentylację. Dodatkowo zastosowana powłoka na szybach okien pozwoli obniżyć zużycie energii.

Apartament o powierzchni 161 mkw., położony na 33. piętrze oferujemy natomiast w inwestycji Atal Sky+ w Katowicach. Cena mieszkania to 1 935 000 zł. Apartament znajdzie się w stanowiącym dominantę inwestycji budynku A, liczącym 36 kondygnacji naziemnych. Będzie to, obok budynku Atal Olimpijska, jeden z najwyższych obiektów mieszkalnych na Śląsku. Teren rekreacyjno-usługowy zlokalizowany zostanie na dwóch kondygnacjach. Na terenie inwestycji powstanie ogromny, nowoczesny plac zabaw z zabawkami edukacyjnymi oraz ścieżkami sensorycznymi, a także części relaksacyjne: pole do jogi, kino plenerowe, strefy sąsiedzkie z osiedlowymi biblioteczkami, ogródki sąsiedzkie, obserwatorium przyrody i hotele dla owadów.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Obecnie najbardziej luksusowe mieszkania dostępne w naszej ofercie zlokalizowane są w inwestycji Nad Odrą w Szczecinie. To lokale o metrażu od 56 mkw. do 126 mkw. w bardzo modnej Łasztowni, z widokiem na rzekę, które oferujemy w cenie 17 600 zł/mkw.

Mamy też w ofercie piękne, widokowe apartamenty na ostatnich piętrach inwestycji Osiedle Horizon w Gdańsku. Mówimy tu o metrażach od 45 mkw. do 72 mkw. w cenie od 18 500 zł/mkw. do 20 000 zł/mkw.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Jednym z najbardziej prestiżowych projektów jest  kompleks apartamentowy Royal Residence w warszawskim Wilanowie. Zespół kameralnych budynków jest malowniczo zlokalizowany w wyjątkowo atrakcyjnej części Wilanowa. Łącznie powstaje tu blisko 1200 lokali w otulinie zieleni parkowej z towarzyszącymi strefami usługowymi i pasażem handlowym. Wszystkie apartamenty są wyposażone w Smart House. W bezpośrednim sąsiedztwie budynków zachowana jest w dużym stopniu naturalna zieleń parkowa, bez absolutnie żadnej ingerencji dewelopera. To projekt realizowany z ukłonem w stronę ESG. Znajdują się tu wszystkie najnowsze elementy eco w standardzie. Ponadto, inwestujemy w stacje ładowania samochodów elektrycznych.

Ceny w tej inwestycji mogą osiągać wysokie pułapy, przykładowo apartament na parterze, o powierzchni 96 mkw. wraz z dużym ogródkiem o metrażu 50 mkw. mamy w cenie 1,76 mln zł.

Janusz Miller, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Home Invest

Najbardziej luksusowe mieszkania w naszej ofercie czekają na klientów obecnie w projekcie Apartamenty Oszmiańska II na warszawskim Targówku Mieszkaniowym oraz w inwestycji Enklawa Ursynów, zlokalizowanej przy ulicy Kłobuckiej na pograniczu Ursynowa i Mokotowa. Mieszkania mają powierzchnię od 81 mkw. do 112 mkw. Ceny zaczynają się od 1 251 000 zł brutto. Inwestycje oferują niezbędne udogodnienia dla najbardziej wymagających klientów.

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immoblier Polska

Z naszej oferty warte uwagi są przede wszystkim dwa czteropokojowe apartamenty w poznańskiej inwestycji Lune de Malta o powierzchni 112 mkw. i 117 mkw., z przestronnymi salonami z aneksem kuchennym oraz dwoma łazienkami. Każde z mieszkań jest doskonale doświetlone, ma wysokość 3 m i posiada rolety zewnętrzne w oknach. Ogromnym atutem są tutaj balkony i tarasy dachowe o powierzchni 68 mkw. i 38 mkw.

Na uwagę zasługuje także samo osiedle, w którym zlokalizowane są oba apartamenty. Na terenie inwestycji znajduje się zielona strefa relaksu z boiskiem wielofunkcyjnym do gry w piłkę, plac zabaw i ścieżki spacerowe. Dodatkowo, zadbaliśmy o infrastrukturę przyjazną rodzinom z dziećmi i zaprojektowaliśmy wózkownie oraz stojaki na rowery. Na terenie osiedla znajduje się także ładowarka do samochodów elektrycznych, a całość inwestycji jest monitorowana. Z ekologicznych rozwiązań zastosujemy również zielone dachy i logotermy, a części wspólne budynków zostaną wykonane w podwyższonym standardzie.

Piotr Ludwiński, dyrektor ds. Sprzedaży i Obsługi Klientów w Archicom

Jedną z naszych najbardziej prestiżowych propozycji są Apartamenty przy Kwitnącej Wiśni w ramach inwestycji Modern Mokotów w Warszawie. Budynek mieści 40 lokali, spośród których na specjalne wyróżnienie zasługują apartamenty o powierzchni ponad 140 mkw. Ponadstandardowa wysokość zwiększy dostępną przestrzeń mieszkalną, a duże, szklane portfenetry i okna narożne zapewnią doskonałe doświetlenie oraz wyjątkowe widoki. Na parterze znajdzie się funkcjonalna i reprezentacyjna strefa lounge. Budynek apartamentowy wyróżni się unikalną, rubinową kolorystyką, tarasowym układem i przyciągającą wzrok fasadą. Wpisuje się w nowoczesną tkankę miejską, gwarantując jednocześnie dostęp do zieleni.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Zauważamy, że mieszkania z wyższej półki z ekologicznego osiedla Miasteczko Jutrzenki są na celowniku coraz większej liczby kupujących. Ekskluzywne lokale mieszkalne w dogodnej lokalizacji stanowią doskonałą propozycję dla turystów, którzy w okresie wakacyjnym poszukują przestronnego mieszkania w wysokim standardzie, skoncentrowanego na komfort i wygodę. Dlatego lokale luksusowe w tym projekcie są przestronne, z dużymi tarasami i nierzadko z widokiem na piękna warszawską panoramę.

Wiele do zaoferowania ma także przestrzeń osiedlowa, tj. liczne tereny zielone, solarne ławki, oczko wodne, edukacyjny plac zabaw dla dzieci i strefa relaksu zlokalizowana na dachach budynków mieszkalnych. Szczególnym miejscem jest także Aurec Active, czyli prywatna przestrzeń do relaksu i ćwiczeń udostępniona tylko dla mieszkańców, w której mogą bezpłatnie trenować w stacjonarnych i plenerowych siłowniach lub dowolnie korzystać z sal fitness i pilates.  

Michał Witkowski, dyrektor ds. sprzedaży Lokum Deweloper

Najbardziej prestiżowe apartamenty oferujemy na wrocławskim osiedlu Lokum Porto położonym na Starym Mieście, skąd w zaledwie kilka minut można dostać się spacerem do Rynku, a pełna infrastruktura miejska jest dostępna na wyciągnięcie ręki.

Największy apartament o imponującym metrażu 150 mkw.  zajmuje całe piętro budynku, zapewniając maksimum prywatności przyszłym mieszkańcom. Przynależą do niego dwa tarasy o powierzchniach 18 mkw. i aż 38 mkw.  oraz cztery balkony. Apartament wyposażony jest też w klimatyzację. Ten wyjątkowy lokal składa się z trzech bardzo ustawnych pokoi, gabinetu oraz bardzo przestronnego salonu z aneksem kuchennym. Znajdują się w nim dwie łazienki, osobna toaleta, a także garderoba. Nieruchomość zorientowana jest na cztery strony świata, co obecnie jest rzadko spotykane, a widok rozpościerający się z okien obejmuje tereny zielone biegnące wzdłuż Odry oraz centrum Wrocławia. Niewątpliwym atutem apartamentu są liczne okna, które sprawiają, że do wnętrz wpada bardzo duża ilość naturalnego światła.

W ofercie osiedla Lokum Porto jest dostępnych jeszcze kilka wyjątkowych apartamentów o standardzie premium. Budynki, w których się znajdują wyróżnia mała liczba lokali, co nadaje im kameralny charakter. Otacza je zielone patio, gdzie ruch kołowy ograniczony jest do minimum. Elegancką architekturę podkreślają części wspólne ze starannie wyselekcjonowaną zielenią oraz oczkami wodnymi. Do dyspozycji mieszkańców pozostaje siłownia terenowa, plac zabaw a także stanowiska do ładowania pojazdów elektrycznych.

Monika Szostek, Marketing Manager w Okam Capital

Nasza oferta mieszkaniowa w całości odpowiada na oczekiwania wymagających klientów, szukających apartamentów z wyższej półki. We prowadzonych obecnie projektach mamy dostępne duże mieszkania z metrażu powyżej 100 metrów, które obejmują po kilka pokoi i przylegające do nich przestrzenie zewnętrzne, tj. tarasy, ogródki, balkony czy loggie. Przykładem może być rewitalizowany, kameralny budynek Warzelnia by Bohema na warszawskiej Pradze Północ, który jest wyjątkowy z uwagi na historię i architekturę. Powstanie w nim 67 apartamentów o charakterze loftów o powierzchni od 28 mkw. do 104 mkw.

Wyjątkową inwestycją z uwagi na lokalizację bezpośrednio w Dolinie Trzech Stawów jest Inspire w Katowicach. Nowe mieszkania z niczym nieprzesłoniętym widokiem na zieleń i wodę weszły do sprzedaży wraz z uruchomionym ostatnim etapem inwestycji.

Mocną stronę osiedla Cityflow na stołecznej Woli stanowią, nie tylko mieszkania, ale też rozległe tereny zielone. Mieszkania mają tu metraże nawet ponad 150 mkw. Projekt cechują rozwiązania przyjazne środowisku, a wśród nich układ automatycznego nawadniania terenów zielonych wodą deszczową, przestrzenie do relaksu, w tym zaciszna oaza z leżakami i hamakami, amfiteatr, plac z mgłą wodną i ogródek warzywny. Każde mieszkanie zostanie wyposażone w system inteligentnego domu, podnoszący komfort życia i wpływający na bezpieczeństwo.

Karolina Bronszewska, dyrektor Marketingu i Innowacji Ronson Development

W ramach naszej oferty wyróżnić możemy osiedle domów Nova Królikarnia. To projekt kameralnych willi, zlokalizowanych na Dolnym Mokotowie w Warszawie. Osiedle cechuje kameralna, niska zabudowa czy otaczająca budynki zieleń. Projekt ten nawiązuje do ponad stuletniej idei Miasto Ogród, gdzie ponad 60 proc. powierzchni stanowi obszar biologicznie czynny.

Osiedle zostało zaprojektowane jako oaza w sercu miasta, otoczona zielonym parkiem o powierzchni ponad 5 tys. mkw. Domy jednorodzinne w tej inwestycji mają własne jezioro, plac zabaw i ścieżki do biegania. Każdy z budynków wyróżnia się ponadstandardową wysokością pomieszczeń. Strefa dzienna na parterze to 3 metry, natomiast strefy prywatne na piętrach są wysokie na 2,8 metra.

Estetyka budynków inspirowana jest stylem Skandynawii i Szwajcarii. Dlatego zieleń, światło czy widoki są integralną częścią wnętrz, a ogród jest funkcjonalnym przedłużeniem salonu. Wykończenie domów zostanie zrealizowane z użyciem najwyższej jakości materiałów, takich jak drewno, szkło czy ozdobna cegła elewacyjna, które podkreślą nowoczesny, lekki i elegancki charakter domów.  Wizerunek ten dopełniają także tarasy dachowe z wejściem przez szklane drzwi typu skydoor, które dodatkowo doświetlają klatkę schodową.

W ramach projektu Nova Królikarnia dbamy także o obecność zrównoważonych i ekologicznych rozwiązań. Jednym z kluczowych elementów jest nowoczesny system ogrzewania oparty na hybrydowej pompie ciepła, połączonej z kotłem gazowym, który automatycznie uruchamia się przy temperaturze poniżej 5°C. Inwestycja uwzględnia również rozwój elektromobilności, oferując gniazda do ładowania pojazdów elektrycznych w garażach. Aby zapewnić zdrowe środowisko wewnętrzne, w każdym domu zastosowaliśmy system filtracji powietrza, który eliminuje alergeny i zanieczyszczenia dzięki zastosowaniu rekuperacji. Działamy również na rzecz ochrony środowiska poprzez wtórne wykorzystanie wód opadowych i zastosowanie skrzynek rozsączających na terenie ogrodów z pompą głębinową, zbierającą deszczówkę z dachów czy możliwość montażu paneli fotowoltaicznych. Wybrane budynki wyróżniają się także zielonymi dachami, które pełnią funkcję dodatkowej izolacji termicznej.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Obecnie tworzymy wyjątkowy projekt nad jeziorem Ławki pod Jezioranami. To idealnie zlokalizowane domy na ponad 5,6 ha gruntu. Dojazd do Jezioran, zarówno z Warszawy, jak i Trójmiasta jest komfortowy, dzięki czemu idealnie wpisuje się w potrzeby weekendowego odpoczynku od zatłoczonych miast. Do dyspozycji mieszkańców zostanie oddane ponad 1,5 ha części wspólnych, które będę sprzyjać aktywnościom sportowym oraz integracji sąsiedzkiej. Cały grunt przylega do jeziora. Domy posiadać będą cztery pokoje. Salon w każdym z domów został zaprojektowany w sposób nowatorski, zacierający granicę pomiędzy domem a atrakcyjnym tarasem na długie letnie wieczory. 

DOMPRESS

[dompress]

Rynek biurowy dostosowuje się do nowych realiów

Popyt na biura utrzymuje się na wysokim poziomie, ale w budowie jest najmniej powierzchni od kilkunastu lat. Rynek nieruchomości biurowych ulega coraz większym zmianom

Jeszcze cztery lata temu sektor biurowy w Polsce był jednym z rynków, które zwiększały swoje zasoby najszybciej w Europie. Dziś w Warszawie, największym ośrodku biurowym w kraju zaplecze biurowe kurczy się na skutek wyburzeń przestarzałych biurowców, zmiany ich funkcji oraz wycofania budynków z użytkowania na czas modernizacji. W 2023 roku warszawski rynek biurowy zmniejszył się o około 40 tys. mkw., pomimo że oddane zostało 60 tys. mkw. nowych powierzchni.

Jak podaje Walter Herz, Warszawa dysponuje obecnie 6 239 000 mkw. powierzchni biurowych. W budowie pozostaje około 300 tys. mkw. biur. Nieznacznie więcej niż w 2022 roku, ale kilkakrotnie mniej niż w czasie rynkowej hossy, kiedy w realizacji było 800 – 850 tys. mkw. powierzchni.  Od kilku lat ilość powierzchni w budowie spada. Pomimo, iż w ostatnich miesiącach aktywność deweloperów w Warszawie nieco wzrosła, ten rok nie przyniesie wiele więcej nowych biur niż ubiegły. Z danych Walter Herz wynika, że oddane zostanie tylko około 90 tys. mkw. powierzchni.

Brak dostępnych powierzchni do wynajęcia na rynku warszawskim odczuwalny jest przede wszystkim w centrum miasta, gdzie współczynnik pustostanów wynosi zaledwie 3-4 proc. W całej aglomeracji wolnych biur jest tylko 10 proc.  

Poradzą sobie tylko nowoczesne budynki

– Rynek biurowy w Polsce zwolnił i znalazł się w niełatwym momencie swojego rozwoju. Upowszechnienie pracy zdalnej, wysokie koszty realizacji inwestycji, drogie finansowanie oraz horrendalne ceny gruntów i ich niska podaż czy konieczność uwzględnienia wymogów ESG zmuszają deweloperów biurowych do zmiany założeń inwestycyjnych. W ubiegłym roku w Warszawie zostały wydane tylko trzy pozwolenia na budowę. Ogromnym wyzwaniem dla sektora jest też starzenie się budynków, z których część nie będzie w stanie sprostać wymogom ekologicznym i unijnym wytycznym dotyczącym emisyjności. W najbliższych latach właściciele starszych biurowców będą zmuszeni do inwestycji w modernizację obiektów. Zdobycie na ten cel środków może być jednak łatwiejsze, bo zmienia się polityka banków, które zaczynają bardziej aktywnie finansować sektor nieruchomości – mówi Mateusz Strzelecki, Partner / Head of Tenant Representation w Walter Herz.   

Powolny przyrost powierzchni widoczny jest, zarówno w Warszawie, jak i regionach. A analitycy Walter Herz prognozują jeszcze większe spowolnienie, jeśli chodzi o nowe inwestycje. W 2023 roku w siedmiu największych miastach w Polsce przybyło łącznie około 315 tys. mkw. nowych biur. Najwięcej w Krakowie (77 tys. mkw.), Wrocławiu (75,7 tys. mkw.) i Warszawie (60 tys. mkw.). Na rynek trafił m.in. katowicki Craft, budynek E w poznańskim kompleksie Nowy Rynek, Ocean Office Park B i Kreo w Krakowie, Intel Technology Poland - IGK6 w Trójmieście, czy Leakside w Warszawie.

W budowie w głównych ośrodkach biurowych w kraju pozostaje ogółem ponad 630 tys. mkw. powierzchni. Drastyczny spadek realizacji nowych projektów widoczny jest w całej Polsce. Z analiz Walter Herz wynika, że najwięcej biur w regionach buduje się we Wrocławiu - 112 tys. mkw. W Poznaniu w realizacji pozostaje 72 tys. mkw. biur, w Trójmieście – 49 tys. mkw., w Katowicach – 46 tys. mkw., w Łodzi – 49 tys. mkw., a w Krakowie – ponad 39 tys. mkw.     

W odróżnieniu od Warszawy, na rynkach regionalnych zwiększa się dostępność powierzchni do pracy. W Trójmieście i Poznaniu współczynnik pustostanów biurowych wynosi 13-14 proc., ale już w Krakowie, Wrocławiu, Łodzi, czy Katowicach sięga 19-21 proc.   

Praca zdalna nie wyhamowała popytu

Mimo wkroczenia na rynek hybrydowego systemu pracy, biura pozostały dla firm kluczowe i popyt na nowoczesne powierzchnie jest nadal spory. W minionym roku na siedmiu kluczowych rynkach biurowych w kraju zakontraktowane zostało 1406 100 mkw. powierzchni. Na tak dobry wynik zapracowała zarówno Warszawa (750 tys. mkw.) i główne rynki regionalne, na których łączny popyt okazał się w ubiegłym roku rekordowo wysoki. Chłonność warszawskiego rynku była nieco niższa niż w wyjątkowym pod tym względem 2022 roku, ale znacznie wyższa w porównaniu z latami 2020-2021.    

 – Na rynku obserwować możemy dużą aktywność najemców, którzy jednak konsekwentne optymalizują i redukcją zajmowane powierzchnie. Inflacja, wysokie ceny mediów i kosztów utrzymania budynków spowodowały w 2023 roku poważny wzrost kosztów eksploatacyjnych. Najbardziej, o kilkanaście procent stawki skoczyły w Warszawie i Wrocławiu. O około 4 proc. r/r. wzrosły też czynsze za najlepsze powierzchnie w warszawskim centrum. Firmy starają się ograniczyć wydatki, ale jednocześnie podnoszą atrakcyjność swoich biur, by zachęcić pracowników do pracy stacjonarnej. Najemcy decydujący się na relokację, zmieniają lokalizacje na bardziej centralne, wybierają nowocześniejsze biura w budynkach spełniających wysokie normy środowiskowe – przyznaje Mateusz Strzelecki.

Zwraca uwagę, że zmieniają się także warunki podpisywanych umów. – W nowoczesnych biurowcach okres, na jaki kontraktowane są powierzchnie wydłuża się, natomiast w starszych budynkach negocjowane są krótsze okresy najmu. Firmy zastrzegają sobie też prawo do zmiany powierzchni w czasie trwania umowy, jeśli okazałoby się, że ze względu na pracę zdalną częściowo jej nie wykorzystają – dodaje.  

Zarówno właściciele budynków, jak i najemcy stawiają na nowe technologie, które stają się kluczowe dla poprawy efektywności w zarządzaniu nieruchomościami, ale także pozwalają firmom i ich pracownikom lepiej wykorzystywać biura i korzystać z wachlarza usług dostępnych w budynkach.

Walter Herz

[dompress]

Jak nowe przepisy budowlane wpłyną na ceny mieszkań

Czy przepisy zawarte w znowelizowanej specustawie mieszkaniowej, nakazujące budowę 1,5 miejsca parkingowego na jedno mieszkanie wpłyną na ceny lokali? Jak nowe regulacje budowlane, które mają obowiązywać od 1. kwietnia br., przełożą się na koszt inwestycji? O ile mieszkania oferowane w nowych projektach mogą być z tego powodu droższe? Sondaż przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży, Develia S.A.

W naszej opinii nakaz budowy 1,5 miejsca parkingowego na każde mieszkanie będzie szkodliwy dla rynku i klientów. Obecnie rzadko można spotkać osiedla, gdzie wskaźnik ten jest niższy niż 1 stanowisko postojowe na 1 lokal. W typowej inwestycji deweloperskiej lokale 1-2 pokojowe stanowią połowę oferty, a ich nabywcy często rezygnują z zakupu miejsca parkingowego. Dotyczy to zwłaszcza projektów zlokalizowanych w centrach aglomeracji.

Dlatego też podnoszenie tego wskaźnika jest bezcelowe i niepotrzebnie spowoduje dalszy wzrost cen mieszkań. Warto pamiętać, że koszt wybudowania 1 stanowiska postojowego to około 100 tys. zł, gdzie ich cena sprzedaży oscyluje średnio w okolicy 35 tys. zł. Różnicę tę deweloperzy muszą wkalkulować w cenę wszystkich lokali.

Andrzej Gutowski, wiceprezes i dyrektor Działu Sprzedaży Ronson Development

Wprowadzenie nakazu budowy 1,5 miejsca parkingowego na jedno mieszkanie z pewnością wpłynie na koszty inwestycji deweloperskich. W niektórych przypadkach wymusi to konieczność budowy nie jednej, lecz na przykład dwóch kondygnacji garaży podziemnych, co może generować dodatkowe koszty w wysokości od 5 do 10 proc. w skali inwestycji.

Ponadto, ograniczenia związane z powierzchnią działki mogą utrudniać wygospodarowanie dodatkowej przestrzeni na miejsca parkingowe. W rezultacie deweloperzy, zgodnie z przepisami prawa, mogą być zmuszeni do zmniejszenia liczby budowanych mieszkań w danym projekcie.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Patrząc na obecne trendy i odchodzenie społeczeństwa od samochodów wymóg budowy większej ilości miejsc jest pomysłem  chybionym. Miejsca w hali garażowej często sprzedawane są poniżej kosztów wytworzenia, a w związku z tym cena mieszkania musi być odpowiednio wyższa, aby projekt ostatecznie był rentowny.

Koszt budowy miejsc parkingowych, a szczególnie hal garażowych, zawsze wpływa na cenę metra kwadratowego mieszkania, więc ma to bezpośrednie przełożenie na wzrost kosztu budowy mieszkania. W konsekwencji zmiana ta, w mojej ocenie, będzie negatywna.

Angelika Kliś, członkini zarządu Atal

Nasza spółka realizuje również inwestycje w Niemczech. Mamy więc porównanie z regulacjami na tamtejszym, o wiele bardziej rozwiniętym rynku. Jesteśmy zdania, że zamiast wprowadzać tego rodzaju normy parkingowe, a także inne, wpływające na koszt wytworzenia, o wiele lepiej by było zaczerpnąć od sąsiadów rozwiązania, które funkcjonują od lat i się sprawdzają.

To zresztą częsta praktyka także w innych krajach Europy. Tam deweloper i przedstawiciele władz lokalnych siadają do stołu i rozmawiają o możliwości zabudowy działki na cele mieszkaniowe. Spisują na tę okoliczność umowę urbanistyczną, określają priorytety, prezentują oczekiwania wobec dewelopera, np. zrealizowanie jakiegoś elementu inwestycji służącej społeczności. W ten sposób obydwie strony są usatysfakcjonowane. To myślenie nakierowane na realizację realnych potrzeb, a nie traktowanie en bloc wszystkich inwestycji pod dany przepis.

Z doświadczenia wiemy, że liczba realnie potrzebnych miejsc parkingowych różni się w zależności od inwestycji. Inna będzie w ścisłym centrum, inna w lokalizacji podmiejskiej. Najbardziej kosztowna jest budowa podziemnych hal garażowych, co ma wpływ na cenę wytworzenia metra mieszkania.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

Lokatorzy nowoczesnych osiedli mają dość zabetonowanych przestrzeni i hałasu, marzą o zieleni, ciszy i wypoczynku na łonie natury. Z drugiej strony jednak, codzienne poszukiwanie miejsca parkingowego przyprawia ich o ból głowy. Deweloperzy muszą pogodzić oba te aspekty, aby dopasować ofertę do oczekiwań współczesnych nabywców. Kompromis w tej kwestii w 2023 roku próbowali znaleźć rządzący.

Niestety pomysł odgórnego nakazu zapewnienia minimum 1,5 miejsca postojowego na każde mieszkanie w danej inwestycji może odbić się na cenach mieszkań. Warto wiedzieć, że ceny miejsc parkingowych w garażach podziemnych są zwykle nawet o połowę niższe od kosztów poniesionych na ich budowę. Koszt budowy miejsca postojowego to ok. 70 tys. zł, a stanowiska sprzedawane są za 30-40 tys. zł. Różnica ta, czyli pozostałe koszty wraz z doliczoną wartością rynkową miejsca postojowego rozkładane są zatem na wszystkich kupujących, niezależnie od tego, czy korzystają z garażu podziemnego, czy nie, a więc automatycznie rośnie cena za każdy lokal.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Na koszt budowy miejsc parkingowych wpływa wiele czynników. Budowa zewnętrznego parkingu naziemnego nie jest aż tak kosztochłonna jak hale garażowe, ale budując parking na gruncie tracimy tzw. PUM, czyli liczbę mieszkań na danej działce, a to już przekłada się na koszt inwestycji, gdyż cena gruntu w m2 mieszkania rośnie. Wpływa więc to finalnie na cenę mieszkania.

Budowa parkingów podziemnych jest bardzo droga, hala garażowa może być sytuowana na kondygnacji minus jeden, ale może mieć też kilka kondygnacji podziemnych. Wspomniany  koszt budowy zależy więc też od liczby kondygnacji, ale też od jakości gruntu, na jakim realizujemy budowę. Można budować też hale z parkliframi, a te konstrukcje również dodatkowo kosztują nawet kilka tys. euro za sztukę. 

Podsumowując, wspomniany wymóg ze specustawy zdecydowanie wpłynie na wzrost kosztów realizacji  projektu i finalnie na samą cenę mieszkania. Choć warto wspomnieć, że już dzisiaj niektóre projekty przewidują po 1,5 a nawet 2 miejsca na 1 lokal.

Cezary Grabowski, dyrektor sprzedaży i marketingu Bouygues Immoblier Polska

Trzeba zdawać sobie sprawę, że już dziś są w realizacji inwestycje, które posiadają 1,5, a nawet 2 miejsca parkingowe na jedno mieszkanie. Nie jest to więc sytuacja niespotykana, ważne jednak, żeby zrozumieć, że takie rozwiązanie kosztuje i te koszty ponosi przede wszystkim deweloper. Najbardziej czasochłonnym i kosztochłonnym etapem budowy są bowiem prace w ziemi.

Jeżeli nowe przepisy dotyczące zwiększenia współczynnika miejsc parkingowych wejdą w życie, będziemy musieli zrealizować więcej miejsc postojowych w halach garażowych, a to będzie mogło oznaczać, że zamiast dwóch poziomów takiego garażu podziemnego, będzie trzeba wybudować trzy. Konsekwencją tego mogą być podwyżki cen mieszkań, gdyż koszty budowy całej inwestycji wzrosną.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Nie przewidujemy wpływu zmiany tych przepisów na wzrost cen mieszkań. Obserwujemy niedobór miejsc postojowych, a nie ich nadmiar więc nie upatrujemy tej zmiany jako problemu.

Jakub Serek, dyrektor ds. Planowania Kosztów Realizacji w Archicom

Biorąc pod uwagę ograniczoną podaż działek pod zabudowę wielorodzinną w dużych miastach, zwiększona liczba miejsc parkingowych przypadających na jedno mieszkanie spowoduje konieczność budowania większych garaży podziemnych. Bezpośrednio przełoży się to na wzrost średnich kosztów realizacji inwestycji o kilkanaście procent. W przypadku niesprzyjających warunków gruntowo-wodnych i braku możliwości wykonania kolejnych kondygnacji podziemnych może to spowodować zmniejszenie liczby mieszkań w ramach projektu. W związku z tym należy spodziewać się wzrostu cen gruntów w przeliczeniu na PUM, co w efekcie przełoży się na wyższy koszt lokalu dla klienta końcowego.

Marek Starzyński, dyrektor ds. sprzedaży w Okam

Nakład finansowy na budowę hali garażowej stanowi znaczną część całościowych kosztów realizacji inwestycji. Tym samym przyjęcie zapisów zwiększających współczynnik postojowy w naturalny sposób wpłynie na wzrost kosztów realizacji projektów mieszkaniowych z uwagi na konieczność powiększenia parkingu czy budowy jego kolejnych kondygnacji.  

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Trudno odnieść się do tego projektu, nie sądzę jednak, aby miał on wpływ na bieżące funkcjonowanie rynku mieszkaniowego. Od lat spełniamy najbardziej wymagające wytyczne dotyczące budownictwa mieszkaniowego i nowe przepisy nie wpłyną na naszą działalność.

Janusz Miller, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Home Invest

Zgodnie ze znowelizowaną specustawą mieszkaniową i jej wymogiem co do liczby miejsc parkingowych, cena mieszkań może wzrosnąć. Trudno jednak w tej chwili dokładnie określić o ile procent. To zależy od wielu czynników, takich jak lokalizacja, koszty budowy parkingów, konkurencja na rynku, czy polityka cenowa dewelopera. Można jednak spodziewać się, że nowe regulacje z pewnością wpłyną na podwyżki cen w nowych projektach.

[dompress]

Zespół Wycen Avison Young dalej się rozrasta – dołącza Katarzyna Uzar

Do zespołu Wycen i Doradztwa w Avison Young w Polsce dołącza Katarzyna Uzar, która obejmuje stanowisko Assistant Valuer.

Katarzyna jest absolwentką studiów magisterskich na kierunku architektura i urbanistyka. Edukację zdobywała na polskich i zagranicznych uczelniach. Jej doświadczenie zawodowe na rynku nieruchomości obejmuje m.in. doradztwo, wykonywanie analiz techniczno-prawnych oraz kompleksowe zarządzanie projektami architektonicznymi w różnej skali. W trakcie wykonywania analiz rynkowych współpracowała z urzędami, deweloperami i przedstawicielami innych branż, by osiągnąć najlepsze rezultaty dla swoich klientów.

W Avison Young Katarzyna odpowiada za tworzenie ofert i umów zlecenia wyceny, wspiera rzeczoznawców majątkowych w całym procesie wyceny, tj. gromadzi i analizuje dane rynkowe na potrzeby poszczególnych projektów, weryfikuje dokumentację nieruchomości oraz aktywnie uczestniczy w przygotowywaniu operatów szacunkowych.

Avison Young świadczy usługi w zakresie Wycen i Doradztwa od sierpnia 2021 roku i już w pierwszym pełnym roku operacyjnym zespół zrealizował zaplanowany budżet. Sukcesem roku 2023 było zwiększenie składu osobowego aż o 50%, a także uzyskanie przez szefową działu, Monikę Bronicką, akredytacji HypZert MLV, która upoważnia ją do przygotowywania wycen dla niemieckich banków hipotecznych inwestujących w Polsce.

[dompress]

Walter Herz kolejny raz zwycięża w konkursie CIJ AWARDS POLAND

Firma doradcza Walter Herz została po raz drugi uhonorowana tytułem Best Local Real Estate Agency of the Year w konkursie CIJ AWARDS, organizowanym przez Construction & Investment Journal, jeden z najbardziej uznanych magazynów poświęconych branży nieruchomości w regionie CEE. Zespół Walter Herz został doceniony przez CIJ już po raz czwarty. W 2016 roku agencja zdobyła tytuł w kategorii Rising Star of the Year, a w 2023 otrzymała nagrodę HOF Awards - Best of the Best jako najlepsza lokalna agencja doradcza w regionie CEE.

– Konkurs CIJ AWARDS jest wydarzeniem branżowym na rynku nieruchomości w Polsce, które ma najdłuższą historię. Jesteśmy bardzo dumni z tej nagrody. Cieszymy się, że nasza firma kolejny już raz została laureatem w tak renomowanym konkursie. Jesteśmy wdzięczni, że doceniona została nasza praca i dostrzeżony regularny rozwój struktury agencji. Znalezienie się w znakomitym gronie zwycięzców CIJ AWARDS to dla nas duża satysfakcja i wyróżnienie. Zdobycie tej prestiżowej nagrody inspiruje nas do dalszego doskonalenia dostarczanych usług doradczych – mówi Magdalena Zagrodnik, Partner w Walter Herz.  

CIJ EUROPE, który jest organizatorem konkursu, jest jednym z kluczowych źródeł informacji o rynku nieruchomości oraz branży deweloperskiej i budowlanej w Europie Północnej, Środkowo-Wschodniej oraz na arenie międzynarodowej. Dostarcza komentarzy, analiz, statystyk oraz pokazuje najnowsze trendy rynkowe. Wydawca organizuje międzynarodowy konkurs od 29 lat. Nagradzane są w nim firmy, inwestycje, projekty, nowatorskie koncepcje i rozwiązania wdrażane w sektorze nieruchomości komercyjnych w krajach regionu CEE.

Wydarzenie towarzyszy zmianom na lokalnych, regionalnych i międzynarodowych rynkach nieruchomości. CIJ AWARDS to najstarsza impreza z nagrodami w sektorze nieruchomości komercyjnych, która w Polsce ma 22 letnią tradycję. Uroczysta gala rozdania nagród odbyła się w tym roku 27. lutego 2024 roku w hotelu Verte Warsaw Marriott Autograph Collection w Warszawie.

Nagrody przyznane zostały w 29 kategoriach. Laureaci konkursu wyłonieni zostali w trzystopniowym głosowaniu jury, w skład którego weszło 30 uznanych ekspertów z branży nieruchomości, inwestycyjnej, architektonicznej i budowlanej. Trzecim etapem wyboru było głosowanie przeprowadzone on-line wśród czytelników CIJ. Zwycięzcy w poszczególnych kategoriach awansują również do nagród Best of the Best CIJ HOF (Hall of Fame), których rozdanie będzie miało miejsce w Bukareszcie 27. maja 2024 roku podczas konferencji i wystawy CEDER.

Walter Herz od ponad 11 lat świadczy kompleksowe usługi doradcze na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce. Firma ma siedzibę w Warszawie i prowadzi oddziały regionalne. Eksperci Walter Herz świadczą usługi doradcze przy realizacji projektów inwestycyjnych w sektorze magazynowym, biurowym, handlowym i hotelowym. Agencja zapewnia strategiczne wsparcie doradcze inwestorom, właścicielom nieruchomości i najemcom oraz firmom i instytucjom z sektora publicznego. Doradza w zakresie inwestowania oraz zarządzania projektami, jak również w procesach komercjalizacji i wynajmu powierzchni komercyjnych. Walter Herz jest twórcą Akademii Najemcy, pierwszego w Polsce projektu, który wspiera i edukuje najemców powierzchni komercyjnych z całej Polski poprzez organizację specjalistycznych spotkań szkoleniowych.

[dompress]

Regionalny awans w Avison Young: Michał Ćwikliński obejmuje stanowisko Regionalnego Dyrektora Zarządzającego na region EMEA

Avison Young ogłasza awans Michała Ćwiklińskiego na stanowisko Regionalnego Dyrektora Zarządzającego na Europę, Bliski Wschód i Afrykę (EMEA). Michał będzie również dalej pełnił funkcję Dyrektora Zarządzającego Avison Young w Polsce. Ta nominacja następuje w momencie dynamicznego rozwoju Avison Young w regionie EMEA.

"Michał jest doskonale rozpoznawaną postacią na rynku nieruchomości komercyjnych w Europie, ze znacznym doświadczeniem w budowaniu i rozwijaniu zespołów doradczych, dzięki czemu będzie odgrywał kluczową rolę w dalszym rozwoju Avison Young w tym regionie.” - powiedział Martin Dockrill, Dyrektor Operacyjny Avison Young.

Michał ma ponad 20-letnie doświadczenie na rynku nieruchomości komercyjnych. Jest absolwentem University of Reading w Wielkiej Brytanii i Szkoły Głównej Handlowej w Polsce oraz członkiem Royal Institution of Chartered Surveyors (RICS). W przeszłości pracował w innych międzynarodowych firmach doradczych - King Sturge (obecnie część JLL) i Savills, zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i w Polsce. Jest aktywnym brokerem inwestycyjnym, który zrealizował transakcje o łącznej wartości blisko 5 miliardów euro. Od 2017 r. Ćwikliński pełni funkcję Dyrektora Zarządzającego na Polskę w Avison Young i jest członkiem Globalnego Komitetu Wykonawczego firmy. Pełniąc tę funkcję, przyczynił się do wzmocnienia obecności Avison Young na rynku EMEA poprzez rekrutację największych talentów i uruchomienie nowych linii biznesowych.

W ramach nowej roli Ćwikliński będzie ściśle współpracował z zespołami zarządzającymi Avison Young w regionie EMEA i na świecie, nadzorując i wspierając strategiczne inicjatywy, a także rozbudowując ofertę usług firmy na szerszą skalę.

"Ta nominacja to dla mnie ogromne wyróżnienie. – komentuje Michał Ćwikliński – Miałem przyjemność pracować w kilku firmach doradczych, w Polsce i Wielkiej Brytanii, i wierzę, że to doświadczenie pomoże mi lepiej wspierać współpracę pomiędzy biurami Avison Young w regionie EMEA. Ogromnie cieszę się perspektywą zacieśnienia współpracy z naszymi utalentowanymi zespołami w Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Czechach, Irlandii, Izraelu, Francji, Niemczech, RPA, Rumunii, Wielkiej Brytanii, ZEA i na Węgrzech. Jestem przekonany, że wspólnie umocnimy pozycję Avison Young w regionie.”

[dompress]

Ile trzeba mieć na lokal usługowy w nowym osiedlu

Jakie lokale usługowe mają w ofercie deweloperzy? W których inwestycjach mieszkaniowych można je znaleźć? Jaki mają metraż? Ile kosztują? Które cieszą się największym zainteresowaniem kupujących? Jakie wymagania najczęściej mają nabywcy lokali? Sondaż przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Karolina Bronszewska, dyrektor Marketingu i Innowacji Ronson Development

Klienci zainteresowani lokalami usługowymi przede wszystkim zwracają uwagę na ich  położenie. Zależy im na miejscach, które są łatwo zauważalne, zarówno dla pieszych przechodzących obok jak również przejeżdżających kierowców. To sprawia, że lokale usytuowane z przodu budynku z bezpośrednim dostępem od ulicy są szczególnie pożądane. Bliskość przystanków autobusowych czy tramwajowych stanowi dodatkowy atut, który zwiększa atrakcyjność danego miejsca.

Aktualnie posiadamy w sprzedaży lokale usługowe w kilku projektach inwestycyjnych. W ramach oferty na warszawskim rynku dostępne są 4 lokale usługowe w projekcie Miasto Moje VI, o metrażach od 52 mkw. do 141 mkw. Ich ceny zaczynają się od 809 tys. zł.

W inwestycji Ursus Centralny mamy 4 lokale o powierzchni od 26 mkw. do 72 mkw., w cenach od 496 tys. zł.  W Osiedlu Vola w sprzedaży pozostały 2 lokale usługowe. W Poznaniu natomiast, dostępny lokal usługowy znaleźć można w inwestycji Młody Grunwald.

Tomasz Kaleta, dyrektor Departamentu Sprzedaży, Develia S.A.

Lokale usługowe cieszą się dużym zainteresowaniem inwestorów. Stanowią także wartość dodaną dla mieszkańców, którzy mogą mieć sklepy czy różnego rodzaju usługi w zasięgu ręki. Staramy się projektować takie lokale niemal w każdej z inwestycji, zwłaszcza w projektach wieloetapowych czy centrach miast, gdzie jest największy potencjał handlowy. Ich ceny zaczynają się już od 7 000 zł netto za mkw.  

Angelika Kliś, członkini zarządu Atal

Prawie w każdej inwestycji projektujmy lokale usługowe. Ich ceny różnią się w zależności od miasta czy inwestycji, ale średnio kosztują około 10 000 zł netto za mkw. Osobną kategorią stanowią inwestycje o statusie usługowym, na przykład apartamenty inwestycyjne. Przykładowo w Katowicach w inwestycji Sky+ zaplanowaliśmy je w całym budynku w liczbie 248. Ich nabywcy mają możliwość przeznaczenia ich również na działalność usługową nie wymagającą parterowej lokalizacji, w odróżnieniu na przykład od sklepów czy restauracji. Dla nabywców znaczenie mają przede wszystkim nasycenie okolicy podobnymi usługami oraz powierzchnia lokali, która przekłada się na cenę całkowitą.

Małgorzata Ostrowska, dyrektorka Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction

Lokale usługowe zawsze cieszyły się dużym zainteresowaniem ze strony inwestorów, ponieważ zapewniają bezpieczną stopę zwrotu. Wiele naszych inwestycji uwzględnia lokale usługowe.

W inwestycji Pileckiego 59 mamy dostępnych 6 lokali usługowych w cenie od 12 900 zł do 13 750 zł netto za mkw., o powierzchni od 38 mkw. do 84 mkw.

W warszawskim projekcie Bliska Wola został ostatni lokal usługowy o powierzchni 525 mkw., idealny pod usługi fitness, w cenie 7 300 zł za mkw. netto.

W inwestycji Nad Odrą w Szczecinie oferujemy lokale w cenie od 10 700 zł do 13 400 zł netto za mkw., o powierzchni od 37 mkw. do 157 mkw. Stacja Centrum w Pruszkowie dysponuje dwoma lokalami usługowymi w cenie od 10 900 zł do 11 450zł netto za mkw., o powierzchni od 74 mkw. do 102 mkw.

Mariusz Jędrzejczak, dyrektor działu komercjalizacji usług Lokum Deweloper

Lokale usługowe znajdujące się na naszych wrocławskich i krakowskich osiedlach niezmiennie cieszą się dużym zainteresowaniem. Oferowane przez nas nieruchomości komercyjne wpisują się w ideę miasta 15-minutowego, która zakłada rozmieszczenie sklepów i lokali w obrębie osiedla. Z uwagi na komfort mieszkańców w zakresie dostępu do szerokiego pakietu zróżnicowanych usług staramy się raczej wynajmować powierzchnie usługowe zamiast je sprzedawać, dzięki temu jesteśmy w stanie sprawować kontrolę nad tym, jakie działalności prowadzone są w naszych lokalach.

Kupujący doceniają fakt, iż oferowane przez nas przestrzenie komercyjne są dobrze wyeksponowane: lokalizacja w parterze, duże, szklane witryny wystawowe oraz obecność miejsc postojowych sprawiają, że usługi są doskonale widoczne i łatwo dostępne dla klientów a tym samym atrakcyjne dla prowadzenia biznesu.

Największym zainteresowaniem cieszą się lokale biurowe i handlowo-usługowe 50-100 mkw. Większe powierzchnie dedykowane są pod żłobki, gastronomie, sklepy spożywcze bądź biura, w mniejszych zwykle znajdują się salony fryzjerskie i kosmetyczne, piekarnie lub kawiarnie. Zainteresowanie lokalami usługowymi w naszych inwestycjach jest bardzo duże.

Obecnie prowadzimy komercjalizację lokali powstających w wieloetapowej inwestycji Lokum Porto we Wrocławiu. Oprócz powierzchni biurowych zaplanowaliśmy w niej lokale gastronomiczne oraz liczne powierzchnie usługowe.

W ramach osiedla Lokum Vena zlokalizowanego przy ul. Ks. J. Poniatowskiego i B. Prusa, w bliskim sąsiedztwie Rynku, proponujemy gotowe lokale, w których można urządzić biuro bądź apartament na wynajem krótko lub długoterminowy.

W ramach krakowskiego osiedla Lokum Vista przy ul. W. Sławka powstał pasaż handlowy z lokalami do 150 mkw., gdzie znajdują się powierzchnie dedykowane branży gastronomicznej, usługowej, handlowej oraz biurowej. Bliskość licznych obiektów biznesowych i wielu budynków mieszkalnych sprawia, że to miejsce z ogromną bazą potencjalnych klientów.

Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu na Warszawę i Wrocław w Grupie Robyg

Obserwujemy trend koncentrowania się sfery zakupowej i usługowej w obrębie osiedla, klienci chcą jak najwięcej codziennych spraw chcą załatwić w pobliżu miejsca zamieszkania. Dlatego spodziewamy się, że lokale usługowe na osiedlach będą coraz bardziej popularne. Mamy taką ofertę w każdej inwestycji. Nasze lokale usługowe cieszą się sporą popularnością, popyt jest stabilny. Projektując nasze inwestycje staramy się wykorzystywać ideę 15-minutowych miast. Miasto 15-minutowe oznacza obszar, w którym potrzeby człowieka można zaspokoić w około kwadrans od opuszczenia domu – pieszo lub rowerem.

Weryfikujemy, jakie udogodnienia dostępne są na danym obszarze i projektujemy nasze inwestycje z myślą o uzupełnieniu brakujących funkcji. Zdarza się, że nie tylko inicjujemy powstanie odpowiedniej infrastruktury, ale budujemy ją sami lub z pomocą samorządów niemal od zera. Obecnie ponad 70 proc. naszych inwestycji realizowane jest zgodnie z koncepcją 15-minutowych miast, a zgodnie z wdrażaną strategią ESG ich liczba wzrośnie do 80 proc. do 2025 roku.

Zuzanna Należyta, dyrektor ds. handlowych w Eco Classic 

Obecnie mamy w ofercie lokale usługowe w inwestycji Wolne Miasto w Gdańsku oraz Moja Północna w Warszawie.

Janusz Miller, dyrektor ds. Sprzedaży i Marketingu w Home Invest

Mamy w ofercie również lokale usługowe, które są przeznaczone na sprzedaż lub wynajem w inwestycjach na Targówku i Bielanach w Warszawie. Cena lokali usługowych różni się w zależności od projektu, lokalizacji i metrażu. Najszybciej sprzedają się lokale usługowe w projektach znajdujących w dobrze zlokalizowanych miejscach, gdzie istnieje duże zapotrzebowanie na usługi handlowe i gastronomiczne. Kupujący często zwracają uwagę na eksponowane położenie względem ulic i dostępność parkingów w okolicy.

Mariola Żak, dyrektor sprzedaży i marketingu w Aurec Home

W każdej inwestycji widzimy duże zainteresowanie lokalami usługowymi i bardzo nas to cieszy. Przy projektowaniu osiedli zawsze tworzymy powierzchnie dla branży gastronomicznej, usługowej i handlowej. Bliskość licznych obiektów handlowych i wielu budynków mieszkalnych sprawia, że jest to miejsce z ogromną bazą potencjalnych klientów. Wszystkie inwestycje budujemy zgodnie z ideą 15-minutowego miasta, a więc sklepy, piekarnie, kawiarnie, poczty, przedszkola, restauracje na osiedlach czy też w zasięgu krótkiego spaceru są must have każdego nowoczesnego osiedla. Zauważamy, że najszybciej sprzedają się lokale usługowe o powierzchni około 100 mkw.

Damian Tomasik, prezes zarządu Alter Investment

Obecnie w trakcie przygotowań mamy grunty przeznaczone pod lokale handlowe dla najemców sieciowych, gdyż takie lokale są na rynku  bardzo pożądane. 

Marek Starzyński, Dyrektor ds. sprzedaży w Okam

Lokale usługowe to ważny aspekt naszych inwestycji. Zaplanowane są we wszystkich obecnie realizowanych projektach, w tym w Strefie PROGRESS i NOW w Łodzi, a także Cityflow oraz F.S.O. PARK w Warszawie. Są one elementem obowiązkowym inwestycji z uwagi na to, że przyszli mieszkańcy cenią sobie łatwy dostęp do oferty handlowej czy gastronomicznej. Największe zainteresowanie ze strony najemców lokali użytkowych wzbudzają te przeznaczone pod sklepy spożywcze, kawiarnie i restauracje, a także usługi kosmetyczne.

DOMPRESS